Các vùng trồng tiêu của tỉnh Bình Phước, không còn cảnh tiêu chín đỏ trên cây mà không buồn thu hái, cũng không còn cảnh ế ẩm, phải bán tiêu giá chạm đáy rồi chịu thua lỗ nặng, ngập trong nợ nần...

Những ngày này, người dân ở các vùng trọng điểm trồng tiêu của tỉnh Bình Phước như: Bù Gia Mập, Lộc Ninh, Bù Đốp… đang hối hả vào vụ thu hoạch trong sự phấn khởi. 

Mặc dù được giá, không được mùa do nhiều năm liền cây tiêu chỉ được chăm sóc cầm chừng, ảnh hưởng thời tiết dẫn đến sản lượng giảm nhưng người trồng vẫn vui. Bởi vụ tiêu năm nay, sản lượng giảm nhưng chất lượng lại nâng lên; tình trạng tiêu bị bệnh chết nhanh chết chậm đã giảm đáng kể.

Vực dậy cây tiêu trong bạo bệnh

Những năm trước, xã Đắk Ơ, huyện Bù Gia Mập được xem là thủ phủ tiêu của tỉnh. Thế nhưng, dịch bệnh tấn công đã khiến diện tích tiêu ở đây bị thu hẹp, nhiều hộ rơi vào cảnh tay trắng, phải chặt bỏ, thay thế bằng các loại cây ăn trái khác. 

Không đành lòng nhìn tài sản, công sức của mình đổ sông đổ biển, những hộ nhiều năm gắn bó đã gắng gượng tìm mọi cách “cứu” vườn tiêu.

Để giữ được vườn, bà Trần Thị Tơ ở thôn Bù Bưng, xã Đắk Ơ đã dốc hết những đồng vốn còn lại để chăm sóc với hy vọng cây tiêu sẽ không phụ công mình. 

“Từ 3.000 nọc tiêu giờ gia đình chỉ còn 1.700 nọc. Chỗ đất có những nọc chết, tôi đều xử lý đất và trồng dặm lại, sang năm sẽ cho trái bói. Năm ngoái cả vườn chỉ thu được 1,5 tấn nhưng năm nay dịch bệnh giảm hẳn, cây tiêu đang “khỏe” lại, dự kiến thu trên 3 tấn. Với giá thương lái thu mua từ 87-89 ngàn đồng/kg, tôi đang thuê 5 nhân công để thu hái cho nhanh” - bà Tơ chia sẻ.

Vườn tiêu 1 ha của gia đình chị Phạm Thị Ngọt ở cùng thôn Bù Bưng đang cho thu hoạch năm thứ 6. Mặc dù được chăm sóc khá kỹ song dịch bệnh cũng làm vườn tiêu chết gần một nửa. 

Vì vậy, vụ tiêu năm nay năng suất tăng gấp đôi so với năm ngoái. “Với giá thương lái thu mua hiện tại, tôi hy vọng vài ngày tới giá tiêu sẽ nhích dần lên để có tiền trả bớt nợ ngân hàng” - chị Ngọt nói.

Gần đây, giá tiêu liên tục tăng “nóng” sau gần 4 năm liên tiếp lao dốc. Giá tiêu tăng theo ngày khiến không ít người trồng tiêu đặt kỳ vọng cây trồng này tiếp tục trở lại thời kỳ hoàng kim. 

“Với mức giá tiêu hiện nay, người trồng mới chỉ ở mức hòa vốn chứ chưa có lãi nhiều. Do nhiều năm nay giá tiêu luôn ở mức thấp, nhiều vườn không được đầu tư, chăm sóc dẫn tới sản lượng thấp. Trong khi đó, giá thuê nhân công thu hoạch, các chi phí phân bón, thuốc ngày một tăng cao. Tôi theo dõi tin tức về giá tiêu, sẽ còn tăng trong thời gian tới nên tôi đang phơi khô, trữ lại chờ giá cao hơn nữa mới bán” - ông Lương Văn Trung, thôn 2, xã Đắk Ơ bộc bạch.

Giá tiêu tăng: “Vàng đen” trả công người gắn bó

Khi giá tiêu xuống thấp, anh Phạm Thanh Chung ở tổ 5, ấp Bù Tam, xã Lộc Quang, huyện Lộc Ninh không bỏ vườn mà ngược lại, đầu tư chăm sóc nhiều hơn theo hướng hữu cơ sinh học và thương mại hóa sản phẩm để tăng giá trị sản phẩm.

Thời điểm nắng nóng, có những ngày nhiệt độ lên đến 380C, thế nhưng vườn tiêu của gia đình anh vẫn được cung cấp đủ nước và chuyển đổi từ thuốc hóa học, phân bón vô cơ sang sản xuất sạch theo hướng hữu cơ bền vững. 

Trong giai đoạn khó khăn, không ít hộ bỏ vườn vì tiêu chết nhưng 2 ha tiêu của gia đình anh vẫn xanh mướt, gié tiêu trĩu hạt, năng suất bình quân từ 5-6 tấn/ha. Điều đó chứng minh rằng, chỉ khi nào đặt toàn tâm toàn ý, dành hết tâm huyết chăm sóc thì cây tiêu mới không phụ công người trồng.

Khi giá tiêu xuống thấp, anh Chung đã nghĩ ra cách chế biến hạt tiêu từ nguồn nguyên liệu sạch của gia đình thành nhiều loại gia vị tiện dụng ăn liền như: muối tiêu lá chanh, hạt tiêu đen xay bột, tiêu đỏ xay bột, tiêu lốt ngâm giấm tỏi, tiêu xanh ngâm giấm tỏi…nhận được nhiều phản hồi tích cực từ người tiêu dùng. 

“Sản phẩm đã được công nhận hữu cơ nên mỗi vụ tôi còn bán được 2 tấn tiêu xanh cho khách hàng ở Nhật Bản với giá 120.000-160.000 đồng/kg. Hiện nay, tôi cũng đang liên kết 9 hộ trồng tiêu hữu cơ thành lập Hợp tác xã tiêu sạch Lộc Quang. Tiêu trồng theo quy trình hữu cơ đang được Công ty gia vị Nedspice mua với giá cao hơn giá thị trường từ 3.000-5.000 đồng/kg” - anh Chung cho biết.

Giá tiêu tăng do đâu?

Theo nhận định của các doanh nghiệp thu mua tiêu, nguyên nhân giá tiêu tăng trong những ngày gần đây là do mấy năm trở lại đây, nguồn cung ở Việt Nam và nhiều nước sản xuất hạt tiêu trên thế giới giảm mạnh do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, dịch bệnh khiến nhiều vườn tiêu bị chết hàng loạt. 

Đồng thời do giá tiêu giảm thấp ở mức kỷ lục nên người trồng tiêu không đầu tư, thậm chí chặt bỏ để thay bằng loại cây trồng khác. 

Giá tiêu đang tăng từng ngày khiến người trồng tiêu nuôi lại hy vọng có nguồn thu tốt hơn từ cây tiêu, loại cây từng được ví là “vàng đen” một thời. Tuy nhiên, nhiều hộ trồng vẫn trữ tiêu, chưa bán ra. Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam khuyến cáo nông dân nên cân nhắc việc bán tiêu đúng thời điểm, không vì giá tăng cao mà trữ hàng, tránh rủi ro khi giá xuống.

Bà Lê Thị Ánh Tuyết, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bình Phước cho biết: Do ảnh hưởng bởi dịch bệnh những năm gần đây khiến diện tích tiêu toàn tỉnh từ hơn 17.000 ha giảm còn khoảng 15.800 ha. Mặt khác, do giá tiêu giảm thấp nên người trồng ít đầu tư, thậm chí chặt bỏ thay bằng các loại cây trồng khác nên sản lượng tiêu bình quân toàn tỉnh năm nay sụt giảm 20-30%. 

×