Bổ sung quy định "cấm mua bán bào thai" vào Luật Phòng, chống mua bán người

Sáng 13/8, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến một số vấn đề lớn về việc tiếp thu, chỉnh lý dự Luật Phòng, chống mua bán người (sửa đổi).

Trình bày báo cáo tóm tắt một số vấn đề lớn, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết, về hành vi mua bán bào thai, một số ý kiến ĐBQH đề nghị bổ sung hành vi mua bán bào thai vào khoản 1 Điều 2 của dự thảo Luật để làm cơ sở đấu tranh phòng, chống hiệu quả thực trạng thỏa thuận mua bán người khi còn đang là bào thai.

Thường trực Ủy ban Tư pháp nhận thấy, bào thai chưa được xác định là con người nên việc quy định mua bán bào thai trong khái niệm mua bán người là không phù hợp. Tuy nhiên, trên thực tế đang diễn ra tình trạng mua bán bào thai nhằm mục đích mua bán đứa trẻ sau khi được sinh ra và việc thỏa thuận mua bán này là tiền đề của hành vi mua bán người.

Vì vậy, để bảo đảm phòng ngừa, ngăn chặn từ sớm, phúc đáp yêu cầu thực tiễn, tiếp thu ý kiến ĐBQH, Điều 3 của dự thảo Luật được bổ sung 1 khoản (khoản 2) quy định về hành vi bị nghiêm cấm "mua bán bào thai; thỏa thuận mua bán người từ khi còn đang là bào thai".

Về khái niệm nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân, bà Lê Thị Nga cho biết, có ý kiến ĐBQH đề nghị quy định trẻ em được sinh ra bởi nạn nhân bị mua bán cũng là nạn nhân.

Thường trực Ủy ban Tư pháp nhận thấy trên thực tế nhiều trường hợp trẻ em được sinh ra trong thời gian người mẹ bị mua bán. Các trẻ em này không thuộc đối tượng trực tiếp của hành vi mua bán người, trừ trường hợp thỏa thuận mua bán cháu bé từ khi còn trong bào thai. Tuy nhiên, để bảo đảm tính nhân đạo và bảo vệ quyền trẻ em, dự thảo Luật đã có quy định hỗ trợ người dưới 18 tuổi đi cùng nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân như hỗ trợ nhu cầu thiết yếu, y tế, tâm lý, chi phí đi lại, hỗ trợ pháp luật, phiên dịch.

Có ý kiến ĐBQH đề nghị trường hợp người bị mua bán có sự đồng thuận để người khác mua bán mình thì không coi là nạn nhân của mua bán người.

Thường trực Ủy ban Tư pháp nhận thấy theo quy định của dự thảo Luật, trường hợp mua bán người dưới 18 tuổi kể cả có sự đồng thuận của nạn nhân thì vẫn coi là mua bán người, do người dưới 18 tuổi còn chưa phát triển đầy đủ về nhận thức nên sẽ được pháp luật bảo vệ cao hơn. Còn trường hợp mua bán người trên 18 tuổi mà có sự đồng thuận thì Luật này không coi là mua bán người, do yếu tố thủ đoạn (dùng vũ lực hoặc đe doạ dùng vũ lực, lừa gạt) là yếu tố bắt buộc trong hành vi mua bán người. Do có sự thay đổi về khái niệm nạn nhân nên dự thảo Luật đã được bổ sung 1 điều (Điều 66) quy định chuyển tiếp để xử lý trường hợp này.

Nêu ý kiến thảo luận về nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng nhất trí bổ sung quy định cấm thỏa thuận mua bán người từ khi còn là bào thai trong dự luật. Tuy nhiên, ông đề nghị làm rõ thêm có trường hợp nào mua bán bào thai mà không phải mua bán người không? Bởi nếu có trường hợp này thì không nằm trong diện điều chỉnh của Luật Phòng, chống mua bán người.

Tổng thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường đồng tình việc bổ sung quy định nghiêm cấm mua bán bào thai. Tuy nhiên cần xem xét thêm để viết chặt chẽ hơn. Theo ông Cường, về khoa học con người sinh học, tự nhiên được thể hiện qua một số chức năng sinh học như thở, ăn, uống ngủ, vận động, bài tiết... Về mặt sinh học bào thai đến một giai đoạn nhất định, đảm bảo điều kiện của người tự nhiên. Có khác ở chỗ môi trường tồn tại là trong bụng mẹ. Về mặt pháp luật, quy định cũng thừa nhận mặt thừa kế của người đã thành thai.

Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh cơ bản tán thành với quy định "cấm mua bán bào thai, thỏa thuận mua bán người từ khi còn đang là bào thai" trong dự thảo. Bà Thuý Anh cho biết, bào thai là vấn đề còn nhiều tranh cãi trên thế giới. Bà cho rằng, không thể quy định bào thai là người, bởi nếu coi là người từ khi đang còn là bào thai thì việc nạo thai sẽ được coi như giết người. Vì vậy cách xử lý hiện nay như dự thảo luật là phù hợp.

Phát biểu kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị cần rà soát quy định điều cấm trong dự thảo Luật. Bên cạnh đó, cân nhắc thêm điều khoản trách nhiệm của Mặt trận, đoàn thể như Hội phụ nữ, Đoàn thanh niên... Về biện pháp hỗ trợ nạn nhân, người thân thích, người trong quá trình xác nhận là nạn nhân cần quy định rõ ràng, dễ hiểu để có các biện pháp hỗ trợ phù hợp.

×