Bình luận
0
Kẻ Rưng xưa gồm Văn Trưng, Lăng Trưng và Hiến Trưng thuộc phủ Tam Đái, trấn Sơn Tây - từng nổi tiếng thiên hạ bởi nhiều người văn hay chữ tốt, ghi danh khoa bảng.
Ba xã ấy nay là xã Tứ Trưng, gồm ba thôn Văn Trưng, Vĩnh Trưng (trước là Lăng Trưng) và Thế Trưng (trước là Hiến Trưng) thuộc huyện Vĩnh Tường (Vĩnh Phúc), ngoài ra còn có thôn Bảo Trưng (trước là Nhủ Trưng). Đây là vùng đất hiếu học, sản sinh nhiều anh tài, vinh hiển đỗ đạt ghi vào sử sách.
Vĩnh Tường được biết đến là một trong những nơi có trường dân lập sớm nhất nước ta. Đó là ngôi trường do hai xã Văn Trưng và Lăng Trưng xây dựng vào năm 1702.
Theo các nguồn sử liệu, 45 gia đình của 2 xã đã cung tiến ruộng đất với tổng cộng 4 mẫu, 7 sào, 5 tấc để dựng trường. Đến cuối thời Tự Đức, trường phát triển thành 10 gian học đường, thu hút nho sinh từ khắp nơi.
Sau khi dựng trường, người xưa đã dành hơn 4 mẫu đất để làm học điền, quy định “hễ là loại đất tốt nhất nên giao cho người thầy cày cấy để làm nơi cấp lương nuôi thầy”.
Ngoài ra, để giảm bớt khó khăn, giúp sĩ tử chuyên tâm học hành, Bảo Trưng còn quy định “Người nào đến tuổi đi học, bản xã miễn trừ các khoản sưu sai, người nào hằng năm trúng khảo khóa thì được miễn lính và thuế khóa”. Đầu những năm 1940 của thế kỷ 20, một số thôn làng còn miễn trừ tạp dịch cho cả học sinh nam và nữ.
Kẻ Rưng có đến 451 người thi đỗ từ tam trường thi Hương đến Tiến sĩ thi Hội. Ảnh minh họa: INT.
Hiện nay, tư liệu “Tam xã đăng khoa lục” là cuốn sách ghi chép rõ nhất về việc học và các nhà khoa bảng của ba xã Kẻ Rưng xưa. Sách chép từ năm 1618 đến năm 1909 qua 76 khoa thi Hương và 19 khoa thi Hội, ghi lại 451 người thi đỗ từ tam trường thi Hương đến tiến sĩ thi Hội. Trong đó có 104 người đỗ trung khoa và 3 người đỗ đại khoa.
Vào năm 1981, cụ Chánh hội Hào (cụ Đồng Xuân Cẩn) lúc ốm nặng trao cuốn sách cho ông Nguyễn Văn Tại lúc đó là chủ nhiệm hợp tác xã nông nghiệp. Ông Tại giao lại cho ông Đặng Văn Ước dịch sang quốc ngữ. Qua bản dịch có thể thấy “Tam xã đăng khoa lục” được chép bởi nhiều tác giả nối tiếp ở nhiều thế hệ.
Vùng đất mang danh xưng Vĩnh Tường xuất hiện với địa danh hành chính phủ Vĩnh Tường được đặt từ năm Minh Mệnh thứ 3 (l822) triều Nguyễn. Năm Minh Mệnh thứ 13 (1832), cắt 2 huyện Yên Lãng, Yên Lạc lập thành phân phủ Vĩnh Tường, kiêm lý huyện Yên Lãng, thống hạt huyện Yên Lạc.
Phủ Vĩnh Tường còn lại 3 huyện (Bạch Hạc, Lập Thạch và Tam Dương), kiêm lý huyện Bạch Hạc, thống hạt 2 huyện lập Thạch và Tam Dương. Bởi vậy, những ghi chép trong “Tam xã đăng khoa lục” nhiều chỗ không khớp địa danh so với việc cắt đặt hành chính thời Nguyễn.
Vĩnh Tường có 21 Tiến sĩ nho học và 1 Phó bảng triều Nguyễn. Người thành đạt sớm nhất là Nguyễn Văn Chất (1421 -?) thôn Vũ Di, xã Vũ Di. Ông thi đỗ Hoàng giáp khoa Mậu Thìn đời vua Lê Nhân Tông (1448). Sau làm quan tới chức Thượng thư bộ Hộ, về trí sĩ và từng tham gia biên soạn thêm bốn truyện vào tập sách “Việt điện u linh” của Lý Thế Xuyên soạn năm 1329, trở thành một danh sĩ nổi tiếng.
Sau ông còn có 21 tiến sĩ khác, như đời Mạc có Bùi Hoằng người xã Thượng Trưng đỗ Đệ nhị giáp Tiến sĩ xuất thân (1538). Phí Văn Thuật, người xã Thượng Trưng đỗ Hội nguyên rồi dự kỳ Văn Sách lại đỗ đầu Đình nguyên Hoàng giáp. Đến khi vào dự kỳ làm thơ ứng chế (thơ nhà vua ra đề), bài của ông được chấm thứ nhất. Người đời suy tôn là ông “Tứ nguyên”.
Nguyễn Tiến Sách (sau đổi là Đình Sách) người Văn Trưng đỗ Tiến sĩ khoa Canh Tuất (1670) đời vua Lê Huyền Tông. Từng được cử làm Phó sứ sang nhà Thanh điều trần về việc quan hệ giữa hai nước ở vùng biên cương. Ông còn là nhà thơ, nay còn 34 bài thơ chép trong sách “Toàn Việt thi lục” do nhà bác học Lê Quý Đôn sưu tập.
“Tam xã đăng khoa lục” còn cho biết, trong khoảng 76 khoa thi Hương và 19 khoa thi Hội (từ năm 1618 đến năm 1909) qua ba thế kỷ có 451 lượt người thi đỗ từ Tam trường và Tú tài thi Hương đến Tiến sĩ thi Hội. Gần 200 năm dưới triều Lê Trung Hưng đã có 416 người thi đỗ, trong đó có 3 đại khoa và 104 người đỗ trung khoa.
Tại Kẻ Rưng, hầu như khoa thi nào cũng có người thi đỗ. Nhiều nhất là khoa thi Hương năm 1690 có một người đỗ Tứ trường và 15 người đỗ Tam trường, khoa thi Hương năm 1717 có 3 người đỗ Tứ trường và 12 người đỗ Tam trường.
Một nét đặc biệt ở Kẻ Rưng là cuộc “Bình văn gốc nụ”. Theo lệ làng các khoá sinh muốn đi thi Hương phải qua một cuộc sát hạch sơ bộ tại xã. Xã mời quan phủ về làm chánh chủ khảo, cuộc sát hạch tổ chức tại Đền thờ Đức thánh Bà dưới bóng lá của những cây nụ nên gọi là “Bình văn gốc nụ”.
Ba xã Kẻ Rưng có 13 dòng họ thì họ nào cũng có người thi đỗ. Đứng đầu là họ Nguyễn với 137 người, họ Đặng 62 người, họ Đỗ 56 người, họ Phan 55 người, và họ Kim (sau đổi sang họ Đồng) 54 người.
Nhiều gia đình ông, cha, con cháu nối tiếp thi đỗ. Như trường hợp cụ Văn Hoằng Nghiệp đỗ năm 1645, con là Văn Hoàng Tá đỗ năm 1673, cháu là Văn Đằng Ngạn đỗ năm 1705, chắt là Văn Đằng Nhã đỗ năm 1726 và Văn Bá Đĩnh đỗ năm 1747, chút là Văn Trung Đỉnh đỗ năm 1759.
Gia đình danh nho Nguyễn Tiến Sách có nhiều người thi đỗ nhất. Bản thân và con trai thứ hai là Nguyễn Đình Toản đỗ Đệ tam giáp đồng tiến sĩ xuất thân. Hai người em, 9 người con (4 người đỗ tam trường thi Hội và 5 người đỗ tứ trường thi Hương) và năm người cháu nội đều thi đỗ.
Họ Đỗ có cụ Đỗ Hi Thiều đỗ Tiến sĩ năm 1721, sau có 6 người con và 3 người cháu cũng đỗ đạt. Nhà khoa bảng ít tuổi nhất là Văn Bá Đĩnh cháu cụ Văn Hoằng Nghiệp đỗ năm 1747 lúc 15 tuổi và Nguyễn Đình Toàn đỗ khi 17 tuổi.
Tại nhà thờ họ Nguyễn trước đây còn có câu đối: Đồng thế đồng triều tam Tiến sĩ/ Nhất gia nhất nhật lưỡng vinh quy (Cùng thời ba vị Tiến sĩ làm quan cùng triều/ Một nhà hai người thi đỗ vinh quy về làng một ngày).
Tại nhà thờ họ Đặng cũng được truyền tụng: Bách thế xưng thần lịch niên dữ quốc/ Bát thôn cư thủ do tộc nhi hương (nghĩa là: Làm quan trăm đời nhiều năm giúp nước/ Giữ đất tám thôn nhờ họ nên làng).
Hội thảo khoa học 200 năm danh xưng Vĩnh Tường 1822 - 2022 được tổ chức vào tháng 8/2022.
Sở dĩ ở Kẻ Rưng có nhiều người đỗ đạt, vì từ xa xưa việc khuyến học luôn được quan tâm. Người xưa có cách động viên và giúp đỡ con em nhà nghèo đi học, lúc nào trong làng cũng có thầy giỏi ngồi dạy.
Trước mỗi kỳ thi Hương, khoa sinh đều phải trải qua kỳ khảo hạch theo lệ làng. Ai trúng cách được gọi là “sử sĩ”, được đi thi Hương, được vọng quan viên trong xã là chân Tư văn, ngày hội làng được ngồi trong đình.
Ai không trúng cách bị gọi là “chạ”, bị làng phạt vạ không được đi thi Hương, ngày hội làng phải ngồi dưới cầu nhị hàng. Thậm chí, ngày giỗ cha mẹ dù là con trưởng cũng không được khấn mà phải nhờ con thứ hoặc người ngoài là Tư văn khấn thay.
Ba xã Kẻ Rưng cùng thờ thành hoàng làng là Đông Kinh Phán Quan Đại vương Thượng đẳng phúc nhần, húy là Nguyễn Văn Nhượng và Công chúa nước Chiêm Thành (Lão Tiên Bà).
Theo ngọc phả về vị thần Nguyễn Văn Nhượng và lời truyền kể của nhân dân địa phương, thì đình Tứ Trưng (đình Rưng) được xây dựng từ sau khi ông mất. Phía trước cổng đình là chợ Rưng, sân đình có cây lộc vừng cổ thụ hàng trăm năm tuổi đến 3 người ôm tỏa bóng mát xum xuê, khiến cho ngôi đình mang một vẻ thâm u tĩnh lặng, cổ kính.
Bia Tiến sĩ tại Văn miếu Vĩnh Phúc ghi nhận nhiều nhà khoa bảng Kẻ Rưng.
Ngược dòng thời gian về triều vua Lý Cao Tông, niên hiệu Trinh Phù (1176) xảy ra việc vua nước Ai Lao không chịu thần phục và dâng cống nạp cho Đại Việt theo thường lệ. Vào năm Trinh Phù nguyên niên, vua Lý Cao Tông đã giao kỳ ấn cử tướng Đông Kinh Phán quan Nguyễn Văn Nhượng làm Đốc tướng cất quân với nhiều cờ súy, chiến xa sang chinh phạt Ai Lao.
Chỉ một thời gian ngắn, ông đã phá tan quân Ai Lao, khiến chúng thua chạy, ông bắt được hơn trăm tù binh, một cỗ voi chiến và thu nhiều vàng bạc châu báu, sừng tê giác... buộc vua Ai Lao phải đầu hàng, cam kết thần phục và thi hành lệ cống nạp Đại Việt như cũ.
Về công chúa nước Chiêm Thành (Lão Tiên Bà), theo cuốn tài liệu chữ Hán viết năm Vĩnh Hựu (1735) thì có một vị tên là Lão Tiên Bà tối linh công chúa, nguyên là công chúa nước Chiêm Thành.
Vào triều vua Trần Thánh Tông, nhà vua đi chinh phạt phương Nam. Một ngày nọ, ông giong thuyền theo hướng Tây đến xã Biên Mặc bên sông Kỳ Giang thì thuyền không đi được nữa. Lúc đó trời đất tối sầm, mưa gió nổi lên, thì ra công chúa giáng trần phù giúp.
Nhà vua bèn truyền cho xã dân lập đền thờ hàng năm tế tự, làm lễ đảo vũ đều linh ứng, sự tích và ân điển đã được bao phong nhiều đời thờ cúng đầy đủ. Các triều đại sau này đều gia phong mỹ tự.
TP Hải Phòng đã thống nhất tên gọi tổ chức tự quản của cộng đồng dân cư tại xã, phường, đặc khu trên địa bàn thành phố là thôn hoặc tổ dân phố.
Sau chiến thắng ngược dòng 2-1 của U23 Việt Nam trước U23 Philippines ở vòng bán kết giải U23 Đông Nam Á 2025, một số fan hâm mộ bóng đá Đông Nam Á đã dự đoán thầy trò HLV Kim Sang-sik sẽ lên ngôi vô địch.
Chia sẻ
Thủ tướng Malaysia, ông Anwar Ibrahim hôm nay xác nhận Thái Lan và Campuchia đã đồng ý thiết lập lệnh ngừng bắn và bắt đầu rút quân khỏi khu vực biên giới sau cuộc đụng độ vũ trang khiến nhiều dân thường thiệt mạng.
Chia sẻ
Dù đã hết thời hạn giấy phép từ tháng 10/2023, khu du lịch Suối Tiên (lòng hồ Thủy Yên, xã Chân Mây – Lăng Cô, TP. Huế) vẫn hoạt động.
Chia sẻ
Không chỉ tại Vietcombak, trước thực trạng các vụ lừa đảo qua tài khoản ngân hàng diễn ra ngày càng tinh vi, các ngân hàng lớn như Agribank, MB... đã đồng loạt cảnh báo tài khoản nghi ngờ lừa đảo ngay trên ứng dụng, giúp khách hàng nhận diện rủi ro và chủ động phòng ngừa ngay từ bước chuyển tiền.
Chia sẻ
Ngày 25/7, Đảng bộ Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh An Giang tổ chức thành công Đại hội đại biểu lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, đề ra nhiều nhiệm vụ quan trọng và xác định 3 khâu đột phá.
Chia sẻ
Tối 24 và rạng sáng 25/7, nước lũ từ thượng nguồn sông Cả (Nghệ An) dâng nhanh, gây ngập sâu nhiều thôn xóm ven sông La thuộc các xã Đức Quang và Đức Minh (tỉnh Hà Tĩnh). Gần 150 hộ dân bị ảnh hưởng, nhiều tuyến đường bị chia cắt, giao thông đình trệ, thiệt hại hoa màu ước tính thiệt hại lên tới hàng tỷ đồng.
Chia sẻ
Niềng răng thường được xem là giải pháp cải thiện nụ cười, nhưng nhiều người rơi vào tình trạng dở khóc, dở cười khi vừa mất thời gian, mất tiền lại ảnh hưởng đến sức khỏe bởi gặp phải “nha tặc”.
Chia sẻ
Tháng 8, có 3 con giáp đặc biệt vượng vận trong tháng này, công việc suôn sẻ, tài lộc dồi dào, dễ dàng nắm bắt cơ hội làm giàu.
Chia sẻ
Trước ngày 1/1/2026, theo quy định mới, sẽ có 6 trường hợp bắt buộc phải đổi hoặc cấp lại Giấy phép lái xe theo mẫu mới. Nếu không thực hiện đúng thời hạn, người điều khiển phương tiện có thể bị xử phạt hành chính lên tới 20 triệu đồng.
Chia sẻ
Bộ Chính trị, Ban Bí thư nghiêm túc phê bình các địa phương chậm kiện toàn nhân sự chủ chốt, nhất là chức danh bí thư, chủ tịch Ủy ban nhân dân, chủ tịch Hội đồng nhân dân cấp xã.
Chia sẻ
TP Hà Nội vừa chính thức phát động chiến dịch 45 ngày đêm hỗ trợ chuyển đổi số tại 126 xã, phường – một bước đi quyết liệt nhằm tăng tốc triển khai mô hình chính quyền đô thị hai cấp sau khi hoàn tất việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã.
Chia sẻ
U23 Việt Nam đã có trận đấu khó khăn trước U23 Philippines tại vòng bán kết giải bóng đá U23 Đông Nam Á 2025, nhưng cuối cùng thầy trò HLV Kim Sang-sik đã giành chiến thắng 2-1 và người hâm mộ đánh giá rất cao về cuộc so tài này.
Chia sẻ
Lợi dụng danh nghĩa nhân viên ngân hàng, một phụ nữ ở TP.Huế đã lừa đảo chiếm đoạt trót lọt số tiền gần 29 tỷ đồng.
Chia sẻ
Trong khi Ukraine tiếp tục hứng chịu các cuộc tấn công dồn dập của Nga, một cuộc khủng hoảng lòng tin đang âm thầm lan rộng trong lòng đất nước vì chính nhà lãnh đạo của họ: Tổng thống Volodymyr Zelensky. Một báo cáo vừa công bố khiến giới quan sát quốc tế không khỏi lo ngại: Số binh sĩ Ukraine đào ngũ hiện đã vượt quá tổng quân số hiện tại của quân đội Anh, Pháp và Đức cộng lại.
Chia sẻ
Lê Phúc Thịnh “nổ” với nhiều người dân ở Cà Mau rằng mình có thể thu xếp cho họ xuất khẩu lao động ở Hàn Quốc với giá hàng chục triệu đồng/người để chiếm đoạt hơn 1,8 tỷ đồng.
Chia sẻ
Đến nay, qua đường công văn, hộp thư điện tử, zalo, Sở Xây dựng TP.Cần Thơ đã tiếp nhận 38 hiến kế về giải pháp chống ngập cho Cần Thơ từ người dân, công ty, nhà khoa học, trường đại học.
Chia sẻ
Có lần, một cư dân núi Cấm, xã An Hảo (huyện Tịnh Biên, tỉnh An Giang cũ trước sáp nhập tỉnh Kiên Giang, An Giang) rủ tôi: “Bữa nào rảnh, lên đây đi câu cá núi, cá chành dục với tụi tui, bao vui, bao ngon!”. “Bữa nào rảnh”, chớp mắt là 10 năm sau. Nhưng đối với người miền xuôi như chúng tôi, cái vui, cái ngon thì vẫn vậy, vẫn đặc biệt vô cùng.
Chia sẻ
Mỗi nơi mang một sắc thái riêng, nơi thâm trầm như một khúc hát buồn, chốn lại rộn rã như vũ điệu của đất trời giữa đại ngàn.
Chia sẻ
Trung Quốc ban hành văn bản yêu cầu kiểm soát chặt nội dung phim ngắn, đặc biệt cấm xây dựng nhân vật siêu năng lực phi thực tế và các mô-típ ngôn tình xa rời đời sống.
Chia sẻ
Dưới chân núi ở thôn Thôm Khoan, xã nông thôn mới-xã Vĩnh Thông, tỉnh Thái Nguyên (trước sáp nhập tỉnh, Vĩnh Thông là một xã huyện Bạch Thông, tỉnh Bắc Kạn cũ) hiện còn nhiều ngôi nhà sàn truyền thống đã tồn tại từ 50 đến cả 100 năm.
Chia sẻ
Tại hội nghị diễn ra chiều nay (25/7), Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng gợi mở một số vấn đề cho Khánh Hòa, doanh nghiệp và nhà đầu tư để cùng nhau phát triển.
Chia sẻ
Cổ phiếu bất động sản phân hoá mạnh trong phiên 25/7 khi VHM tăng vọt kéo nhóm ngành đi lên, nhưng VIC và VRE lại chịu lực chốt lời, kìm hãm đà tăng toàn ngành ở mức 0,52%.
Chia sẻ
Trồng bưởi hữu cơ ở tỉnh Đồng Nai mới (sau sáp nhập tỉnh Bình Phước, Đồng Nai) không chỉ giúp tăng thu nhập mà còn góp phần giữ tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới. Kiểu trồng bưởi ra quả ngon, thân thiện môi trường đang mở ra hướng đi mới cho nông dân, giúp đất sạch, người khỏe, nông thôn đẹp, giàu.
Chia sẻ
Công an TP.Đà Nẵng vừa triệt phá đường dây mua bán, tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy quy mô liên tỉnh, bắt giữ 6 đối tượng, thu giữ lượng heroin lớn nhất từ trước đến nay trên địa bàn – đủ chia lẻ thành khoảng 1.000 tép.
Chia sẻ
U23 Việt Nam đã có chiến thắng ngược 2-1 trước U23 Philippines để giành vé vào chung kết giải U23 Đông Nam Á 2025. Thế nhưng chiến thắng của thầy trò HLV Kim Sang-sik trở nên không trọn vẹn khi Nguyễn Đình Bắc và Nguyễn Quốc Việt dính chấn thương.
Chia sẻ
Vietbank Long An bị phát hiện hàng loạt sai phạm trong hoạt động cho vay, thẩm định tài sản, giám sát sử dụng vốn và xử lý tài sản bảo đảm, làm dấy lên lo ngại về rủi ro pháp lý. Những sai phạm này được nêu rõ trong kết luận thanh tra vừa được Thanh tra Ngân hàng Nhà nước chi nhánh khu vực 13 công bố.
Chia sẻ
Bị đe dọa là liên quan đường dây rửa tiền, nữ sinh 18 tuổi ở Hà Nội bị ép cắt đứt liên lạc với gia đình, quay clip khỏa thân qua Zoom để "hợp tác điều tra", sau đó bị đe dọa tống tiền.
Chia sẻ
Sở Xây dựng TP.Đà Nẵng yêu cầu các đơn vị triển khai kế hoạch cắt tỉa cây xanh đô thị theo từng tuyến đường, khu vực để đảm bảo an toàn trong mùa mưa bão 2025, đồng thời vẫn giữ được độ che phủ bóng mát giữa thời điểm nắng nóng kéo dài.
Chia sẻ
Được vinh danh Di sản Thế giới năm 2014, Erbil là một trong những khu định cư lâu đời với lịch sử hơn 6000 năm, là minh chứng cho sự sống mãnh liệt của con người.
Chia sẻ
Nam sinh 18 tuổi ở Hà Nội bị nhóm người giả danh công an lừa chuyển 150 triệu đồng, rồi dọa gia đình bán nam sinh này sang Campuchia. Vào cuộc điều tra, cảnh sát phát hiện nam sinh này thực ra đang ở trong nhà nghỉ.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Trần Hòa 
