Bình luận
0
'Bà chúa thơ Nôm' trong tranh vẽ xưa. Ảnh: TL
Thông tin về nữ thi sĩ này trên trang Wikipedia viết: "Hồ Xuân Hương (chữ Hán: 胡春香, 1772 - 1822) sống ở giai đoạn cuối thế kỷ 18 đầu thế kỷ 19, mà hiện tại vẫn khiến nhiều học giả tranh cãi". Ở phần tiểu sử, trang nêu khá ngắn gọn: "Không có bất cứ tư liệu cổ điển nào chép về lai lịch và hành trạng của Hồ Xuân Hương, bà chỉ thực sự được hậu thế biết đến qua sách Giai nhân dị mặc của học giả Nguyễn Hữu Tiến. Cũng vì cớ đó, việc có hay không một nhân vật tên Hồ Xuân Hương hiện còn là câu hỏi ngỏ".
Trước thông tin khá ít ỏi về Hồ Xuân Hương thì cuốn Lược khảo văn học (tập 3) của GS Nguyễn Văn Trung (NXB Tổng hợp TP.HCM ấn hành) đã hé hộ nhiều vấn đề lý thú liên quan đến nghi án văn chương về "bà chúa thơ Nôm".
Hồ Xuân Hương - tác giả những bài thơ chữ Hán?
Đánh giá về Hồ Xuân Hương, Lược khảo văn học (tập 3) nhận định: "Về tác phẩm, chỉ có tập thơ Nôm nói là của Hồ Xuân Hương xuất bản lần đầu tiên vào năm 1913 do Xuân Lan ấn hành, có nhan đề Xuân Hương thi tập. Về tác giả, người đầu tiên đưa ra những giai thoại truyền thuyết về cuộc đời Hồ Xuân Hương là Nguyễn Hữu Tiến nhưng cuốn sách không phải là công trình biên khảo nghiêm túc, có ghi chú xuất xứ, chỉ dẫn nguồn gốc mà chỉ là một truyện ký, tiểu thuyết hóa. Nhưng chính cuốn sách lại là tài liệu hầu như độc nhất mà các người viết về Hồ Xuân Hương sau này dựa vào để trình bày tiểu sử và phê bình thơ bà".
GS Nguyễn Văn Trung cung cấp thêm những "tài liệu khá xác thực chứng tỏ có một nữ thi sĩ tên là Hồ Xuân Hương, tác giả một số bài thơ chữ Hán" qua một số phát hiện của ông Trần Thanh Mại. Đó là tập thơ Diệu Liên (chữ Hán) khắc in năm 1867 của nữ thi sĩ Mai Am, con gái thứ 25 của vua Minh Mạng, có vài bài tựa nhắc tên Hồ Xuân Hương: "Xem nước Nam ta mở mang bờ cõi, kể đã hàng trăm hàng nghìn năm, trong khoảng thời gian ấy đứng về thơ phụ nữ mà nói thì trước kia chỉ có Phạm Lam Anh, và gần đây có Hồ Xuân Hương" (bài tựa của Quảng Khuê - tức Trương Đăng Quế). Bài tựa của Trương Bỉnh Thuyên (một nhà nho Trung Quốc) viết có câu: "Phạm Lam Anh và Hồ Xuân Hương là hai người phụ nữ hay thơ của nước VN".
Ở tập Cẩm Ngữ (nhiều tác giả), bài Viêm bang tú khí có nói đến Hồ Xuân Hương (Hà Nội) cùng với Đoàn Thị Điểm (Bắc Ninh), Phạm Lam Anh (Quảng Nam), Thanh Quan (Nam Định) bằng lời lẽ có cánh. Ngoài ra, tập Bắc hành trong bộ Thượng Sơn thi tập của Tùng Thiện Vương cũng từng nhắc tới nữ thi sĩ hay bản thơ chép tay của nhà nho đất Nam Định Nguyễn Đình Hồ, trong 300 bài bằng Hán văn thì có 2 bài đề của Hồ Xuân Hương.
Những phát hiện thú vị về "bà chúa thơ nôm"
GS Nguyễn Văn Trung tiết lộ tiếp chuyện Thư viện Khoa học T.Ư (Hà Nội) phát hiện tài liệu liên quan đến tiểu sử, thân thế thơ văn của Hồ Xuân Hương, đó là tập thơ Lưu Hương ký (gồm chữ Hán và chữ Nôm) với lời tựa của một người đồng quận. Theo đó, lời tựa Nham Giác Phu viết trong sách khẳng định có một thi sĩ tên Hồ Xuân Hương mà mình đã từng gặp khi đến thành Thăng Long: "Sang mùa xuân năm Giáp Tuất (1814), tôi tìm đến chỗ ở của cô, hai bên mừng mừng tủi tủi. Xuân Hương liền cầm tập Lưu Hương ký đưa tôi xem và bảo rằng: Đây là tất cả văn thơ trong đời tôi từ trước đến nay, nhờ anh làm cho tôi bài tựa…". Vì có hai chữ "tất cả" nên GS Nguyễn Văn Trung cho rằng: "Nếu thật, phải chăng những bài thơ Nôm vẫn gán cho Hồ Xuân Hương không phải là Hồ Xuân Hương - tác giả của tập thơ trên?".
Chưa kể lời tựa của Nham Giác Phu còn ghi Hồ Xuân Hương là em gái ông lớn Hồ, tức Hồ Sĩ Đống (1738 - 1785). Về điều này, GS Nguyễn Văn Trung phân tích: "Theo Hồ gia phả hợp tộc phả ký, Hồ Sĩ Đống là con Hồ Sĩ Danh, như vậy Hồ Xuân Hương là con Hồ Sĩ Danh chứ không phải con Hồ Phi Diễn, là anh em con chú con bác rất xa, phải ngược lên tới đời thứ mười mới cùng một ông tổ. Trong tập Lưu Hương ký, những người đàn ông đi vào đời Hồ Xuân Hương không phải là ông Phủ Vĩnh Tường, ông Tổng Cóc hay Chiêu Hổ, mà là những Tốn Phong Thị, Mai Sơn Phủ, Thanh Liên, Chí Hiên và có lẽ cả… Nguyễn Du nữa, vì bài Nhớ người cũ có chú thích ngay dưới đầu đề: "Hầu, người xã Tiên Điền, huyện Nghi Xuân". Vì vậy, cùng với việc so sánh với những bài thơ trong Lưu Hương ký với nhiều tác phẩm Nôm quen thuộc lâu nay vẫn cho là của Hồ Xuân Hương như Bánh trôi nước, Lấy chồng chung…, tác giả Lược khảo văn học rút ra nhận xét: "Lưu Hương ký kém xa về nghệ thuật và ý tứ, tâm tình. Một đằng nghiêm túc, đứng đắn, một đằng tục, táo bạo".
"Qua tập thơ Lưu Hương ký, có thể khẳng định có một thi sĩ tên là Hồ Xuân Hương - tác giả một số bài thơ chữ Hán và chữ Nôm, nhưng chưa thể khẳng định được Hồ Xuân Hương - tác giả Lưu Hương ký cũng là tác giả của những bài thơ Nôm quen thuộc vẫn gán cho nàng. Do đó, bao lâu chưa tìm ra sử liệu minh chứng, cần phải coi những bài thơ Nôm từ trước gán cho Hồ Xuân Hương thuộc loại vô danh, khuyết danh", GS Nguyễn Văn Trung nhận định.
Thầy giáo Trần Ích Phát, quê Chí Linh, Hải Dương, có nhiều học trò đỗ đại khoa nhất lịch sử, với 74 người, đủ các danh vị.
Trong đầu tôi nổ tung vì thông tin nhận được.
Chia sẻ
Việc Nga trao trả thi thể các binh sĩ Ukraine đã tử trận đang tác động tiêu cực đến tình hình trong nước, bao gồm cả hoạt động huy động quân, theo lời nghị sĩ Verkhovna Rada (Quốc hội Ukraine) Anna Skorokhod.
Chia sẻ
Cung cấp dịch vụ cảng biển và logistics cho nhiều tuyến vận tải quốc tế quan trọng, cụm cảng Cái Mép - Thị Vải tại phường Phú Mỹ (TP.HCM) là cửa ngõ giao thương giúp kết nối Việt Nam với các thị trường lớn trên thế giới.
Chia sẻ
U23 Việt Nam tại giải vô địch bóng đá U23 Đông Nam Á 2025 đã và đang thể hiện khả năng chuyển hóa các tình huống không chiến thành bàn thắng rất ấn tượng và miếng đánh này có thể giúp thầy trò HLV Kim Sang-sik hướng tới chiến thắng trước U23 Indonesia.
Chia sẻ
Từ vùng đất nắng gió Quảng Trị, cô đã dành hơn một tháng để lần theo vẻ đẹp Việt Nam từ cao nguyên lộng gió đến những miền biển xanh ngắt, ôm trọn cả mùa hè rực rỡ trong từng khung hình.
Chia sẻ
Câu chuyện xây dựng nông thôn mới ở Lai Châu không chỉ là những con đường mới, những ngôi nhà khang trang, nông thôn mới ở đây còn là sự đồng lòng của người dân, sự đồng hành của chính quyền… Cuộc trò chuyện với Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Lai Châu Vương Đức Lợi đã hé mở về hành trình vượt khó, biến thách thức sáp nhập địa giới thành cơ hội để "chất" nông thôn mới không ngừng nâng cao.
Chia sẻ
Đất là “huyết mạch” của nông nghiệp. Nó là giá thể để cây trồng sinh sống và cung cấp dinh dưỡng cho cây. Vì vậy, môi trường đất cần phải được cải tạo liên tục bằng nhiều cách khác nhau, trong đó bón phân cải tạo đất là kỹ thuật thường được áp dụng để cải thiện, duy trì nhằm nâng cao sức khỏe đất, thúc đẩy sự sinh trưởng và phát triển cây trồng đạt năng suất và chất lượng tốt hơn.
Chia sẻ
Sáng nay, tại Nhà ga T3 – Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất, một bước tiến lớn trong ngành hàng không Việt Nam đã chính thức được triển khai, ứng dụng định danh, xác thực điện tử và nhận diện sinh trắc học trên ứng dụng VNeID phục vụ hành khách làm thủ tục lên tàu bay.
Chia sẻ
Ba năm sau vụ tai nạn sân khấu tại đêm nhạc của nhóm Mirror khiến cả showbiz Hong Kong (Trung Quốc) chấn động, vũ công Lý Khải Ngôn, người bị thương nặng nhất trong sự cố lần đầu xuất hiện trở lại trên mạng xã hội, chia sẻ hình ảnh và tình trạng hiện tại
Chia sẻ
Nữ ca sĩ kiêm diễn viên First Pornchita bị tố có quan hệ ngoài luồng với một người đàn ông đã có gia đình, khiến dư luận Thái Lan xôn xao.
Chia sẻ
Đạo diễn Bùi Tuấn Dũng tiết lộ, ông đã đưa bức thư của anh trai liệt sĩ vào phim "Đường thư" do Nghệ sĩ Ưu tú Quốc Tuấn và MC Tuấn Tú đóng vai chính.
Chia sẻ
Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng đoàn công tác kiểm tra việc phát triển nhà ở xã hội và thăm cầu Nguyễn Hoàng bắc qua sông Hương ở TP. Huế
Chia sẻ
Theo kết quả xếp hạng từ Cổng Dịch vụ công Quốc gia, trong tháng 7 này, xã Nam Ba Đồn dẫn đầu trong bộ chỉ số phục vụ người dân và doanh nghiệp đứng đầu trong số 78 xã, phường và đặc khu trên toàn tỉnh Quảng Trị. Ông Nguyễn Văn Khánh - Chủ tịch UBND xã Nam Ba Đồn (tỉnh Quảng Trị) đã có chia sẻ kinh nghiệm với báo Dân Việt.
Chia sẻ
Chính sử ghi chép thái giám Nguyễn Bông cầu tự giúp Ỷ Lan phu nhân sinh Lý Càn Đức (tức vua Lý Nhân Tông), còn trong dân gian có giai thoại nói ông là tiền kiếp của vị vua này.
Chia sẻ
Chủ tịch UBND TP.HCM vừa có chỉ đạo về xử lý phản ánh tình hình tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính cho người dân, doanh nghiệp.
Chia sẻ
Nhiều nhóm nam, nữ lái xe máy đã độ pô, thay đổi kết cấu phương tiện có hành vi lạng lách, chạy thành đoàn trong khu đô thị Sala đã bị CSGT tổ chức vây bắt.
Chia sẻ
Theo tính toán của Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, tổng kinh phí khái toán để hồi sinh 4 “dòng sông chết" ở nội đô, gồm: Tô Lịch, Kim Ngưu, Lừ, Sét là hơn 21.000 tỷ đồng.
Chia sẻ
Bộ CHQS Khánh Hòa vừa tiến hành bàn giao nhà tình nghĩa trị giá 250 triệu đồng cho quân nhân có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn.
Chia sẻ
Tiền vệ cánh Mahmoud Eid đã chính thức gia nhập Thép xanh Nam Định theo dạng chuyển nhượng tự do.
Chia sẻ
Đoàn Thanh niên tỉnh Lai Châu vừa phối hợp với Đoàn Thanh niên Chính phủ tổ chức Lễ thắp nến tri ân các Anh hùng liệt sĩ tại Nghĩa trang Liệt sĩ tỉnh Lai Châu, nhân Kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947 - 27/7/2025).
Chia sẻ
Là hai thành viên quan trọng trong nội khối ASEAN, đóng góp lớn vào sự phát triển của Cộng đồng ASEAN (AC), nhưng những diễn biến xung đột biến giới giữa Thái Lan và Campuchia không chỉ tác động xấu đến kinh tế xã hội hai nước mà còn tác động sâu rộng đến sự ổn định, phát triển kinh tế trong ASEAN nói chung, trong đó có Việt Nam.
Chia sẻ
Sở Nội vụ TP.HCM cho biết, trong quá trình sắp xếp, tinh gọn bộ máy, Thành phố đảm bảo công khai, minh bạch để tránh cục bộ, bè phái; kiên quyết đưa người không đủ năng lực, thiếu trách nhiệm ra khỏi đội ngũ cán bộ, không để cơ quan nhà nước là nơi trú ngụ an toàn cho người yếu kém.
Chia sẻ
Trong vụ lật xe khách tại Hà Tĩnh làm 10 người chết, có một nạn nhân là người Lào nhập viện trong tình trạng nguy kịch vì gãy đốt sống cổ, ảnh hưởng não, nguy cơ bị liệt suốt đời.
Chia sẻ
Loại thịt này giàu dinh dưỡng, chứa hàm lượng protein và kẽm cao, thường được mệnh danh là "thần dược" dành cho nam giới.
Chia sẻ
TP.HCM đang có kế hoạch chuyển đổi toàn bộ xe máy xăng của tài xế công nghệ, giao hàng sang sử dụng xe điện. Nhiều tài xế cho biết thông tin này rất bất ngờ và có nhiều điều thắc mắc cần được thông tin thêm.
Chia sẻ
Người thân của nghi can trong vụ thi thể người phụ nữ trong vali, T là người câm điếc bẩm sinh, rất hiền lành, không hiểu vì sao lại ra tay với nạn nhân.
Chia sẻ
Phát biểu tại hội nghị công tác phối hợp cung ứng điện và quản lý vận hành giữa Công ty Điện lực Lai Châu (PC Lai Châu) với các nhà máy thủy điện trên địa bàn tỉnh Lai Châu, ông Giàng A Tính - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lai Châu nhấn mạnh, PC Lai Châu cần chuẩn bị sẵn sàng các phương án cung ứng điện mùa nắng nóng, điều tiết hợp lý nguồn nước cho vận hành thủy điện.
Chia sẻ
Rạng sáng 25/7, lực lượng Cảnh sát giao thông đã truy đuổi và khống chế một tài xế container vi phạm trên tuyến cao tốc TP.HCM – Long Thành – Dầu Giây sau khi người này cố tình bỏ chạy và có kết quả kiểm tra dương tính với ma túy.
Chia sẻ
Với chủ đề “Sóng & Lụa”, sân khấu 360 độ hiện đại và dàn nghệ sĩ đình đám, Legend Fest 2025 tiếp tục khẳng định vị thế Regal Group không chỉ là nhà phát triển bất động sản, mà còn là “nhà kiến tạo trải nghiệm sống” đúng nghĩa trên mảnh đất Đà Nẵng.
Chia sẻ
BTV Tiến Anh là một trong những gương mặt nổi bật trên sóng VTV. Anh ghi điểm với khán giả bởi ngoại hình cao ráo, điển trai và lối dẫn nam tính, cuốn hút.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Lê Công Sơn 
