Biết rõ Triệu Vân là mãnh tướng, vì sao Công Tôn Toản không trọng dụng?

Triệu Vân sinh tại huyện Chính Định thuộc quận Thường Sơn (nay là huyện Chính Định, tỉnh Hà Bắc, phía bắc Trung Quốc). Ông được cho là có ngoại hình hùng dũng, uy phong.

Trong quận có loạn, kêu gọi trai tráng, Triệu Vân chiêu mộ quân lính rồi đến xin gia nhập dưới trướng Công Tôn Toản. Lúc đó Viên Thiệu đoạt Ký Châu của Hàn Phức (năm 191), tự xưng Ký Châu mục, nhiều người đến quy phục Thiệu, khiến Toản rất lo lắng.

Công Tôn Toản thấy Triệu Vân không đi theo Viên Thiệu mà lại đến chỗ mình, mới nói đùa rằng: "Nghe nói người ở Ký Châu đều đến với họ Viên, chỉ một mình ngươi đổi ý, tỉnh ngộ mà bỏ lối mê đấy ư?"

Vân đáp rằng thiên hạ đang loạn lạc, người tốt kẻ xấu khó phân biệt, dân chúng thống khổ, ai cũng mong theo về với bậc chính nhân, thế nên mới đến chỗ Toản. Triệu Vân theo Công Tôn Toản chinh chiến, trong đó có những trận đụng độ với Viên Thiệu.

Triệu Vân là tướng kỵ binh của Công Tôn Toản, ông thường dẫn đầu trong mọi trận chiến. Năm 199 sau CN Công Tôn Toản chết, phải một năm sau Triệu Vân đi theo Lưu Bị.

Triệu Vân đã ở dưới trướng của Công Tôn Toản trong vài năm, nhưng ông lại không được sử dụng lại. Theo các dữ liệu lịch sử có liên quan, phân tích như sau.

Đầu tiên, Triệu Vân không phải là cộng sự thân thiết của Công Tôn Toản

Quận Thường Sơn, quê hương của Triệu Vân tọa lạc, thuộc Ký Châu và ban đầu thuộc quyền quản lý của Viên Thiệu. Nhiều hào kiệt ở Ký Châu khi đó nhao nhao tìm đến Viên Thiệu để nương tựa, vì gia tộc Viên Thiệu có 3 đời Tam công, nhưng Triệu Vân thì lại ngược lại, ông bỏ Viên Thiệu về với Công Tôn Toản.

Triệu Vân từ Ký Châu, Thường Sơn xa xôi đến chỗ Công Tôn Toản, Triệu Vân lúc đó rất khó để có được sự tín nhiệm của Công Tôn Toản, vì Công Tôn Toản nghi ngờ rằng Viên Thiệu phái Triệu Vân đến để làm nội gián, Công Tôn Toản cũng sẽ không tin tưởng tuyệt đối.

Thứ hai, Triệu Vân và Lưu Bị có một tình bạn sâu sắc

Các tướng sĩ thời xưa rất nghi ngờ thuộc hạ của mình, Triệu Vân lại kết giao với Lưu Bị nhưng lại tạm thời gắn bó với Công Tôn Toản điều này khiến Công Tôn Toản phải nghi ngờ.

Khi đó, Triệu Vân là thuộc hạ của Công Tôn Toản, Lưu Bị chỉ tạm thời đến nương nhờ Công Tôn Toản, không có ý định lâu dài, có thể ra đi bất cứ lúc nào.

Mặc dù Lưu Bị và Công Tôn Toản là bạn học, biết người mà chẳng biết lòng, rất có thể Lưu Bị sẽ cấu kết với thuộc hạ của Tôn Toản để thâu tóm Công Tôn Toản (ám chỉ việc Lưu Bị tiến vào Tứ Xuyên và nhân cơ hội này đánh Lưu Chương).

Triệu Vân không chỉ có quan hệ tốt với Lưu Bị mà còn có tình bạn sâu nặng, trong lòng Công Tôn Toản nên nghĩ như thế nào? Để thử lòng Triệu Vân, Công Tôn Toản tạm thời "cho Lưu Bị mượn" Triệu Vân, đồng thời yêu cầu Triệu Vân ra tay với Lưu Bị và phụ trách kỵ binh. Động thái này chắc chắn đã nới rộng khoảng cách giữa Công Tôn Toản và Triệu Vân.

Thứ ba, Triệu Vân có lý tưởng của riêng mình

Trong thời cổ đại, lòng trung thành của một người được coi trọng nhất. Ngay cả khi người chỉ huy đưa ra một mệnh lệnh không thể nghĩ bàn, cấp dưới nên thi hành nó mà không do dự.

Về phần Triệu Vân, ông không phải là người chỉ nghe theo mệnh lệnh của tướng quân, ông biết lẽ phải, hiểu rõ đạo lý, trong lúc xã tắc lâm nguy chỉ muốn tìm một minh chủ để dựng đại nghiệp. Triệu Vân nhận thấy lòng dạ của Viên Thiệu và Công Tôn Toản không phải là minh chủ để mình phò tá, nên khi gặp được Lưu Bị, Triệu Vân mới nhận ra được minh chủ của mình.

Lúc Lưu Bị rời Công Tôn Toản, quay trở về Bình Nguyên, đã nói ra cái nhìn của bản thân mình với Lưu Bị: "Tôi vốn lầm tưởng cho rằng Công Tôn Toản là anh hùng; nay tận mắt chứng kiến, cũng chẳng qua là cùng một loại với Viên Thiệu!".

Sau này Viên Thiệu thảo phạt Công Tôn Toản, Công Tôn Toản bị thua, thiệt hại hơn 2 vạn quân.

Công Tôn Toản liên tiếp bại trận, khí thế giảm sút. Lúc đó ông thấy có câu đồng dao:

Yên nam rủ xuống, Triệu bắc hợp lại. Ở giữa không hợp đá mài lớn. Chỉ ở giữa mới có thể tránh đời.

Ông cho rằng câu này ứng với Dịch Kinh, bèn chuyển đến đóng trại ở đây. Để cố thủ lâu dài, ông cho quân đào 10 chiến hào quanh thành, đằng sau chất đầy gò cao 5-6 trượng, trên gò xây nhiều lâu đài. Tại trung tâm lại xây một gò lớn cao hơn 10 trượng.

Vì sợ có sự cố bất ngờ, ông ở một mình trên gò đất đó, dùng sắt làm cửa, cấm cả cả người thân cận, lệnh cho con trai từ 7 tuổi trở lên không được bước qua cửa. Một mình ông chỉ sống cùng thê thiếp. Các văn bản đưa vào đều dùng dây thừng buộc vào và kéo lên như việc vận chuyển nước.

Vì không có đàn ông trên gò, ông lệnh cho phụ nữ tập nói to, người đứng xa vài trăm bước cũng nghe rõ hiệu lệnh. Vì sự biệt lập của ông, nhiều khách khứa và tướng sĩ đều lần lượt bỏ đi. Trong khi Lưu Bị đã được Đào Khiêm nhường chức Từ Châu mục khi đi cứu Từ Châu năm 194 thì lúc đó Triệu Vân cũng lấy cớ về chịu tang anh để đi hẳn.

Sau này, Công Tôn Toản không chống cự được với Viên Thiệu, bèn đốt lửa tự sát.

Những gì Công Tôn Toản làm đã thể hiện là một nhà cai trị thiếu khôn ngoan, do đó Triệu Vân đã chủ động rời bỏ Công Tôn Toản và không bao giờ quay trở lại.

Khi Lưu Bị muốn tấn công Đông Ngô báo thù cho Quan Vũ, Triệu Vân là người đầu tiên thuyết phục Lưu Bị tập trung lực lượng đánh Tào Ngụy, không nên vì tình riêng mà ảnh hưởng đến đại sự.

Có thể thấy Triệu Vân là một anh hùng, có lý trí, không phải lúc nào ông cũng tuân theo mệnh lệnh.

Trong lịch sử, Triệu Vân là một thanh niên đầy khát vọng với lý tưởng và khát vọng vào thời Tam Quốc. Tuy nhiên, do sinh không đúng thời điểm, ông đã bầu chọn nhầm vị chúa tể, và trong vài năm dưới quyền của Công Tôn Toản ông không được trọng dụng. Sau này đi theo Lưu Bị ông đã thật sự thể hiện được là một vị anh hùng tận trung với chủ.

Chiến tích nổi bật nhất của Triệu Vân là từng 2 lần xông pha cứu được ấu chúa Lưu Thiện. Là vị tướng có tài năng xuất chúng và tấm lòng tận trung nên ông luôn được triều đình Thục Hán tin tưởng.

Chức vụ của ông tuy không cao bằng 4 tướng kia, nhưng ông lại có được vinh dự mà nhiều tướng lĩnh khác không có được, đó là được phong làm "Trung hộ quân". Đây là chức vụ thống lĩnh cấm quân bảo vệ nơi ở của nhà vua, chỉ có những tướng lĩnh vô cùng được tin tưởng mới được giao cho trọng trách này.

×