Đăng nhập/ Đăng ký
| 
Bình luận
0
Vũ Kiệt (1452 - ?) là trạng nguyên khoa tháng tư, Nhâm Thìn, Hồng Đức năm thứ 3 (1472), đời Lê Thánh Tông khi mới 20 tuổi. Ông quê ở xã Yên Việt, huyện Siêu Loại, phủ Thuận An, trấn Kinh Bắc (nay thuộc huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh). Do ngôi làng của ông có tên Nôm là làng Vít nên dân gian gọi ông là Trạng Vít (Trạng làng Vít).
Đình Cửu Yên thờ Thành hoàng làng và Trạng nguyên Vũ Kiệt. Ảnh minh họa: INT
Trong kỳ thi Trạng nguyên, chàng thanh viêm 20 tuổi của làng Vít khiến cho bá quan đại thần cùng vua Lê Thánh Tông phải trầm trồ trước kiến thức sâu rộng và uyên thâm của mình. Bài thi của ông còn được lưu truyền cho những sĩ tử đời sau học tập, nghiên cứu. Rốt cuộc thì nó xuất sắc tới mức nào?
Câu hỏi đầu tiên trong bài thi năm đó của Vũ Kiệt là về đạo làm thầy. Nguyên văn như sau: "Sách xưa có câu thầy nghiêm thì việc học đạo mới được tôn kính. Nhưng hiện tại, nho sinh lại cảm thấy xấu hổ khi đến học thầy, cốt làm những chuyện họa may hoặc qua tuần, qua tháng lại đổi thầy. Một nho sinh mà chưa bao giờ biết gò mình trong việc tu chỉnh, khi đạt được danh vọng ở triều đình thì ít tuân theo lễ nghĩa. Đạo làm thầy bị bỏ rơi sao mà lâu thế, làm thế nào để cứu vãn được?".
Ảnh minh họa
Câu trả lời của Vũ Kiệt như sau: "Thần nghe, cái học của người xưa nhất thiết phải có thầy, người thầy làm nhiệm vụ truyền đạo, thụ nghiệp nêu lên những chỗ nhầm lẫn, giải thích những điều tôn nghi trong sách vở. Các ngành, nghề, ngay cả những nghề vụn vặt cũng không thể không có thầy được, huống hồ người theo học đạo Nho. Kẻ sĩ phải thấy mình được vinh hạnh, càng chăm lo việc thực học. Lúc chưa thành đạt thì sống theo đạo lý thông thường để chờ thời gặp mệnh, không để mất phẩm chất riêng. Lúc đã được tin dùng thì phải giữ đúng danh vị và làm việc thực sự, không thể để mất cái điều mà mình mong muốn".
Tuy nhiên, Vũ Kiệt cũng đưa ra được cái bất cập của giáp dục khi đó, đó là nhiều người thầy chưa đủ trí, đức trong khi thứ học trò cần là sự uyên bác. Ông lên án: "Đạo làm thầy không vững như thế còn lạ gì khi thấy sĩ tử xấu hổ việc đi học... Tâm thật đã mất trước khi ra làm quan rồi, sau khi ra làm quan còn tìm sao được tiết tháo và phong độ của họ...".
Để giải quyết tồn tại này, ông kiến nghị: "Thần mong bệ hạ đạo làm thầy phải được tuyển chọn kỹ càng. Việc nuôi dạy sĩ tử phải đúng hướng... Tìm nhân tài trước hết phải chú ý đến mặt đức hạnh, phế truất kẻ phù hoa... Người dùng lời gian dối để trau chuốt, dứt khoát không dùng. Người dám nói thẳng... thì có thể thu nhận".
Tượng thờ Lê Thánh Tông đặt tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Hà Nội
Câu hỏi thứ hai vua Lê đưa ra liên quan đến vấn đề muôn thuở là chống tham nhũng, nguyên văn câu hỏi như sau: "Trẫm lo lắng cho cái thói tham lam làm đổi thay phong tục, nên đặt chức đình úy để xét tra những điều gian dối của bọn quan lại, thưởng người liêm khiết để khuyến khích làm việc tốt. Thế nhưng người có chức vị vẫn không trong sạch, gió thổi bóng theo. Bọn quan lại nhỏ tự làm những điều ô nhục, ngày càng tràn lan.
Dân càng nghèo mà đóng góp ngày càng lắm, pháp luật càng nghiêm mà kẻ gian ngày càng nhiều. Việc quân cơ, việc chính sự biến đổi rối rắm. Của cải xuất kho lại rơi vào tay bọn tham nhũng, thật chẳng có lúc nào mà quá như lúc này. Hãy nêu lên cái nguyên nhân sinh ra những tệ hại ấy và bằng cách nào để sửa đổi và có tin là sửa đổi được không?".
Vũ Kiệt viết ra câu trả lời đầy tâm huyết: "Thần cho rằng câu hỏi của bệ hạ là muốn để tâm làm trong sạch mọi dòng vẩn đục và mong muốn các quan noi theo đó để làm chuẩn mực. Thần nghe lời giải thích trong kinh Xuân Thu “sự thành bại của quốc gia là xuất phát từ sự trung thực hay gian tà của các quan... Quan lại thất đức, việc ăn hối lộ được đưa ra ánh sáng thì thói tham lam không thể phát triển mãi được. Con người sinh ra không thể không có sự ham muốn, nếu con người không làm chủ được sự ham muốn ấy thì sẽ sinh ra rối loạn... Vả lại gần đây, con người sống lâu trong thời bình, nên có phần sơ suất về màng lưới ngăn cấm trong đời sống hằng ngày".
Ví dụ được Vũ Kiệt nêu ra như đút lót quà cáp nhân ngày lễ tết, thói tiêu pha hoang phí tạo thành lệ. Từ đó ông khéo léo vạch ra cái sai của vua: "Thần thấy tuy bệ hạ nghiêm khắc trong việc tra xét kẻ gian, tín cẩn biểu dương người tốt nhưng chưa vạch trần bộ mặt của đám tiểu nhân được... Thần thấy trong Kinh lễ có câu “đại thần giữ phép, tiểu thần sẽ liêm chính” là có ý nói những việc làm của quan cấp cao thực để cho cấp dưới xem xét và noi theo...
Lấy lý mà nói thì bọn tiểu lại, bọn trộm cướp còn tự thay đổi trước sự giáo hóa của quan lệnh trong ấp, huống hồ lại đối với các bậc quan trên... Nhưng phép thuật ngày nay thì người làm quan lớn hoặc ban ơn để tỏ rằng mình là người hiểu biết, hoặc rêu rao cái danh để cho cấp dưới cầu cạnh, sai bảo người khác, ban bố mệnh lệnh đều trái với lẽ phải, khinh trọng thiên lệch. Khi tìm được chỗ hở thì gây ra tệ lậu bán buôn, hoặc không giữ chắc của công, hoặc lấy của công để vun vén cho mình”.
Sau khi bóc trần những mặt tối và sai lầm trong việc chống tham nhũng của triều đình, Vũ Kiệt đã đưa ra giải pháp: Tuyển chọn những người công minh trong sạch và ngay thẳng, lấy danh vị giao cho họ trọng trách; Ra lệnh cho quan ngự sử kiểm soát, khích lệ biểu dương để thấy được những quan liêm khiết và nêu từng việc để biết được sự liêm khiết của họ; Xử phạt nghiêm khắc, không tha thứ đối với quan tham. "Nếu như các bậc trưởng quan chẳng phải là người tốt, mà là muốn bọn quan lại cấp dưới phải sống trong sạch, thế chẳng khác nào nước đầu nguồn đục mà mong cho dòng trong", ông nhấn mạnh.
Món quà sinh nhật tưởng chừng bình thường lại khơi mào cơn giận dữ của Càn Long, hé lộ nhiều điều đáng sợ ở chốn cung đình.
Hàng loạt cửa hàng nằm trên các tuyến phố du lịch ở Đà Nẵng bất ngờ đóng cửa trong đợt cao điểm kiểm tra, phòng chống hàng lậu, hàng nhái trên địa bàn TP.Đà Nẵng.
Chia sẻ
Có rất nhiều điệp viên đã để lại dấu ấn khó phai trong Thế chiến thứ hai. Người giải mã thông tin tình báo, người luồn sâu phá hoại, người tổ chức mạng lưới kháng chiến ngầm… Tất cả đều hỗ trợ cho chiến thắng ngoài tiền tuyến. Nhưng điệp viên người Ý Rodolfo Siviero lại thực hiện một nhiệm vụ hoàn toàn khác, và cũng cực kỳ giá trị.
Chia sẻ
Theo luật sư, nếu thửa đất có nhiều người chung quyền sử dụng đất, nhiều người sở hữu chung tài sản gắn liền với đất thì Giấy chứng nhận phải cấp cho mỗi người 1 Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất.
Chia sẻ
Hàng loạt hố ga trên đường Nguyễn Gia Bồng bị mất nắp, nhưng chỉ được che chắn, cảnh báo sơ sài tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông và mỹ quan đô thị.
Chia sẻ
Tỉnh Trà Vinh được tái lập vào tháng 5/1992, với xuất phát điểm thấp, kết cấu hạ tầng từ thành thị đến nông thôn đều yếu kém và được xem là tỉnh nghèo, có đông đồng bào Khmer, đời sống khó khăn nhất vùng đồng bằng sông Cửu Long lúc bấy giờ...
Chia sẻ
Trong bối cảnh ngành thủy sản Việt Nam đang chịu sức ép chưa từng có từ biến đổi khí hậu, thẻ vàng IUU, rào cản kỹ thuật và “rào cản xanh” từ thị trường xuất khẩu, yêu cầu chuyển đổi sang phát triển bền vững, phát triển xanh, minh bạch và ứng dụng công nghệ cao trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.
Chia sẻ
Đề xuất giảm lệ phí trước bạ đối với xe máy nhằm tránh việc người dân tại một số địa phương phải nộp mức lệ phí cao hơn so với trước khi sáp nhập tỉnh.
Chia sẻ
Theo đánh giá của BLV Quang Huy, HLV Kim Sang-sik là chiến lược gia rất cao tay và năng lực cầm quân của ông sẽ khiến ĐT Malaysia gặp nhiều khó khăn như khi chạm trán ĐT Việt Nam dưới thời HLV Park Hang-seo trước đây.
Chia sẻ
Bước vào vườn nho sữa Hàn Quốc thuộc địa phận thôn Làng Mới, xã Mông Sơn, huyện Yên Bình của chàng kỹ sư nông lâm quê Vĩnh Phúc Đinh Đại Thành, du khách không khỏi ngỡ ngàng, thích thú trước khung cảnh vườn nho trải dài xanh mát, cây nào cũng trĩu quả, quyện trong gió là mùi thơm ngọt ngào...
Chia sẻ
Bình Thuận có rất nhiều món ngon như lẩu thả, súp hoa thanh long và lẩu hoa thanh long hầm gà, gỏi cá trích, cá mai, cá đục, chả cuốn cá trích, gỏi xoài cát mực khô Làng chài Mũi Né, mực 1 nắng, bồ câu núi Tà Cú xốt mắm chuối mốc, chả cá biển hấp - chiên, chả cá thát lát Tánh Linh, bánh canh cá biển...
Chia sẻ
Năm nay, những cành vải Bắc Giang đỏ rực, dáng cong mềm, quả sai trĩu được nhiều chị em "săn lùng" để đặt vào bình gốm, bình thủy tinh... làm đồ trang trí.
Chia sẻ
Nghệ sĩ Nhân dân Nguyễn Thị Hiển là một tên tuổi múa của làng múa Việt Nam. Bà có tới 9 học trò được phong danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân, 30 người được phong Nghệ sĩ Ưu tú.
Chia sẻ
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Kon Tum Nguyễn Hữu Tháp nêu rõ những nội dung Sở NN&MT chưa làm đúng chỉ đạo; đồng thời yêu cầu nếu quy trình cấp chưa đảm bảo, thì dừng hiệu lực Giấy xác nhận cấp mã số vùng trồng đã cấp cho Công ty cổ phần rượu sâm Ngọc linh Kon Tum.
Chia sẻ
Ngành nuôi trồng thủy sản ở ĐBSCL đang hướng đến đa dạng hóa đối tượng nuôi, nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất, giá trị sản phẩm. Trước giờ sáp nhập, tại các tỉnh Sóc Trăng, Trà Vinh, An Giang, Đồng Tháp, Cần Thơ... nông dân đã, đang nghiên cứu phát triển, nuôi thành công các loài cá đặc sản, như: Cá dáo, cá dứa, cá bông lau... để nâng cao thu nhập, phát triển bền vững.
Chia sẻ
Cảnh sát xác định người “khỏa thân”, đuổi theo cô gái trên đường Hoàng Hoa Thám, Hà Nội, là một thanh niên sinh năm 1997. Người này có tiền sử “rối loạn hành vi kiểm soát”.
Chia sẻ
Tiến hành kiểm tra thực tế vali xách tay của hành khách này, lực lượng chức năng phát hiện 48 chiếc điện thoại iPhone đã qua sử dụng được cất giấu nhưng không khai báo hải quan theo quy định. Toàn bộ số hàng hóa vi phạm đã bị lập biên bản, xử lý theo đúng trình tự pháp luật.
Chia sẻ
Nhiều hộ nông dân trên địa bàn xã Long Tân (huyện Long Đất, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu) đã cải tạo diện tích đất đồi, đất trũng trồng cây kém hiệu quả để chuyển sang trồng rau ngót, mang lại thu nhập gần một triệu đồng mỗi ngày.
Chia sẻ
Triệu Vân (? – 229), tự Tử Long, là người Thường Sơn. Ông là danh tướng vào giai đoạn cuối thời Đông Hán và thời Tam quốc, cũng là một trong số những nhân vật góp công không nhỏ vào sự thành lập của nhà Thục Hán.
Chia sẻ
Thống đốc Zaporozhye Evgeny Balitsky cho biết các gia đình xứng đáng được biết số phận của những người thân yêu của họ.
Chia sẻ
Lãi suất ngân hàng cao nhất hôm nay 8/6: Số ngân hàng áp dụng chính sách lãi suất ưu đãi cho người dưới 35 tuổi đang gia tăng.
Chia sẻ
Bồ Đào Nha vs Tây Ban Nha là trận chung kết UEFA Nations League 2024/2025 và thần đồng Lamine Yamal bên phía La Roja có thể tạo ấn tượng mạnh mẽ khi đối đầu với siêu sao Cristiano Ronaldo bên phía Seleccao.
Chia sẻ
Bệnh gan nhiễm mỡ liên quan đến rối loạn chuyển hóa (MAFLD) đang dần trở thành mối đe dọa sức khỏe cộng đồng tại Việt Nam, các chuyên gia cảnh báo rằng MAFLD có thể sớm thay thế viêm gan virus để trở thành "gương mặt chính" gây xơ gan và ung thư gan.
Chia sẻ
Sáng 8/6, ngay sau khi kết thúc bài thi cuối cùng môn Toán trong kỳ thi vào lớp 10 năm 2025 của Hà Nội, Sở GDĐT Hà Nội đã tổ chức Hội nghị thông tin về kết quả tổ chức kỳ thi.
Chia sẻ
Đạo diễn Trương Kỷ Trung mới đây đã đệ đơn kiện vợ cũ là bà Phàn Hinh Mạn và yêu cầu bồi thường 300.000 NDT vì tranh chấp kéo dài từ năm 2016.
Chia sẻ
Hãy tưởng tượng một CEO từng quyết định một thương vụ hàng chục triệu đô la trong một tuần, giờ đây phải chờ đợi hàng tháng trời để một đề án được phê duyệt. Sự “va chạm” này không chỉ gây ra sự chán nản, mà còn có thể làm triệt tiêu động lực đổi mới của chính những “đại bàng” được mời về.
Chia sẻ
Ông Trần Văn Cường, nông dân thôn Xuân Lâm, xã Triệu Nguyên (huyện Đakrông) là người đầu tiên ở tỉnh Quảng Trị trồng lạc đen xuất xứ từ Nam Phi, giá bán lạc đen gấp 4 lần lạc thường. Cùng với trồng tràm, trồng sâm Bố Chính, gia đình ông Cường đã "rời bến nghèo" sang "bờ khá giả".
Chia sẻ
Nhiều hộ dân trên tuyến đường tỉnh 826 qua huyện Cần Giuộc (Long An) bức xúc khi tuyến đường thi công ì ạch làm ảnh hưởng đến đời sống.
Chia sẻ
Một cảnh quay bất ngờ đã thay đổi cách nhìn của tôi về người giúp việc. Tìm hiểu cách mà họ có thể dạy dỗ trẻ con và tạo bầu không khí gia đình ấm áp.
Chia sẻ
Cố vấn quốc phòng Vương quốc Anh Fiona Hill tuyên bố trong cuộc phỏng vấn với Guardian rằng, Anh đang trong tình trạng chiến tranh với Nga.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
S.H 
