Những vườn quýt hồng, đặc sản của huyện Lai Vung (Đồng Tháp) đã hồi sinh trở lại. Đây là kết quả sau khi bà con áp dụng các biện pháp canh tác tổng hợp và sử dụng thuốc bảo vệ thực vật an toàn, hiệu quả, có trách nhiệm do Cục Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và PTNT) phối hợp với Hiệp hội CropLife Việt Nam, Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Đồng Tháp hướng dẫn.

Vườn quýt hồi sinh

Vào một ngày năm 2019, vườn quýt hồng rộng 1ha của ông Nguyễn Văn Đầy (ở ấp Long Hưng 1, xã Long Hậu, huyện Lai Vung, Đồng Tháp) đang xanh tốt bỗng nhiên trở nên vàng úa, héo hắt. Không chỉ vườn nhà ông mà nhiều vườn quýt hồng ở địa phương cũng gặp tình trạng tương tự. Mấy chục năm trồng quýt hồng, loại cây đặc sản của huyện Lai Vung, đã trải qua bao thăng trầm, chưa khi nào ông Đầy cũng như bà con ở Long Hậu phải chứng kiến những vườn quýt trong tình trạng xác xơ như vậy.

Hoang mang, lo lắng cho đặc sản quê hương, cho nguồn thu nhập chính của gia đình, những người trồng quýt hồng Lai Vung "kêu cứu" các ngành chức năng. "Khi các chuyên gia của Sở NNPTNT Đồng Tháp, Viện Nghiên cứu Cây ăn quả miền Nam, Trường Đại học Cần Thơ về khảo sát vườn quýt hồng nhà tôi, sau khi phân tích mẫu đất, tuyến trùng, họ chỉ phán một câu: Đất hỏng hết cả. Hóa ra là do nhiều năm qua chúng tôi đã vô tình vắt kiệt đất, lạm dụng phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật để cây quýt hồng đạt tối đa năng suất nên hiện đất đã bị chai, gây ra hiện tượng nghẹt rễ khiến cây quýt hồng bị vàng lá, thối rễ và chết. Thời điểm đó, gần như 100% cây quýt hồng trong vườn nhà tôi bị bệnh này", ông Đầy nhớ lại.

Đã đến lúc phải thay đổi, ông Đầy quyết tâm lấy lại sức khỏe cho đất, chỉ có như thế vườn quýt hồng ông dày công gây dựng mấy chục năm qua mới có cơ hội hồi sinh. Theo hướng dẫn của các chuyên gia, ông bắt đầu sử dụng các phụ phẩm nông nghiệp và chế phẩm Trichoderma ủ phân hữu cơ bón cho quýt hồng. Được các cán bộ kỹ thuật hướng dẫn, ông sử dụng thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) cho vườn quýt hồng theo nguyên tắc "4 đúng".

"Trước đây, chúng tôi phun thuốc kiểu định kỳ, cứ nửa tháng lại phun dù chưa xác định rõ mức độ dịch hại, sau khi được tham gia Chương trình sử dụng thuốc BVTV an toàn, hiệu quả, có trách nhiệm do Cục BVTV, Hiệp hội CropLife Việt Nam, Sở NNPTNT Đồng Tháp phối hợp thực hiện, chúng tôi đã xác định được thời điểm nào cần sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, sử dụng như thế nào cho đúng, hạn chế tình trạng lạm dụng, phun quá liều lượng kéo dài suốt thời gian qua. Áp dụng theo hướng dẫn, chúng tôi giảm được một nửa các cữ thuốc phun cho cây quýt hồng"- ông Đầy thông tin.

Áp dụng tổng hợp các giải pháp, vườn quýt hồng của ông Đầy đã xanh trở lại, năm 2023, vườn quýt cho sản lượng 12 – 13 tấn; năm nay, do nắng nóng kéo dài, thời tiết không thuận lợi, vườn quýt dự kiến vẫn cho thu 7 - 8 tấn. Điều đáng nói, vườn quýt đã trở nên khỏe mạnh, bộ lá xanh, cứng cáp, dưới vườn, những loài thiên địch có ích rủ nhau tìm về.

Bây giờ vườn quýt hồng của ông Đầy đã trở thành một điểm du lịch sinh thái hấp dẫn ở Lai Vung. Bước sang năm thứ 9 làm mô hình du lịch sinh thái, kể từ khi áp dụng mô hình canh tác tổng hợp, thân thiện với môi trường, vườn quýt hồng của ông Đầy ngày càng thu hút nhiều khách du lịch. 

Ông bật mí, mùa quýt hồng năm 2023, chỉ trong khoảng 2 tháng cuối năm khi những trái quýt bắt đầu vàng rực trên cây, gia đình ông đã đón hàng nghìn lượt khách tham quan, thưởng thức đặc sản vườn nhà. Năm 2023, doanh thu từ du lịch sinh thái của gia đình ông Đầy đạt khoảng 500 triệu đồng, chưa kể khoảng 300 - 400 triệu đồng doanh thu từ việc bán trái quýt.

Hợp tác nâng cao nhận thức về thuốc BVTV

Sau 3 năm phối hợp thực hiện chương trình hướng dẫn nông dân sử dụng thuốc BVTV an toàn, hiệu quả và có trách nhiệm tại tỉnh Đồng Tháp, Cục BVTV (Bộ NNPTNT), Hiệp hội CropLife Việt Nam, Sở NNPTNT Đồng Tháp đã thu được những kết quả tích cực.

Ông Lê Văn Chấn - Phó Chi Cục trưởng Chi cục Trồng trọt và BVTV (Sở NNPTNT Đồng Tháp) cho biết, chương trình đã từng bước làm thay đổi nhận thức của nông dân thông qua các lớp tập huấn dành cho nông dân, đại lý về các quy định và nguyên tắc sử dụng thuốc BVTV.

"Qua 3 năm triển khai, chúng tôi nhận thấy đã có sự thay đổi tích cực về mức độ hiểu biết của nông dân về các nội dung liên quan đến thuốc BVTV đã được tập huấn trong chương trình: tỷ lệ hiểu biết tốt (thang điểm 4/5) về từng các nội dung sau tập huấn tăng từ 6-34% so với trước tập huấn. Nông dân chủ động hơn trong các hoạt động tìm hiểu thông tin về thuốc, lựa chọn mua, vận chuyển, bảo quản. Tỷ lệ nông dân chỉ mua thuốc BVTV theo kinh nghiệm hay thói quen giảm 21,7%. Nông dân quan tâm hơn đến việc mua thuốc có nhãn tiếng Việt (tăng từ 75% lên 91,6%). Qua khảo sát, chỉ còn 0,5% nông dân không tuân thủ đúng liều lượng, nồng độ. Tỷ lệ thu gom bao gói thuốc sau sử dụng 99%, tỷ lệ tự tiêu hủy bao gói giảm; tỷ lệ nông dân sử dụng các thiết bị bảo hộ lao động như mũ, kính, quần áo dài tay khi tiếp xúc với thuốc 80-94%"-ông Chấn thông tin thêm.

Đánh giá về hiệu quả của Chương trình, TS Huỳnh Tấn Đạt-Cục trưởng Cục BVTV, Bộ NNPTNT nhấn mạnh: "Tăng cường hướng dẫn sử dụng thuốc BVTV an toàn, hiệu quả, có trách nhiệm trong sản xuất nông nghiệp là nhiệm vụ tiên quyết và ưu tiên của Cục BVTV. Việc triển khai chương trình tại Đồng Tháp cũng như tại nhiều địa phương khác trên cả nước tái khẳng định các cam kết lâu dài của Cục nhằm theo đuổi các cam kết về phát triển nông nghiệp bền vững. Sau 3 năm triển khai, sự tham gia và phản hồi tích cực của nông dân – đối tượng tiếp cận và hưởng lợi trực tiếp từ các lớp tập huấn, đã cho thấy hiệu quả và một số tác động bước đầu của chương trình, qua đó đề cao tầm quan trọng của hợp tác công – tư trong quá trình nâng cao nhận thức và thúc đẩy thực hành canh tác an toàn".

×