Hội nghị có sự tham dự của lãnh đạo các cơ quan, đơn vị thuộc Bộ. Lãnh đạo Sở quản lý trên lĩnh vực Văn hóa, Thể thao và Du lịch; 78 đại biểu được khen thưởng tại Hội nghị Tuyên dương gương điển hình tiên tiến trong lĩnh vực văn hóa toàn quốc năm 2023. Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng, Thứ trưởng Tạ Quang Đông, Hoàng Đạo Cương, Đoàn Văn Việt đồng chủ trì Hội nghị.

Tại Hội nghị, các đại biểu đến từ Sở VHTT, Sở VHTTDL… các địa phương đã chia sẻ, giới thiệu các mô hình tiêu biểu trong xây dựng môi trường văn hóa; kinh nghiệm trong quản lý nhà nước ở lĩnh vực văn hóa tại các địa phương….

Các mô hình sáng tạo của Sở VHTTDL 

Hướng tới mục tiêu bao trùm, xuyên suốt là xây dựng các "Làng văn hóa kiểu mẫu" trên địa bàn tỉnh trở thành nơi đáng sống, ông Bùi Hồng Đô - Giám đốc Sở VHTTDL tỉnh Vĩnh Phúc cho biết: Tỉnh Vĩnh Phúc đã xác định xây dựng "Làng văn hóa kiểu mẫu" trên địa bàn tỉnh đến 2030 là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, góp phần thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ của Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII, nhiệm kỳ 2020-2025; lấy lợi ích của người dân làm mục tiêu, động lực trong xây dựng "Làng văn hóa kiểu mẫu" và lấy người dân là chủ thể, trung tâm và đối tượng được hưởng lợi chính từ thành quả xây dựng "Làng văn hóa kiểu mẫu".

Trong đó, phấn đấu đến hết năm 2030 có tối thiểu 60 làng được xây dựng đạt các tiêu chí của "Làng văn hóa kiểu mẫu" do cấp có thẩm quyền ban hành: đến hết năm 2025, hoàn thành 30 làng (28 thôn/làng/tổ dân phố và 02 tuyến phố) và đến năm 2027 hoàn thành 60 làng với các đặc trưng cơ bản như: Cấu trúc không gian, kiến trúc cảnh quan được bảo tồn và chỉnh trang kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại; Cơ cấu kinh tế và hình thức tổ chức sản xuất hợp lý; Đời sống văn hoá, tinh thần của người dân lành mạnh, phong phú, đậm đà bản sắc dân tộc…

Tính đến thời điểm hiện tại, tất cả 28/28 khu thiết chế văn hóa - thể thao thuộc các Làng văn hóa kiểu mẫu đã khởi công, xây dựng công trình thuộc 09 huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh.

Nêu những kết quả, kinh nghiệm trong công tác quản lý tại địa phương, Giám đốc Sở VHTT tỉnh Nghệ An, Trần Thị Mỹ Hạnh cho biết: "Sau khi Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh được UNESCO vinh danh, dưới sự chỉ đạo của UBND tỉnh Nghệ An, sự vào cuộc tích cực của ngành Văn hóa và Thể thao, các sở ban ngành, đơn vị có liên quan, chính quyền các cấp, việc thành lập CLB dân ca Ví, Giặm và tập huấn, truyền dạy hát dân ca được đẩy mạnh trong toàn tỉnh".

Đến nay, trên địa bàn tỉnh Nghệ An đã thành lập được gần 140 CLB dân ca Ví, Giặm tại 21 huyện, thị thành, với gần 3.000 hội viên, 42 nghệ nhân dân gian, 52 nghệ nhân ưu tú, 01 nghệ nhân Nhân dân. Đặc biệt, tại các huyện miền núi như Tương Dương, Con Cuông, Quỳ Châu… ngoài các đặc trưng văn hóa của dân tộc Thái, Thổ, Khơ Mú, Mông, Ơ Đu,... các địa phương này cũng thành lập các CLB dân ca Ví, Giặm. Đây là cơ sở tiền đề thực hành di sản, gìn giữ, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc đồng thời khai thác được các giá trị văn hóa đặc sắc của mỗi địa phương trong phát triển kinh tế du lịch cộng đồng.

Ngoài ra, để khích lệ tinh thần của các nghệ nhân, năm 2021, Sở VHTT Nghệ An đã tham mưu UBND tỉnh trình HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết số 29/2021/NQ-HĐND ngày 09/12/2021 của HĐND tỉnh Nghệ An, quy định chính sách hỗ trợ đối với nghệ nhân, câu lạc bộ trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể và nghệ sỹ đang làm việc tại Trung tâm nghệ thuật truyền thống tỉnh Nghệ An. Đối với các nghệ nhân khi được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu nghệ nhân nhân dân, nghệ nhân ưu tú thì ngoài các chế độ được hưởng theo quy định, được tỉnh hỗ trợ thêm 1.500.000 đồng/người/tháng đối với nghệ nhân nhân dân; 1.000.000 đồng/người/tháng đối với nghệ nhân ưu tú….

Bộ trưởng Bộ VHTTDL thẳng thắn nhìn nhận những hạn chế của ngành

Phát biểu kết luận Hội nghị, Bộ trưởng Bộ VHTTDL bày tỏ phấn khởi khi lần đầu tiên có sự tham dự đầy đủ của các sở ngành địa phương với hơn 1.000 đại biểu tham dự Hội nghị cán bộ văn hóa toàn quốc. Con số đó cho thấy sự hưởng ứng tích cực của các địa phương. Theo Bộ trưởng, 10 báo cáo tham luận tại Hội nghị như 10 điểm sáng của ngành Văn hóa tại cơ sở. Đó chính là thực tiễn sinh động để các địa phương khác học hỏi kinh nghiệm.

Bộ trưởng cho biết, qua nửa nhiệm kỳ thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII và Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp về việc thực hiện nhiệm vụ chấn hưng và phát triển văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, toàn Ngành Văn hóa đã nhìn thấy rõ 7 điểm sáng.

Đầu tiên là chúng ta đã chuyển tư duy từ làm văn hóa đơn lẻ sang quản lý nhà nước về văn hóa, điều đó được lượng hóa cụ thể chứ không phải bằng những đánh giá chung chung. Theo đó, trong hơn 2 năm qua, toàn ngành đã tập trung rà soát khoảng trống pháp lý để từ đó tham mưu trình Chính phủ để trình Quốc hội ban hành 2 Bộ luật quan trọng: Luật Điện ảnh (sửa đổi); Luật Phòng, chống bạo lực gia đình (sửa đổi)… Đồng hành cùng Bộ ngành khác để tham mưu trình các Bộ luật mà trong đó lĩnh vực Văn hóa được đề cập như một thành tố quan trọng…

Điểm sáng thứ hai đó là toàn Ngành đã chủ động tham mưu "trúng" và "đúng" cho Đảng, Nhà nước để từ đó nhiều Hội nghị, Hội thảo nhằm khơi thông nguồn lực phát triển Ngành Văn hóa. Có thể khẳng định, từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Ngành Văn hóa đã nhận sự quan tâm "đặc biệt" của Đảng, Nhà nước. Chưa bao giờ cụm từ văn hóa, con người được đề cập liên tục, với yêu cầu cao hơn.

Thứ ba, toàn Ngành đã bám sát các nhiệm vụ chính trị quan trọng để tổ chức nhiều sự kiện VHTTDL quan trọng cấp Trung ương và địa phương. Qua đó không ngừng khẳng định về vai trò, vị thế của ngành Văn hóa đối với sự phát triển bền vững của đất nước. Từng bước xóa bỏ định kiến về Ngành Văn hóa mà cán bộ toàn ngành đã rất trăn trở.

Điểm sáng thứ tư đó là toàn Ngành đã xác định hướng đi đúng khi chọn môi trường văn hóa là vấn đề căn cơ, mục tiêu để hướng đến. Sau Lễ phát động chủ đề công tác năm 2022 "Xây dựng môi trường văn hóa cơ sở và công tác cán bộ" được Bộ phát động tại Nam Đàn, Nghệ An Quê hương Chủ tịch Hồ Chí Minh, có thể vui mừng đánh giá, chưa bao giờ môi trường văn hóa được quan tâm như hiện nay. Qua báo cáo các mô hình tại Hội nghị đã cho thấy sự chuyển biến, sáng tạo của các địa phương khi lấy nhân dân là chủ thể để xây dựng môi trường văn hóa.

"Điều căn bản là chúng ta đã khắc phục được tình trạng "mạnh ai nấy làm", hình thức khi biết chọn việc chọn điểm để làm. Nổi bật đó là Ban Tuyên giáo Trung ương đã phối hợp với Hội Nhà báo Việt Nam để xây dựng phong trào thi đua xây dựng môi trường văn hóa trong các cơ quan báo chí. Bộ đã phối hợp xây dựng môi trường văn hóa trong doanh nghiệp, các cơ quan đơn vị; hình thành văn hóa doanh nghiệp, doanh nhân", Bộ trưởng nhấn mạnh.

Điểm sáng thứ năm đó là trong nửa nhiệm kỳ qua, Ngành Văn hóa đã nhiều chuyển biến tích cực trong việc tiếp thu tinh hoa văn hóa của nhân loại thông qua việc thực hiện đối ngoại về văn hóa. Thông qua giao lưu văn hóa qua các sự kiện Ngày hội văn hóa, Tuần văn hóa tại các quốc gia giúp ngành tăng cường quảng bá về văn hóa, giúp bạn bè quốc tế hiểu hơn về con người, đất nước, văn hóa và vẻ đẹp của đất nước Việt Nam.

Bên cạnh đó, các sự kiện chính trị ngoại giao của Lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã có sự hiện diện nhiều hơn của Văn hóa. Xem văn hóa là lĩnh vực tiên phong trong ngoại giao các quốc gia, giao lưu nhân dân.

Điểm sáng thứ sáu đó là những thành tựu của thể thao thời gian qua trên các đấu trường khu vực, quốc tế đã chứng minh cho hướng đi bền vững trên 2 trụ cột chính mà Bộ xác định đó là "Đẩy mạnh thể thao phong trào để phát hiện, đào tạo bồi dưỡng nhân lực cho thể thao thành tích cao".

Điểm sáng thứ bảy đó là Bộ đã tập trung tham mưu "trúng" và "đúng", kịp thời để Chính phủ chính thức mở cửa nhằm phục hồi ngành Du lịch bị tê liệt trong suốt hai năm dịch bệnh. Bên cạnh đó, Ngành Du lịch cũng đang đi đúng hướng khi xác định xây dựng các sản phẩm của mình phải bắt đầu từ văn hóa. Nhờ đó, du lịch nội địa trở thành bệ đỡ quan trọng cho du lịch quốc tế.

Bên cạnh với việc điểm qua một số điểm sáng của toàn Ngành, Bộ trưởng cũng thẳng thắn chỉ rõ một số tồn tại như: Sự quan tâm về Ngành Văn hóa ở một số nơi, số chỗ chưa đồng đều; Nguồn lực cho Ngành Văn hóa dù có nhiều cố gắng nhưng vẫn chưa đạt như mong muốn…

Từ những trăn trở đó, với một cách tiếp cận phải làm có trọng tâm trọng điểm, làm đến đâu chắc đến đó, làm phải có sản phẩm, lấy sản phẩm làm thước đo, Bộ trưởng đề nghị từ nay đến cuối nhiệm kỳ, các Sở địa phương tiếp tục xác định vấn đề thể chế phải giữ vai trò quan trọng, Ngành Văn hóa muốn phát triển thì phải bằng thể chế, chính sách.

Từ đó, Bộ trưởng đề nghị các Sở địa phương tiếp tục đồng hành cùng Bộ VHTTDL để tham mưu cho Đảng, Nhà nước hoàn thiện các chính sách về Ngành Văn hóa. Trong đó, tham mưu trình Chính phủ để trình Quốc hội xem xét, ban hành Luật về lĩnh vực Nghệ thuật biểu diễn, Luật về Di sản Văn hóa; Luật Quảng cáo… Trình Quốc hội thông qua Chương trình mục tiêu quốc gia về chấn hưng và phát triển Văn hóa: "Đây là nhiệm vụ hết sức quan trọng của Ngành Văn hóa trong năm 2023. Chương trình sẽ tạo điều kiện, cơ sở cho Ngành Văn hóa phát triển đúng hướng, mạnh mẽ trong những năm tiếp theo" - Bộ trưởng nhấn mạnh.

Cùng với đó, tập trung xây dựng Bộ chỉ số văn hóa quốc gia về sự phát triển bền vững. Có được bộ tiêu chí này chúng ta sẽ lượng hóa được giá trị đóng góp của Văn hóa trong nền kinh tế, đi kèm với đó là phát triển công nghiệp văn hóa.

Sắp tới Bộ sẽ tham mưu để Thủ tướng Chính phủ chủ trì Hội nghị quốc gia về phát triển công nghiệp Văn hóa trên tinh thần không dàn hàng mà chỉ chọn cái nào lợi thế để làm, làm từng bước từ thấp đến cao, từ dễ đến khó.

Cùng với Văn hóa, Bộ cũng tập trung phát triển đồng đều lĩnh vực Thể thao và Du lịch trên tinh thần không thể tách rời "cỗ xe tam mã Văn hóa- Thể thao-Du lịch. Chúng ta dựa vào văn hóa để phát triển du lịch, xây dựng các các sản phẩm du lịch văn hóa đặc sắc, tiêu biểu. Phát triển thể thao cũng để rèn luyện ý chí, thể chất con người, góp phần xây dựng văn hóa" - Bộ trưởng nhấn mạnh.

Bộ trưởng cũng cho biết, Bộ đang rà soát để đề xuất Ban Bí thư sửa đổi Quy định 284 về tiêu chuẩn, cơ chế lựa chọn, bố trí cán bộ giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý lĩnh vực văn hoá, văn học, nghệ thuật. Khi quy định này được sửa đổi sẽ tạo cơ sở cho công tác tham mưu xây dựng đội ngũ cán bộ ngành Văn hóa ngày càng chuyên nghiệp hơn.

Trước khi kết thúc bài phát biểu của mình, nhấn mạnh về những nhiệm vụ vinh quang, cao cả nhưng cũng rất nặng nề trong thời gian tới, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho rằng cán bộ toàn Ngành Văn hóa phải luôn ghi nhớ tinh thần như lời nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh "Từng giọt nước nhỏ thấm vào lòng đất, chảy về một hướng mới thành suối, thành sông", câu tục ngữ "Một cây làm chẳng nên non, ba cây chụm lại nên hòn núi cao", để từ đó tu dưỡng, rèn luyện cho mình một khí thế, một quyết tâm trong thực hiện nhiệm vụ, đó là "Càng khó khăn càng phải quyết liệt, càng phải bản lĩnh, nếu khó đã chùn bước thì đó không phải là cán bộ ngành Văn hóa".

×