Dưới tán rừng già tưởng chừng như yên tĩnh, đêm xuống, mọi ngõ ngách ở các khu vườn đều có dấu vết của chuột, những luống sâm được quây kín bởi tôn, lưới sắt thì chúng tìm cách đột nhập qua các hang đá; luống nào quây bằng bạc thì chúng chẳng ngại cắn nát một khoảng đủ chui vào. Từng vách đá, cành cây đều trở thành sân chơi của chuột…

Anh Hồ Văn Dang (thôn 3, Trà Linh, huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Ninh) cho biết, sâm trên núi Ngọc Linh bị chuột phá hoại nhiều vô kể, riêng anh Dang có đêm mất tới 300 gốc sâm từ 2 – 3 năm tuổi. 

"Sâm non thì chuột ăn sạch củ, sâm đang trổ hạt, củ đắng và già thì chúng cắn gãy cây chẳng chút thương tiếc, nhiều năm qua người trồng sâm không biết làm cách nào để triệt hạ được chúng. Bảo vệ sâm khỏi người xấu thì dễ, chứ chuột thì đành chịu” – anh Dang nói.

Giành giật từng gốc sâm Ngọc Linh với loài gặm nhấm tinh ranh

Từ đầu giai đoạn trồng sâm, hàng chục ngàn mét vuông tôn, bạc, lưới (đánh cá) sẽ được người trồng tập kết, quây thành từng ô nhỏ để bảo vệ vườn. 

Nhiều năm trước, những thứ này dùng để chống “người trộm”, nay bất đắc dĩ phải nhận trọng trách chống thêm chuột rừng. 

Theo anh Dang, để việc bảo vệ sâm được hiệu quả hơn, từ năm 2017, gần 30 hộ dân tại làng Tăk Xanh và Mong Pring  (thôn 3, Trà Linh) đã lập nên các tổ canh gác, thay phiên nhau trực 24/7. 

“Ngoài việc tuần tra các tuyến đường vào vườn sâm, người trực giữ sâm còn phải thức đêm canh chuột, theo dõi thói quen di chuyển, tìm “sào huyệt” của chúng để diệt, nhưng hiệu quả thì chẳng là bao” – anh Dang nói.

Anh Nguyễn Ngọc Sơn (làng Mong Pring, xã Trà Linh, huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam) giải thích thêm, hằng đêm sẽ có 2 – 3 người thay phiên nhau trực một vườn sâm, khuya đến sẽ soi đèn vào các luống để dọa lũ chuột. Vậy nhưng nếu lỡ may có chợp mắt một chút thì sáng mai kiểu gì cũng sẽ có mấy gốc sâm bị cắn gãy.