Vừa qua, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Lào Cai và Ban Thường vụ Tỉnh ủy Yên Bái đã họp thống nhất phương án sắp xếp, hợp nhất 2 tỉnh.

Bí thư Tỉnh ủy Yên Bái Trần Huy Tuấn khẳng định, việc hợp nhất 2 địa phương là chủ trương rất đúng, là bước chuẩn bị quan trọng của Trung ương Đảng, trong bối cảnh đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển mới của dân tộc.

Tại hội nghị, các đại biểu đã nghe dự thảo đề cương đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh. Hai Ban Thường vụ Tỉnh ủy Yên Bái, Lào Cai đã cùng thảo luận và thống nhất cao về một số nhiệm vụ quan trọng, thể hiện quyết tâm chính trị và tinh thần trách nhiệm vì sự phát triển chung trong thời gian tới, trong đó bày tỏ sự đồng tình, nhất trí cao với chủ trương hợp nhất hai tỉnh Yên Bái và Lào Cai.

Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai Trịnh Xuân Trường bày tỏ, Ban Thường vụ Tỉnh ủy hai tỉnh cần sớm đồng thuận, thống nhất trong lãnh đạo, chỉ đạo để triển khai các nhiệm vụ tiếp theo đảm bảo tiến độ kế hoạch Trung ương đề ra. Người đứng đầu Tỉnh uỷ, UBND tỉnh Lào Cai cho rằng khi quy hoạch trung tâm tỉnh mới cần nghiên cứu, tính toán kỹ, phát huy hiệu quả và Ban Thường vụ, Thường trực Tỉnh ủy hai tỉnh tiếp tục nêu cao, phát huy vai trò lãnh đạo, chỉ đạo cả trước, trong và sau hợp nhất hai tỉnh.

Ban Thường vụ Tỉnh ủy Lào Cai và Ban Thường vụ Tỉnh ủy Yên Bái vừa qua đã họp thống nhất phương án sắp xếp, hợp nhất 2 tỉnh. Ảnh: Báo Yên Bái

Kết luận hội nghị, Bí thư Tỉnh ủy Yên Bái đã thống nhất một số nội dung để 2 tỉnh cùng thực hiện, trong đó Đảng ủy UBND tỉnh Yên Bái chủ trì, phối hợp với Đảng ủy UBND tỉnh Lào Cai rà soát, xây dựng phương án sắp xếp, bố trí trụ sở làm việc, trang thiết bị, bảo đảm các điều kiện công tác tốt nhất của các cơ quan Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc của tỉnh mới, xong trước ngày 10/6.

Trở lại lịch sử thành lập 2 tỉnh này, trước đây Yên Bái và Lào Cai đã từng là một đơn vị hành chính, đó là tỉnh Hoàng Liên Sơn.

Về lịch sử hình thành tỉnh Yên Bái, ngày 11/4/1900, Toàn quyền Đông Dương đã ra Nghị định chính thức thành lập tỉnh Yên Bái, chấm dứt thời kỳ thực hiện chế độ quân quản, Yên Bái chính thức trở thành đơn vị hành chính cấp tỉnh nhưng vẫn nằm dưới sự cai trị của bộ máy chính quyền phong kiến.

Tỉnh Lào Cai và tỉnh Yên Bái từng thuộc một tỉnh có tên là Hoàng Liên Sơn. Ảnh: IT

Lúc này Yên Bái có 5 đơn vị cấp huyện là Trấn Yên, Văn Chấn, Văn Bàn, Lục Yên và Than Uyên, chấm dứt thời kỳ thực hiện chế độ quân quản; tỉnh lỵ được đặt tại làng Yên Bái, thuộc tổng Bách Lẫm, huyện Trấn Yên (thuộc phường Hồng Hà, thành phố Yên Bái hiện nay).

Ngày 27/3/1975, tại Kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa 5 đã ra Nghị quyết hợp nhất tỉnh Yên Bái, Nghĩa Lộ, Lào Cai thành tỉnh Hoàng Liên Sơn. Ngày 16/2/1976, các cơ quan Đảng, chính quyền, đoàn thể của tỉnh Hoàng Liên Sơn chính thức đi vào hoạt động.

Được biết, thời điểm đó Chủ tịch Ủy ban Thường vụ Quốc hội là ông Trường Chinh đã lựa tên cho các tỉnh Lào Cai, Yên Bái khi sáp nhập là Hoàng Liên Sơn. Tiến sĩ Trần Hữu Sơn - Viện trưởng Viện Nghiên cứu ứng dụng văn nghệ dân gian Việt Nam cho hay, năm 1975, khi sáp nhập ba tỉnh Lào Cai, Yên Bái, Nghĩa Lộ, ông Trường Chinh đã lựa chọn tên Hoàng Liên Sơn – dựa trên dãy núi nổi tiếng nhất trong vùng. Đó là một cách đặt tên hay, tinh tế và đáng học tập.

Ông Trường Chính (1907 -1988) là nhà lãnh đạo nổi tiếng của Đảng và Nhà nước ta, người đặt nền móng cho sự nghiệp đổi mới đất nước. Ông từng giữ nhiều chức vụ lãnh đạo quan trọng, như 2 lần giữ chức Tổng Bí thư; Chủ tịch Ủy ban Thường vụ Quốc hội; Chủ tịch Hội đồng Nhà nước (nay là Chủ tịch nước); Cố vấn Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam...

Sau hợp nhất tỉnh Hoàng Liên Sơn có 4 thị xã: Lào Cai, Yên Bái, Cam Đường, Nghĩa Lộ và 16 huyện: Bắc Hà, Bảo Thắng, Bảo Yên, Bát Xát, Lục Yên, Mù Cang Chải, Mường Khương, Sa Pa, Si Ma Cai, Than Uyên, Trạm Tấu, Trấn Yên, Văn Bàn, Văn Chấn, Văn Yên, Yên Bình.

Xuất phát từ điều kiện kinh tế, cơ sở vật chất và vị trí quan trọng, lãnh đạo tỉnh thống nhất đề xuất và được chuẩn y thị xã Lào Cai là thị xã tỉnh lỵ của tỉnh Hoàng Liên Sơn.

Toàn cảnh TP.Yên Bái ngày nay. Ảnh: Cổng thông tin điện tử tỉnh Yên Bái

Năm 1991, tỉnh Hoàng Liên Sơn có diện tích 14.125km2, dân số 784.800 người. Gồm 2 thị xã: Yên Bái, Lào Cai và 15 huyện. Ngày 12/8/1991, Kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa 8 ra nghị quyết chia tỉnh Hoàng Liên Sơn để tái lập 2 tỉnh Lào Cai và Yên Bái.

Tháng 9/1991, Bộ Chính trị Trung ương Đảng chỉ định Ban Chấp hành Đảng bộ lâm thời tỉnh Yên Bái gồm 23 nhân sự, Ban Thường vụ Tỉnh ủy gồm 7 người, ông Tạ Hữu Thanh - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa VII) được chỉ định làm Bí thư Tỉnh ủy. Ngày 1/10/1991, tỉnh Yên Bái chính thức bước vào hoạt động.

Hiện tại, tổng diện tích tự nhiên của tỉnh Yên Bái là 6.892,67km2, dân số tỉnh Yên Bái khoảng 863.338 người; có 9 đơn vị hành chính cấp huyện, trung tâm hành chính đặt tại TP.Yên Bái.

Theo công bố, tốc độ tăng trưởng kinh tế (GRDP) tỉnh Yên Bái năm 2024 ước đạt 7,91%, đứng thứ 7/14 tỉnh vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ, đứng thứ 25/63 tỉnh, thành phố (tăng 11 bậc so với năm 2023), bình quân 4 năm 2021 - 2024 đạt 7,54%, vượt mục tiêu Nghị quyết Đại hội XIX Đảng bộ tỉnh Yên Bái. Trong đó, tốc độ tăng trưởng khu vực nông, lâm nghiệp, thủy sản đạt 3,56%, đứng thứ 5/14 tỉnh; khu vực công nghiệp - xây dựng đạt 10,17%, đứng thứ 7/14 tỉnh; khu vực dịch vụ đạt 8,94%, đứng thứ 2/14 tỉnh trong vùng, đứng thứ 6 trong cả nước.

Tỉnh Lào Cai ngày nay. Ảnh: Báo Lào Cai

Với tỉnh Lào Cai, ngày 12/7/1907, Toàn quyền Đông Dương ra Nghị định bãi bỏ đạo quan binh số 4 Lào Cai, đổi thành tỉnh dân sự Lào Cai. Ngày 12/7/1907 trở thành ngày thành lập tỉnh Lào Cai. Tuy nhiên, đến ngày 15/12/1930, công sứ Lào Cai có văn bản thống kê toàn bộ danh mục các đơn vị hành chính tỉnh Lào Cai, bảng thống kê ghi rõ Lào Cai có 2 châu, 4 đại lý, 1 khu dân cư với 27 xã, 2 phố, 679 làng, khu phố, thôn. Lúc này Lào Cai mới ổn định các đơn vị hành chính của địa bàn.

Theo công bố năm 1924, Lào Cai có diện tích 4.625km2, có số dân là 38.000 người.

Sau khi thống nhất đất nước, ngày 3/1/1976 Lào Cai hợp nhất với tỉnh Yên Bái và một phần đất thuộc tỉnh Nghĩa Lộ thành tỉnh Hoàng Liên Sơn; ngày 1/10/1991, tỉnh Lào Cai được tái lập.

Hiện tỉnh Lào Cai có diện tích tự nhiên 6.364,25km2, dân số khoảng 780.000 người; có 9 đơn vị hành chính cấp huyện, trung tâm hành chính đặt tại TP.Lào Cai.

Năm 2024, theo công bố về tình hình kinh tế - xã hội của tỉnh Lào Cai, tăng trưởng kinh tế GRDP ước đạt 7,38%, cao hơn năm 2023 (5,11%); GRDP bình quân đầu người đạt 97,5 triệu đồng, tăng 8,9 triệu đồng so với năm 2023. Quy mô kinh tế ước đạt 78.000 tỷ đồng, tăng 11,8% so với năm 2023.

×