Bệnh ung thư bắt đầu được phát hiện và điều trị ở Việt Nam khi nào?

Bệnh ung thư bắt đầu được phát hiện và điều trị ở Việt Nam khi nào?

Việt Nam đang đối mặt với gánh nặng ung thư ngày càng gia tăng. Theo WHO, mỗi năm Việt Nam ghi nhận khoảng 165.000 ca mắc mới, 115.000 ca tử vong do ung thư. Các loại ung thư phổ biến gồm ung thư gan, phổi, dạ dày, vú và đại trực tràng... Có người 20 tuổi đã mắc ung thư đại trực tràng. Trong khi tỷ lệ tử vong do ung thư trên thế giới khoảng 59,7%, ở các quốc gia đang phát triển là 67,9% thì tỷ lệ tử vong do ung thư ở Việt Nam là 73,5%, ở mức cao trên thế giới.

Vậy bệnh ung thư bắt đầu được quan tâm, phát hiện, nghiên cứu và điều trị ở Việt Nam từ khi nào?

Theo B. Joyeux (1939), Le Cancer en Indochine, Imprimerie d'Extrême-Orient, Hanoi. (Bản dịch của Bui He), cách đây gần 100 năm, tức là từ năm 1926, ở Việt Nam, Viện Paster Hà Nội đã bắt đầu có những xét nghiệm phát hiện tế bào ung thư. Từ năm 1926 đến năm 1930, phòng xét nghiệm của Viện Pasteur đã thực hiện 3.000 giải phẫu bệnh học trong số đó phát hiện 580 bệnh nhân có khối u ác tính ở Miền Bắc.

Ngoài Viện Pasteur, ở Hà Nội còn có 02 phòng xét nghiệm ung thư, thành lập lần lượt vào năm 1931 tại Viện Radium, nay là Bệnh viện K, phố Quán Sứ, Hà Nội và năm 1935, tại Viện Giải phẫu của Trường Y, nay là Trường Đại học Y Hà Nội, trên phố Lê Thánh Tông, Hà Nội. Tuy nhiên, các cơ sở xét nghiệm của Viện Pasteur và Trường Y đều không chuyên và số lượng các ca xét nghiệm ung thư được thực hiện không nhiều.

Cuối những năm 1930, ở Việt Nam có 2 trung tâm chuyên nghiên cứu và điều trị ung thư: Viện Radium Đông Dương ở Hà Nội và Trung tâm Phòng chống ung thư - Bệnh viện Drouhet ở Sài Gòn - Chợ Lớn. Viện Radium Đông Dương là một tổ chức tư nhân được chính phủ trợ cấp. Viện Radium khám chữa cho bệnh nhân nội trú, ngoại trú và kiêm việc điều trị cho bệnh nhân ung thư của các cơ sở y tế khác ở Hà Nội. Bệnh viện Douhet ở Chợ Lớn do Chính quyền Nam Kỳ quản lý. Các viên chức của Cơ quan Cứu trợ y tế phụ trách việc điều hành và chăm sóc bệnh nhân tại cơ sở này.

Từ năm 1931 đến năm 1938, phòng xét nghiệm của Viện Radium đã thực hiện hơn 5.000 xét nghiệm mô bệnh học. Trong số 2.775 mẫu ở Miền Bắc đã phát hiện 1.523 trường hợp ung thư. Cuối cùng, trong ba năm 1935 - 1938, phòng thí nghiệm của Viện Giải phẫu thuộc Trường Y Hà Nội kiểm tra 1.395 mẫu trong đó 172 người Miền Bắc được chẩn đoán ung thư. Các loại ung thư phổ biến được phát hiện và chẩn đoán khi đó là U biểu mô ác tính, Sarcoma, Khối u thần kinh, Ung thư hắc tố da, Nghịch sản phôi ác tính, U lymphô Hodgkin …

Tính từ năm 1931 đến năm 1938, 1.695 trường hợp ung thư đã được phát hiện ở Miền Bắc. Trong đó 1935 ca (tương đương 79%) là u biểu mô ác tính; 266 ca (tương đương 15.6%) là sarcoma còn lại 5.4% là các loại ung thư khác.

Độ tuổi trung bình của bệnh nhân tham gia xét nghiệm và được phát hiện ung thư trong thời kỳ này được thống kê ở Miền Bắc là 44,06 tuổi, nam giới là 44,58 và nữ giới là 43,25.

Do không có phòng xét nghiệm riêng nên từ năm 1934, Trung tâm Phòng chống ung thư Sài Gòn ở Bệnh viện Drouhet ở Sài Gòn - Chợ Lớn thường xuyên phải gửi mẫu bệnh phẩm ra Viện Radium Hà Nội để giải phẫu. Trong số 1675 trường hợp được xét nghiệm, đã phát hiện 1344 ca ung thư, trong đó nam chiếm 579 ca (43%) và nữ chiếm 765 ca (57%). Độ tuổi mắc bệnh ung thư trung bình ở Miền Nam cao hơn so với Miền Bắc, cụ thể là 51,36 tuổi, với nam giới là 51,52 và nữ giới là 51,36.

Mặc dù điều kiện khám bệnh, sinh thiết tế bào còn khá khó tiếp cận với số đông bệnh nhân khi đó, nhưng với các ca bệnh mà y văn ghi lại, chúng ta thấy, ngay ở thời điểm cách đây 100 năm, ung thư không phải là căn bệnh hiếm gặp ở Việt Nam. Đa số bệnh nhân ở thời điểm đó có độ tuổi trẻ hơn so với ở châu Âu, trong đó bệnh nhân nam thường trong khoảng 40-50 tuổi còn bệnh nhân nữ là 50 đến 60 tuổi. Độ tuổi trung bình của bệnh nhân ở miền Nam cao hơn so với miền Bắc.

×