Là nữ hoàng đế đầu tiên và cuối cùng của Trung Quốc, truyền kỳ về Võ Tắc Thiên có thể khiến người ta bàn tán mãi không dứt. Sự đánh giá về bà trong lịch sử đã được chia thành hai phe. Các đánh giá tích cực chủ yếu cho rằng Võ Tắc Thiên đã chú ý đến việc trọng dụng nhân tài trong thời kỳ trị vì của mình, và tạo ra hệ thống khoa cử "triều đình", biết người và giỏi việc, có thể trọng dụng những trung hưng danh thần như Địch Nhân Kiệt, Trương Giản Chi. và Diêu Sùng. Trong thời gian trị vì của Võ Tắc Thiên, các chính sách của quốc gia ổn định và dân chúng thịnh vượng, vì vậy bà được lưu truyền "Trinh quán di phong" , chính là nền móng cho người cháu Đường Huyền Tông lập nên triều đại nhà Nguyên. Võ Tắc Thiên đã có những đóng góp to lớn trong lịch sử nhân loại.

Các bình luận tiêu cực cho rằng là một người phụ nữ, Võ Tắc Thiên có quá nhiều 'nam thiếp', công khai mà không cám thấy xấu hổ. Cho tới tận cuối đời bà có hai 'nam sủng' là anh em họ Trương, Trương Xương Tông và Trương Dịch Chi, cùng họ 'dâm loạn' trong cung, vì sủng ái hai anh em mà bà dung túng cho 2 người chuyên quyền, khiến nhiều quần thần bất bình. Vì vậy, một số sử sách đời sau đã chỉ trích dữ dội hành vi của bà, tố cáo mưu đồ chính trị xảo quyệt và tâm địa độc ác. Cùng chính sách chuyên quyền độc đoán của Đường Trung Tôn thời Vi Hậu mà bị gọi chung là "Loạn Võ Vi" .

Trên thực tế, Võ Tắc Thiên cũng biết rằng hành vi của mình sẽ khơi dậy rất nhiều bình luận dèm pha. Vì vậy, bà đã đặt một tấm bia không hề khắc chữ trước mộ phần, bày tỏ cho nhân thế tự bình luận công tội của mình. Nhưng mọi người thường chỉ chú ý đến tấm bia không chữ trước ngôi mộ của bà mà không để ý đến 61 tượng đá không đầu trước lăng mộ của Võ Tắc Thiên. Những tượng đá này có hình dạng khác nhau, gần giống người thật, mặc trang phục nước ngoài. Đặt những tượng người đá không đầu ở nơi này rốt cục là có ý nghĩa gì? Rốt cuộc nguyên nhân nào khiến cho những tượng đá này không có đầu?

Nhưng thật bất ngờ khi "bí ẩn rợn người" được đồn đoán suốt hàng ngàn năm qua này lại được hai người nông dân ở Thiểm Tây tiết lộ. Một ngày nọ, khi họ đang làm công việc đồng áng trên cánh đồng, họ đào thấy có hàng loạt đầu người bằng đá dưới lòng đất. Sau khi được các chuyên gia khảo cổ đối chiếu phân tích, người ta nhận ra rằng những chiếc đầu này chính là đầu của người đá bị chặt vốn xếp hàng đứng trước lăng mộ của Võ Tắc Thiên.

Sau đó, các chuyên gia đã tiến hành nghiên cứu sâu hơn. Bằng cách xem xét trang phục của tượng những người đá này, không có gì ngạc nhiên khi những người đá này là chư hầu ngoại tộc của nhà Đường. Xét cho cùng, nhà Đường lúc bấy giờ là một nước lớn trên thế giới, rất nhiều người nước ngoài xung quanh chịu thuần phục nhà Đường và phải thường xuyên cử sứ thần đến cống tiến đồng thời nghiên cứu văn hóa của nhà Đường. Vì vậy, việc họ có nhiều chư hầu là chuyện rất bình thường. Tuy nhiên, sự phát triển của lịch sử không chỉ bị chi phối bởi dân tộc Hoa Hạ. Trung Quốc cũng đã bị tấn công bởi các quốc gia láng giềng. Sau khi xâm chiếm vùng đồng bằng Trung Nguyên, họ nhìn thấy tượng đá trước lăng mộ của Võ Tắc Thiên và rất bất mãn. Do đó, họ chặt hết đầu đá. Vì vậy, đây là nguồn gốc của 61 tượng những người đàn ông đá không đầu này.

×