Đăng nhập/ Đăng ký
| 
Bình luận
0
Kẻ Rưng xưa gồm Văn Trưng, Lăng Trưng và Hiến Trưng thuộc phủ Tam Đái, trấn Sơn Tây - từng nổi tiếng thiên hạ bởi nhiều người văn hay chữ tốt, ghi danh khoa bảng.
Ba xã ấy nay là xã Tứ Trưng, gồm ba thôn Văn Trưng, Vĩnh Trưng (trước là Lăng Trưng) và Thế Trưng (trước là Hiến Trưng) thuộc huyện Vĩnh Tường (Vĩnh Phúc), ngoài ra còn có thôn Bảo Trưng (trước là Nhủ Trưng). Đây là vùng đất hiếu học, sản sinh nhiều anh tài, vinh hiển đỗ đạt ghi vào sử sách.
Vĩnh Tường được biết đến là một trong những nơi có trường dân lập sớm nhất nước ta. Đó là ngôi trường do hai xã Văn Trưng và Lăng Trưng xây dựng vào năm 1702.
Theo các nguồn sử liệu, 45 gia đình của 2 xã đã cung tiến ruộng đất với tổng cộng 4 mẫu, 7 sào, 5 tấc để dựng trường. Đến cuối thời Tự Đức, trường phát triển thành 10 gian học đường, thu hút nho sinh từ khắp nơi.
Sau khi dựng trường, người xưa đã dành hơn 4 mẫu đất để làm học điền, quy định “hễ là loại đất tốt nhất nên giao cho người thầy cày cấy để làm nơi cấp lương nuôi thầy”.
Ngoài ra, để giảm bớt khó khăn, giúp sĩ tử chuyên tâm học hành, Bảo Trưng còn quy định “Người nào đến tuổi đi học, bản xã miễn trừ các khoản sưu sai, người nào hằng năm trúng khảo khóa thì được miễn lính và thuế khóa”. Đầu những năm 1940 của thế kỷ 20, một số thôn làng còn miễn trừ tạp dịch cho cả học sinh nam và nữ.
Kẻ Rưng có đến 451 người thi đỗ từ tam trường thi Hương đến Tiến sĩ thi Hội. Ảnh minh họa: INT.
Hiện nay, tư liệu “Tam xã đăng khoa lục” là cuốn sách ghi chép rõ nhất về việc học và các nhà khoa bảng của ba xã Kẻ Rưng xưa. Sách chép từ năm 1618 đến năm 1909 qua 76 khoa thi Hương và 19 khoa thi Hội, ghi lại 451 người thi đỗ từ tam trường thi Hương đến tiến sĩ thi Hội. Trong đó có 104 người đỗ trung khoa và 3 người đỗ đại khoa.
Vào năm 1981, cụ Chánh hội Hào (cụ Đồng Xuân Cẩn) lúc ốm nặng trao cuốn sách cho ông Nguyễn Văn Tại lúc đó là chủ nhiệm hợp tác xã nông nghiệp. Ông Tại giao lại cho ông Đặng Văn Ước dịch sang quốc ngữ. Qua bản dịch có thể thấy “Tam xã đăng khoa lục” được chép bởi nhiều tác giả nối tiếp ở nhiều thế hệ.
Vùng đất mang danh xưng Vĩnh Tường xuất hiện với địa danh hành chính phủ Vĩnh Tường được đặt từ năm Minh Mệnh thứ 3 (l822) triều Nguyễn. Năm Minh Mệnh thứ 13 (1832), cắt 2 huyện Yên Lãng, Yên Lạc lập thành phân phủ Vĩnh Tường, kiêm lý huyện Yên Lãng, thống hạt huyện Yên Lạc.
Phủ Vĩnh Tường còn lại 3 huyện (Bạch Hạc, Lập Thạch và Tam Dương), kiêm lý huyện Bạch Hạc, thống hạt 2 huyện lập Thạch và Tam Dương. Bởi vậy, những ghi chép trong “Tam xã đăng khoa lục” nhiều chỗ không khớp địa danh so với việc cắt đặt hành chính thời Nguyễn.
Vĩnh Tường có 21 Tiến sĩ nho học và 1 Phó bảng triều Nguyễn. Người thành đạt sớm nhất là Nguyễn Văn Chất (1421 -?) thôn Vũ Di, xã Vũ Di. Ông thi đỗ Hoàng giáp khoa Mậu Thìn đời vua Lê Nhân Tông (1448). Sau làm quan tới chức Thượng thư bộ Hộ, về trí sĩ và từng tham gia biên soạn thêm bốn truyện vào tập sách “Việt điện u linh” của Lý Thế Xuyên soạn năm 1329, trở thành một danh sĩ nổi tiếng.
Sau ông còn có 21 tiến sĩ khác, như đời Mạc có Bùi Hoằng người xã Thượng Trưng đỗ Đệ nhị giáp Tiến sĩ xuất thân (1538). Phí Văn Thuật, người xã Thượng Trưng đỗ Hội nguyên rồi dự kỳ Văn Sách lại đỗ đầu Đình nguyên Hoàng giáp. Đến khi vào dự kỳ làm thơ ứng chế (thơ nhà vua ra đề), bài của ông được chấm thứ nhất. Người đời suy tôn là ông “Tứ nguyên”.
Nguyễn Tiến Sách (sau đổi là Đình Sách) người Văn Trưng đỗ Tiến sĩ khoa Canh Tuất (1670) đời vua Lê Huyền Tông. Từng được cử làm Phó sứ sang nhà Thanh điều trần về việc quan hệ giữa hai nước ở vùng biên cương. Ông còn là nhà thơ, nay còn 34 bài thơ chép trong sách “Toàn Việt thi lục” do nhà bác học Lê Quý Đôn sưu tập.
“Tam xã đăng khoa lục” còn cho biết, trong khoảng 76 khoa thi Hương và 19 khoa thi Hội (từ năm 1618 đến năm 1909) qua ba thế kỷ có 451 lượt người thi đỗ từ Tam trường và Tú tài thi Hương đến Tiến sĩ thi Hội. Gần 200 năm dưới triều Lê Trung Hưng đã có 416 người thi đỗ, trong đó có 3 đại khoa và 104 người đỗ trung khoa.
Tại Kẻ Rưng, hầu như khoa thi nào cũng có người thi đỗ. Nhiều nhất là khoa thi Hương năm 1690 có một người đỗ Tứ trường và 15 người đỗ Tam trường, khoa thi Hương năm 1717 có 3 người đỗ Tứ trường và 12 người đỗ Tam trường.
Một nét đặc biệt ở Kẻ Rưng là cuộc “Bình văn gốc nụ”. Theo lệ làng các khoá sinh muốn đi thi Hương phải qua một cuộc sát hạch sơ bộ tại xã. Xã mời quan phủ về làm chánh chủ khảo, cuộc sát hạch tổ chức tại Đền thờ Đức thánh Bà dưới bóng lá của những cây nụ nên gọi là “Bình văn gốc nụ”.
Ba xã Kẻ Rưng có 13 dòng họ thì họ nào cũng có người thi đỗ. Đứng đầu là họ Nguyễn với 137 người, họ Đặng 62 người, họ Đỗ 56 người, họ Phan 55 người, và họ Kim (sau đổi sang họ Đồng) 54 người.
Nhiều gia đình ông, cha, con cháu nối tiếp thi đỗ. Như trường hợp cụ Văn Hoằng Nghiệp đỗ năm 1645, con là Văn Hoàng Tá đỗ năm 1673, cháu là Văn Đằng Ngạn đỗ năm 1705, chắt là Văn Đằng Nhã đỗ năm 1726 và Văn Bá Đĩnh đỗ năm 1747, chút là Văn Trung Đỉnh đỗ năm 1759.
Gia đình danh nho Nguyễn Tiến Sách có nhiều người thi đỗ nhất. Bản thân và con trai thứ hai là Nguyễn Đình Toản đỗ Đệ tam giáp đồng tiến sĩ xuất thân. Hai người em, 9 người con (4 người đỗ tam trường thi Hội và 5 người đỗ tứ trường thi Hương) và năm người cháu nội đều thi đỗ.
Họ Đỗ có cụ Đỗ Hi Thiều đỗ Tiến sĩ năm 1721, sau có 6 người con và 3 người cháu cũng đỗ đạt. Nhà khoa bảng ít tuổi nhất là Văn Bá Đĩnh cháu cụ Văn Hoằng Nghiệp đỗ năm 1747 lúc 15 tuổi và Nguyễn Đình Toàn đỗ khi 17 tuổi.
Tại nhà thờ họ Nguyễn trước đây còn có câu đối: Đồng thế đồng triều tam Tiến sĩ/ Nhất gia nhất nhật lưỡng vinh quy (Cùng thời ba vị Tiến sĩ làm quan cùng triều/ Một nhà hai người thi đỗ vinh quy về làng một ngày).
Tại nhà thờ họ Đặng cũng được truyền tụng: Bách thế xưng thần lịch niên dữ quốc/ Bát thôn cư thủ do tộc nhi hương (nghĩa là: Làm quan trăm đời nhiều năm giúp nước/ Giữ đất tám thôn nhờ họ nên làng).
Hội thảo khoa học 200 năm danh xưng Vĩnh Tường 1822 - 2022 được tổ chức vào tháng 8/2022.
Sở dĩ ở Kẻ Rưng có nhiều người đỗ đạt, vì từ xa xưa việc khuyến học luôn được quan tâm. Người xưa có cách động viên và giúp đỡ con em nhà nghèo đi học, lúc nào trong làng cũng có thầy giỏi ngồi dạy.
Trước mỗi kỳ thi Hương, khoa sinh đều phải trải qua kỳ khảo hạch theo lệ làng. Ai trúng cách được gọi là “sử sĩ”, được đi thi Hương, được vọng quan viên trong xã là chân Tư văn, ngày hội làng được ngồi trong đình.
Ai không trúng cách bị gọi là “chạ”, bị làng phạt vạ không được đi thi Hương, ngày hội làng phải ngồi dưới cầu nhị hàng. Thậm chí, ngày giỗ cha mẹ dù là con trưởng cũng không được khấn mà phải nhờ con thứ hoặc người ngoài là Tư văn khấn thay.
Ba xã Kẻ Rưng cùng thờ thành hoàng làng là Đông Kinh Phán Quan Đại vương Thượng đẳng phúc nhần, húy là Nguyễn Văn Nhượng và Công chúa nước Chiêm Thành (Lão Tiên Bà).
Theo ngọc phả về vị thần Nguyễn Văn Nhượng và lời truyền kể của nhân dân địa phương, thì đình Tứ Trưng (đình Rưng) được xây dựng từ sau khi ông mất. Phía trước cổng đình là chợ Rưng, sân đình có cây lộc vừng cổ thụ hàng trăm năm tuổi đến 3 người ôm tỏa bóng mát xum xuê, khiến cho ngôi đình mang một vẻ thâm u tĩnh lặng, cổ kính.
Bia Tiến sĩ tại Văn miếu Vĩnh Phúc ghi nhận nhiều nhà khoa bảng Kẻ Rưng.
Ngược dòng thời gian về triều vua Lý Cao Tông, niên hiệu Trinh Phù (1176) xảy ra việc vua nước Ai Lao không chịu thần phục và dâng cống nạp cho Đại Việt theo thường lệ. Vào năm Trinh Phù nguyên niên, vua Lý Cao Tông đã giao kỳ ấn cử tướng Đông Kinh Phán quan Nguyễn Văn Nhượng làm Đốc tướng cất quân với nhiều cờ súy, chiến xa sang chinh phạt Ai Lao.
Chỉ một thời gian ngắn, ông đã phá tan quân Ai Lao, khiến chúng thua chạy, ông bắt được hơn trăm tù binh, một cỗ voi chiến và thu nhiều vàng bạc châu báu, sừng tê giác... buộc vua Ai Lao phải đầu hàng, cam kết thần phục và thi hành lệ cống nạp Đại Việt như cũ.
Về công chúa nước Chiêm Thành (Lão Tiên Bà), theo cuốn tài liệu chữ Hán viết năm Vĩnh Hựu (1735) thì có một vị tên là Lão Tiên Bà tối linh công chúa, nguyên là công chúa nước Chiêm Thành.
Vào triều vua Trần Thánh Tông, nhà vua đi chinh phạt phương Nam. Một ngày nọ, ông giong thuyền theo hướng Tây đến xã Biên Mặc bên sông Kỳ Giang thì thuyền không đi được nữa. Lúc đó trời đất tối sầm, mưa gió nổi lên, thì ra công chúa giáng trần phù giúp.
Nhà vua bèn truyền cho xã dân lập đền thờ hàng năm tế tự, làm lễ đảo vũ đều linh ứng, sự tích và ân điển đã được bao phong nhiều đời thờ cúng đầy đủ. Các triều đại sau này đều gia phong mỹ tự.
Dù bị bệnh thận mạn giai đoạn cuối, cứ cách 1 ngày phải đi chạy thận 1 lần nhưng anh Liễu Quý Ngân (SN 1985, ngụ ở ấp Hòa Mỹ, thị trấn Mỹ Xuyên, huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng) vẫn tố cáo Công ty Cổ Phần Chăn Nuôi C.P. Việt Nam sai phạm khi cho bán heo bệnh, gà bệnh ra thị trường.
Doanh nghiệp “kêu cứu” vì thủ tục rườm rà, thanh tra chồng chéo; Thủ tướng ra “tối hậu thư” yêu cầu xử lý dứt điểm mọi vướng mắc trong vòng 2 tuần.
Chia sẻ
Nếu có thể quay lại, tôi sẽ không làm những việc đó. Nhưng tiếc là không thể.
Chia sẻ
Hoàng đế Gia Khánh của Trung Quốc được nhắc đến với khá nhiều câu chuyện kỳ quặc. Ông không bị coi là hôn quân nhưng bị mưu sát đến 4 lần, trong đó có lần bị một đầu bếp thất nghiệp mưu sát.
Chia sẻ
Quân nhà Thanh do Đa Đạc cầm binh xông vào thành, giết tất cả những người họ nhìn thấy, thậm chí cả người dân vô tội ở thành Dương Châu, xác chết ngổn ngang đầy mặt đất, máu chảy thành sông, tạo ra cuộc Thảm sát Dương Châu 10 ngày thảm khốc. Người ta tính rằng trên 800.000 người dân bị giết...
Chia sẻ
Người sinh ngày Âm lịch này được sao may mắn phù hộ, phúc đức của họ càng rõ ràng hơn khi có con cháu vây quanh, gia đình hòa thuận, cuộc sống sung túc.
Chia sẻ
Nếu HAGL của bầu Đức đánh bại SLNA trong cuộc đối đầu ở vòng 25 LPBank V.League 2024/2025 thì cuộc đua trụ hạng có thể gay cấn tới phút cuối.
Chia sẻ
Bị cảnh sát yêu cầu dừng xe, Bùi Lam Anh không chấp hành mà còn quay lại hành hung cảnh sát giao thông rồi bỏ trốn.
Chia sẻ
Liên quan vụ phát hiện hàng trăm tấn phân bón giả, kém chất lượng, Công an tỉnh Hòa Bình khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Trần Văn Huân, Giám đốc Chi nhánh Minh Bảo An Hòa Bình về tội “sản xuất, buôn bán hàng giả”.
Chia sẻ
Nhân ngày Quốc tế Thiếu nhi, gần 7.000 học sinh ở TP.HCM cùng bước vào Xứ sở thần tiên của Mathnasium - nơi tư duy logic Toán học chạm vào cánh cửa kỳ ảo của trí tưởng tượng.
Chia sẻ
Ông Keith Kellogg, đặc phái viên của cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump, đã đồng ý rằng NATO đang trong tình trạng “chiến tranh ủy nhiệm” với Nga.
Chia sẻ
Tiến Linh mất suất đá chính ở ĐT Việt Nam?; Indonesia mất 5 cầu thủ ở 2 trận cầu quan trọng; HLV Enrique tưởng nhớ con gái đã mất; HLV Inzaghi sắp chia tay Inter?; Mbappe chúc mừng PSG.
Chia sẻ
Người làng Hòa Bình gọi ông Nguyễn Bá Chuyền là nhà tiên tri, là người biết trước mọi việc đời...
Chia sẻ
Máy bay không người lái đã tấn công máy bay Nga vào chiều Chủ nhật 1/6 - báo chí Ukraine trích dẫn nguồn tin từ Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) cho biết.
Chia sẻ
Trong số vận mệnh 12 con giáp trong tuần mới, tuổi Dậu may mắn nhất. Một số con giáp khác có vận rủi về tiền bạc, vì vậy hãy cẩn thận để không bị lừa.
Chia sẻ
Lãnh đạo Quân khu 7, Bộ Quốc phòng đã tiến hành kiểm tra, khảo sát vị trí bố trí Ban chỉ huy phòng thủ khu vực, Bộ đội Biên phòng sau khi sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh.
Chia sẻ
Sau khi PSG giành danh hiệu Champions League đầu tiên trong lịch sử, nước Pháp chứng kiến hàng loạt vụ việc bạo lực nổ ra khiến ít nhất hai người thiệt mạng.
Chia sẻ
Chính phủ thống nhất việc đầu tư mở rộng sân bay Phú Quốc phục vụ Hội nghị APEC 2027 theo hình thức đầu tư kinh doanh quy định tại Luật Đầu tư.
Chia sẻ
"Đọc "Sự thật, lẽ phải và ngọn bút" của Hồ Quang Lợi thấy tác giả được ông trời phú cho một trí tuệ mẫn tiệp, một tư duy mạch lạc, khúc chiết" - nhà văn, nhà phê bình Bùi Việt Thắng nhận định.
Chia sẻ
Anh Nguyễn Thanh Long, 30 tuổi, nông dân tỷ phú Vĩnh Long ở thị xã Bình Minh kiếm được thu nhập từ 400-500 triệu đồng/tháng nhờ trồng nấm bào ngư, kết hợp sản xuất điện mặt trời.
Chia sẻ
Áp thuế Thu nhập đặc biệt đối với nước giải khát là một trong những nội dung đáng chú ý đang được Bộ Tài chính rà soát, khẩn trương hoàn thiện.
Chia sẻ
Dù cách tiếp cận có hơi cực đoan, phương pháp cô lập bản thân giúp Victor Hugo loại bỏ hoàn toàn mọi xao nhãng để tạo ra một trong những kiệt tác để đời cho lịch sử văn học.
Chia sẻ
Cầu bị sập đã làm trật bánh tàu hỏa ở hai khu vực biên giới của Nga, là vùng Bryansk và vùng Kursk, khiến ít nhất 7 người thiệt mạng và hàng chục người khác bị thương. Nga xác định đây là các cuộc tấn công khủng bố.
Chia sẻ
Tài sản của tỷ phú Phạm Nhật Vượng tăng gần 65.000 tỷ đồng trong chưa đầy 1 tháng, vượt loạt ông lớn như Chủ tịch Samsung, Hòa Phát, FPT, Vinamilk... nhờ cú hích niêm yết cổ phiếu Vinpearl.
Chia sẻ
Là một trong những cô đào nổi tiếng nhất xứ Kinh Kỳ xưa, người phụ nữ này lại đem lòng yêu một chàng thư sinh nghèo. Dù đã tận tâm tận lực lo toan cho người yêu ăn học, nhưng cái kết cô nhận lại chỉ là sự bội bạc.
Chia sẻ
Nhắc đến gốm Hà Nội, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến làng gốm Bát Tràng, nhưng ít ai biết rằng, còn có một làng gốm cổ khác đã tồn tại từ hàng nghìn năm trước, đó là làng nghề Kim Lan.
Chia sẻ
Sáp nhập tỉnh Ninh Bình, Nam Định, Hà Nam, tỉnh mới mang tên Ninh Bình có thêm một nhà khoa bảng lừng danh, thi đỗ đầu cả 3 kỳ thi là thi Hương, thi Hội và thi Đình. Ông là Tam nguyên Yên Đỗ Nguyễn Khuyến. Trong bối cảnh sáp nhập, hợp nhất tỉnh Hà Nam, Ninh Bình, Nam Định thì Nam Định là quê ngoại, Hà Nam là quê nội nhà thơ Nguyễn Khuyến.
Chia sẻ
Với việc ra mắt chương trình đào tạo từ xa các ngành ngôn ngữ, Trường Cao đẳng Quốc tế Hà Nội (HIC) đã đi tiên phong trong việc đổi mới đào tạo ngành ngôn ngữ trình độ cao đẳng.
Chia sẻ
Tiền đạo Nguyễn Tiến Linh đang gặp vấn đề về chấn thương trước khi lên hội quân ĐT Việt Nam chuẩn bị cho trận gặp Malaysia tại vòng loại Asian Cup 2027. Trong khi đó, Nguyễn Công Phượng cũng đang bị đau...
Chia sẻ
Nhiều người đặt nghi vấn về biệt thự 400 tỷ đồng của Đoàn Di Băng khi 4 năm vẫn chưa xây xong. Trong khi Ngân Collagen khoe lâu đài 500 tỷ nhưng chỉ quay clip bên ngoài sân vườn.
Chia sẻ
Một người thợ sửa giày trên đường phố ở Trung Quốc, dù không có đôi chân, nhưng khiến công chúng nước này ngưỡng mộ nhờ khả năng nói tiếng Anh lưu loát và ước mơ một ngày được phát biểu tại Đại học Harvard.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Trần Hòa 
