Bình luận
0
Sự kiện vua Minh Mệnh chia định địa hạt từ Quảng Trị trở ra phía Bắc thành 18 tỉnh, trong đó có tỉnh Tuyên Quang ngày 4/11/1831 đã được Tuyên Quang lựa chọn làm ngày thành lập tỉnh.
Diện mạo thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang hôm nay. Nguồn ảnh: baotuyenquang.com.vn.
Sách An Nam chí lược của Lê Tắc soạn trong khoảng thời gian từ sau năm 1285, hoàn thành năm 1399, ở Quyển I phần Quận ấp, mục Núi sông đã chép: “Quy Hóa giang thủy tự Vân Nam; Tuyên Quang giang thủy tự Đặc Ma đạo; Đà Giang thủy tự Chàng Long, nhân danh yên”[1] (nghĩa là: nước sông Quy Hóa tự Vân Nam chảy về, nước sông Tuyên Quang tự đạo Đặc Ma chảy về, nước sông Đà từ nguồn Chàng Long chảy về, nhân đó mà gọi tên như vậy).
Theo Dư địa chí của Nguyễn Trãi, sông Lô ngày nay còn có tên là Thanh Giang, phát nguyên từ Vân Nam chảy qua các tỉnh Hà Giang, Tuyên Quang, Vĩnh Phúc rồi đổ vào sông Hồng. Khi qua các địa phận kể trên, nó mang nhiều tên gọi khác nhau: khúc sông Lô chảy qua Hà Giang có tên Bình Nguyên; khúc sông Lô chảy qua Tuyên Quang có tên là sông Tuyên Quang; khúc sông Lô chảy qua Vĩnh Phúc có tên là sông Tuyên Hóa.
Địa danh Tuyên Quang thời Trần còn gắn liền với cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên - Mông lần thứ hai của quân dân Đại Việt và được phản ánh qua nội dung bài ký trên quả chuông Thông Thánh quán ở Bạch Hạc (Bạch Hạc thông thánh quán chung ký).
Bài Minh do Hứa Tông Đạo - môn khách của Trần Nhật Duật soạn vào năm Đại Khánh thứ 8 triều Trần Minh Tông (1321). Nội dung bài minh đặc biệt có ý nghĩa đối với giới nghiên cứu khi tìm hiểu về nước ta thời Trần trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội,…trong bài minh có nhắc đến địa danh Tuyên Quang: “Giáp thân đông quý, Bắc khấu lai xâm, thời Khai quốc vương trấn thủ Tuyên Quang chư lộ…Ư Ất Dậu thượng nguyên tại Bạch Hạc giang tiên phát lập thị dữ thần (…) minh, tận di tâm trung kỳ báo quân thượng…”[2] (Nghĩa là: Cuối đông năm Giáp Thân (1285), giặc Bắc đến xâm lược. Bấy giờ Khai quốc Vương (tức Trần Nhật Duật) trấn thủ các lộ Tuyên Quang ở sông Bạch Hạc cắt tóc thề nguyện với thần linh đem hết tấm lòng trung để báo ơn vua…). Đoạn văn trên cho biết thêm về địa danh Tuyên Quang, về lộ Tuyên Quang.
Từ nội dung khảo cứu trên có thể khẳng định tên gọi Tuyên Quang xuất hiện lần đầu vào thời Trần và được bắt nguồn từ tên một dòng sông chảy qua Tuyên Quang.
Trải qua các giai đoạn lịch sử và triều đại phong kiến Việt Nam, Tuyên Quang có tên gọi khác nhau như: từ thời Trần trở về trước Tuyên Quang là vùng đất của các tù trưởng các dân tộc thiểu số có tên gọi là "Châu", “Lộ”; Năm Quang Thái thứ 10 (1397), sau cải cách hành chính của Hồ Quý Ly, Tuyên Quang được đổi từ lộ thành “Trấn”; Khi giặc Minh đô hộ nước ta đã đặt nền hành chính Tuyên Quang vào "Phủ"; Thời Lê, Tuyên Quang trở thành một đạo thừa tuyên; khi Gia Quốc Công Vũ Văn Mật có công phò nhà Lê đánh Mạc được cai quản một vùng đất rộng lớn gồm xứ Tuyên Quang và phủ Hưng Hóa (Phú Thọ và Vĩnh Phúc) lấy tên là dinh An Tây. Tuy nhiên, trước năm 1831 Tuyên Quang chưa được gọi là tỉnh mà gọi là châu, trấn, thừa tuyên, xứ…
Đến thế kỷ XIX, khi vua Minh Mệnh lên ngôi vào năm 1820, bước đầu đã có những cải cách hành chính ở cấp trung ương như: thành lập Cơ mật viện, Đô sát viện, Tôn nhân phủ, chỉnh đốn lục Bộ, định lại hệ thống quan chế, cơ cấu lại tổ chức các cơ quan, khôi phục khoa thi và từng bước thực hiện cải cách hành chính.
Điểm nhấn trong cải cách hành chính của vua Minh Mệnh là năm 1831 thực hiện cuộc cải cách hành chính ở Bắc Hà thành lập 18 tỉnh và năm 1832 tiếp tục tiến hành cải cách ở Nam Hà thành lập 12 tỉnh (không kể phủ Thừa Thiên)[3].
Như vậy, đến thời vua Minh Mệnh thì bỏ các dinh, trấn mà thành lập các tỉnh, đặt các quan Tổng đốc, Tuần phủ, Bố Chính sứ, Án sát và Lãnh binh để trông coi. Tỉnh Tuyên Quang được hình thành trong cuộc cải cách này với hệ thống quản lý mới và trở thành một tỉnh gồm có 1 phủ là Yên Bình, 1 huyện là Hàm Yên, 5 châu là: Vị Xuyên, Thu Châu, Đại Man, Lục Yên, Bảo Lạc[4] dưới quyền kiểm soát của Tổng đốc Sơn - Hưng - Tuyên. Kể từ đây Tuyên Quang trở thành một đơn vị hành chính cấp tỉnh như hiện nay.
[1] Lê Tắc, An Nam chí lược, Viện Đại học Huế, 1960, tr.38
[2] Dẫn theo Hà Văn Tấn ,Phạm Thị Tâm, Cuộc kháng chiến chống xâm lược Mông – Nguyên thế kỷ XIII, nxb. Khoa học xã hội, Hà Nội,1972, tr.205
[3] Quốc sử quán triều Nguyễn, Đại Nam Thực Lục, trang 402
[4] Quốc sử quán triều Nguyễn, Đại nam thực lục, tr.229-230-231
Trao đổi với phóng viên sáng 22/7 về tin bão mới nhất, ông Hoàng Phúc Lâm – Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho biết, bão số 3 WIPHA đang nằm trên đất liền ven biển giữa Hưng Yên và Ninh Bình, sức gió mạnh nhất đạt cấp 8-9 (62-88 km/h), giật cấp 11. Mưa lớn kéo dài tại Thanh Hóa, Nghệ An khiến nguy cơ lũ quét, sạt lở đất tăng cao.
Nông dân Sơn La tích cực chuyển đổi số, nâng cao sản xuất, kết nối thị trường, nâng cao thu nhập, góp phần hoàn thành tiêu chí thu nhập trong xây dựng nông thôn mới.
Chia sẻ
Hình thức “phạt tiền thay cho phạt tù” trong một số tội danh kinh tế không chỉ linh hoạt mà còn phản ánh xu thế tư pháp hiện đại, giúp tăng tính phục hồi, giảm tải cho hệ thống nhà tù và tòa án; đồng thời khuyến khích người phạm tội khắc phục hậu quả và hợp tác với pháp luật.
Chia sẻ
Một giống mận đột biến từ vườn nhà, một hướng đi khác biệt theo tiêu chuẩn hữu cơ, cùng sự đồng hành của tín dụng “tam nông” từ Agribank – tất cả đã góp phần tạo nên thương hiệu mận hồng Sân Tiên – sản phẩm nông nghiệp đặc trưng đang vươn xa từ vùng đất Cù Lao Dung, TP Cần Thơ.
Chia sẻ
Cây cảnh có vẻ đẹp tuyệt vời này khiến nhiều người cảm thấy không chân thật. Mỗi chiếc lá nhỏ xanh mướt như một tác phẩm kỳ diệu của thiên nhiên.
Chia sẻ
Giá USD hôm nay 24/7 nối dài chuỗi giảm ba phiên giảm liên tiếp khi thị trường thận trọng trước thời hạn áp thuế quan đối ứng 1/8. Trong khi đó, tỷ giá "chợ đen" bán ra giảm 30 đồng về mức 26.430 đồng/USD.
Chia sẻ
V.League 2025/2026 chuẩn bị chứng kiến cuộc đua vô địch khốc liệt chưa từng có. Không chỉ các ông lớn như CLB CAHN, những tân binh như Ninh Bình FC cũng vung tiền chiêu mộ hàng loạt ngôi sao, tạo nên thế cạnh tranh đầy kịch tính.
Chia sẻ
Giá xăng dầu hôm nay ngày 24/7 trên các trang giao dịch dầu thô thế giới ghi nhận giá dầu bất ngờ tăng nhẹ sau nhiều phiên lao dốc.
Chia sẻ
Đức đã yêu cầu Mỹ đảm bảo chắc chắn về việc cung cấp hệ thống phòng không Patriot cho Ukraine. Trong một cuộc phỏng vấn với tạp chí Der Spiegel, Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius cho biết Washington phải đưa ra các cam kết ràng buộc và đẩy nhanh quá trình thay thế cho các quốc gia chuyển giao Patriot cho Kiev.
Chia sẻ
Sở Xây dựng TP. Huế thông báo về giá bán (tạm tính) nhà ở xã hội các khối nhà XH1 và XH4 tại khu phức hợp Thủy Vân.
Chia sẻ
Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế) được công bố đang trở thành tâm điểm của giới chứng khoán, đặc biệt trong bối cảnh nhà đầu tư cá nhân chiếm hơn 80% giá trị giao dịch chứng khoán. Do đó, bất kỳ thay đổi nào trong cách tính thuế cũng sẽ ảnh hưởng đáng kể đến tâm lý và hoạt động giao dịch trên thị trường.
Chia sẻ
Thanh tra Chính phủ sẽ triển khai đợt thanh tra diện rộng các dự án chậm tiến độ, vướng mắc, có nguy cơ thất thoát, lãng phí theo chỉ đạo của Thủ tướng, với quy mô lên tới hàng nghìn tỷ đồng.
Chia sẻ
Sau cơn sốt đầu năm, thị trường đất nền quý 2/2025 bắt đầu hạ nhiệt rõ rệt cả về nguồn cung lẫn mức độ quan tâm, trong khi đó căn hộ chung cư vươn lên dẫn dắt xu hướng đầu tư mới.
Chia sẻ
Sau đây là thống kê học phí các trường đại học ở Hà Nội năm 2025-2026 nhằm giúp thí sinh có lựa chọn phù hợp khi đăng ký nguyện vọng đại học 2025.
Chia sẻ
Trong bối cảnh mới khi cả nước vận hành bộ máy chính quyền địa phương hai cấp, sáp nhập 3 tỉnh Bình Thuận, Đắk Nông, Lâm Đồng thành tỉnh Lâm Đồng mới, quy hoạch xã nông thôn mới đã không còn phù hợp và việc điều chỉnh quy hoạch đang được đặt ra.
Chia sẻ
Ngày còn bé, tôi không hiểu vì sao mỗi sáng ông tôi đều đứng nghiêm trang nhìn lên lá cờ trước hiên nhà, ánh mắt như đang trò chuyện với ai đó đã đi xa. Mãi đến sau này tôi mới biết: ông không chỉ nhìn lá cờ, ông đang nhìn về Tổ quốc.
Chia sẻ
Tối 23/7, đội tuyển U23 Việt Nam có buổi tập tại sân phụ tổ hợp Gelora Bung Karno, Jakarta (Indonesia) để chuẩn bị cho trận bán kết Giải vô địch U23 Đông Nam Á 2025 gặp U23 Philippines.
Chia sẻ
Vòng đàm phán hòa bình thứ ba giữa Nga và Ukraine tại Istanbul đã kết thúc. Các phái đoàn đã gặp nhau tại Cung điện Ciragan, phía châu Âu của eo biển Bosporus.
Chia sẻ
Thủ tướng Phạm Minh Chính vừa ký quyết định tổ chức lại Ban chỉ đạo Phòng thủ dân sự quốc gia, Ban chỉ đạo quốc gia về phòng, chống thiên tai, Ủy ban quốc gia ứng phó sự cố, thiên tai và tìm kiếm cứu nạn thành Ban chỉ đạo Phòng thủ dân sự quốc gia.
Chia sẻ
Cơn bão số 3 (Wipha) đã gây ra những thiệt hại đáng kể về nông nghiệp và cơ sở hạ tầng tại tỉnh Ninh Bình, đặc biệt là ngành nuôi tôm và sản xuất giống. Theo báo cáo nhanh từ các địa phương, 1.886 ha nuôi tôm và sản xuất giống vùng ven biển đã bị ngập, gây thiệt hại nặng nề cho người dân.
Chia sẻ
Ông Mai Văn Chính - Phó Thủ tướng Chính phủ cùng đoàn công tác Trung ương đã về kiểm tra, chỉ đạo công tác ứng phó, khắc phục hậu quả lũ lụt trên địa bàn tỉnh Nghệ An.
Chia sẻ
Cô gái bị đâm tử vong trong đêm; tìm thấy thi thể người đàn ông nghi là tài xế xe ôm bị giết; kinh hoàng xe bán tải kiểm soát, đâm hàng loạt xe máy ở Khâm Thiên, Hà Nội... là những tin nóng 24 giờ qua.
Chia sẻ
Mưa lũ kinh hoàng gây thiệt hại nặng nề về người và tài sản tại nhiều địa phương ở Nghệ An. Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh Nghệ An đã phát đi “Lời kêu gọi” ủng hộ đồng bào bị thiệt hại do mưa lũ hoàn lưu bão số 3.
Chia sẻ
Áp thấp nhiệt đới đã mạnh lên thành bão, đi vào biển Đông thành cơn bão số 4, có tên quốc tế là CO MAY (Cỏ may). Đây là tên bão do Việt Nam đặt.
Chia sẻ
Chị Nguyễn Thị Hương, trú tại xã Việt Khê, thành phố Hải Phòng mới (sau khi sáp nhập thành công Hải Phòng với Hải Dương cũ) là một trong những hộ nông dân tiên phong đã mạnh dạn ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất trồng rau thuỷ canh, đưa nông sản sạch, chất lượng cao đến tay người tiêu dùng.
Chia sẻ
Mưa lũ tại Nghệ An đã làm có 3 người chết, 1 người mất tích, 4 người bị thương. Bên cạnh đó, có 417 căn nhà bị thiệt hại và 3.237 căn nhà bị ngập nước.
Chia sẻ
Đến với vùng núi cao Phja Oắc - Phja Đén của huyện Nguyên Bình (cũ) - vùng nguyên liệu trà của Cao Bằng, từ những lá trà xanh tươi mơn mởn, người dân đã sáng tạo, chế biến thành món búp trà xanh tẩm bột chiên giòn khiến thực khách ăn một lần nhớ mãi không quên.
Chia sẻ
Dưới cái nắng chói chang một ngày đầu tháng 7, trên những khung lồng đầy ắp cá to bự được nuôi dưỡng bởi dòng nước sông Đuống hiền hòa, người nông dân tỉnh Bắc Ninh (mới) đang bước vào một trong 2 vụ thu hoạch cá lồng quan trọng của năm.
Chia sẻ
Anh Hồ Chí Hiếu, ấp Bồ Nhòng, xã Thạnh Phú, huyện Cái Nước, (tỉnh Cà Mau cũ), nay là xã Lương Thế Trân (tỉnh Cà Mau sau sáp nhập) thành công với mô hình nuôi dúi. Anh Hồ Chí Hiếu bán dúi giống giá từ 1,8-2 triệu đồng/cặp, dúi thịt bán giá từ 600.000-800.000 đồng/kg.
Chia sẻ
Tôi biết ơn cách bố dạy dỗ mình.
Chia sẻ
Người có ngày sinh Âm lịch này có được thành công và giàu sang là nhờ sự nỗ lực, phấn đấu không ngừng nghỉ với lòng dũng cảm và trí tuệ “dẫn đầu”.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Nguyễn Văn Đức 
