Theo báo cáo gửi đến UBTVQH trước chất vấn, Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao (TANDTC) Nguyễn Hòa Bình đã báo cáo 4 nhóm vấn đề chất vấn và trả lời chất vấn, trong đó có nội dung giải quyết, xét xử các vụ án hành chính, vụ án hình sự về kinh tế, tham nhũng.

Phạt nghiêm những người chủ mưu, cầm đầu

Theo ông Nguyễn Hoà Bình, riêng về giải quyết, xét xử các vụ án hình sự về kinh tế, tham nhũng, trong 5 năm qua (từ 2018-2022), các tòa án đã thụ lý 12.723 vụ với 26.376 vụ; đã giải quyết, xét xử được 12.244 vụ với 25.144 bị cáo; trong đó, năm 2022, các tòa án đã thụ lý 3.405 vụ với 7.653 bị cáo; đã giải quyết, xét xử được 2.926 vụ với 6.421 bị cáo. 

So với cùng kỳ 5 năm trước (2013-2017), số lượng các vụ án tòa án phải giải quyết tăng 507.849 vụ; đã giải quyết tăng 487.903 vụ.

"Mặc dù số lượng các loại vụ án phải thụ lý giải quyết tăng nhiều và có tính chất ngày càng phức tạp, nhưng các tòa án đã chủ động triển khai thực hiện tốt 14 giải pháp đột phá để nâng cao chất lượng xét xử.

Đặc biệt, năm 2022, số lượng các loại vụ việc thụ lý tăng 29.944 vụ so với năm trước nhưng các tòa án đã giải quyết đạt tỷ lệ 88,9%, cao hơn năm trước 7,7%. Hầu hết các vụ việc được giải quyết trong thời hạn quy định của pháp luật", báo cáo nêu rõ.

Theo Chánh án TANDTC, các vụ án kinh tế, tham nhũng mà tòa án đã xét xử chủ yếu là phạm các tội về "Cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự", "Sản xuất, buôn bán hàng cấm", "Tham ô tài sản", Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ"...

Quá trình giải quyết, các tòa án đã áp dụng hình phạt nghiêm khắc đối với người chủ mưu, cầm đầu, lợi dụng chức vụ chiếm đoạt tài sản lớn của Nhà nước; đồng thời, chú trọng quyết định tịch thu tài sản do phạm tội mà có, áp dụng các biện pháp kê biên tài sản, các biện pháp tư pháp và các hình phạt bổ sung nhằm đảm bảo thu hồi tài sản của Nhà nước đã bị chiếm đoạt hoặc thiệt hại.

Nhiều khó khăn làm trì trệ tiến độ giải quyết vụ án

Về khó khăn trong lĩnh vực này, báo cáo của Chánh án TANDTC cho hay, việc giải quyết các vụ án hình sự về kinh tế, tham nhũng còn gặp khó khăn, vướng mắc như nhận thức giữa các cơ quan tiến hành tố tụng về một số quy định của pháp luật còn chưa thống nhất; việc xác định thiệt hại thực tế trong một số trường hợp rất khó khăn, việc giám định thiệt hại thường bị kéo dài, ảnh hưởng đến tiến độ giải quyết vụ án…

Thời gian tới, đề cập giải pháp nâng cao chất lượng các vụ án hình sự về kinh tế, tham nhũng, ông Nguyễn Hoà Bình cho biết sẽ làm tốt công tác phối hợp với các cơ quan có liên quan nâng cao chất lượng hướng dẫn áp dụng thống nhất các quy định của pháp luật liên quan tới các tội phạm về tham nhũng, nhằm tháo gỡ những vướng mắc trong quá trình giải quyết các vụ án này. Bố trí các thẩm phán có kinh nghiệm, năng lực tham gia giải quyết, xét xử các vụ án về kinh tế, tham nhũng.

Cũng tại báo cáo này, về việc phòng ngừa và xử lý tham nhũng, tiêu cực trong nội bộ ngành tòa án, TANDTC cho biết, thời gian qua vẫn còn một số trường hợp cán bộ, thẩm phán vi phạm kỷ luật, thậm chí vi phạm pháp luật bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Năm 2021, có 43 trường hợp bị xử lý kỷ luật (16 trường hợp vi phạm chính sách dân số, 17 trường hợp vi phạm quy định khi thực thi nhiệm vụ, 3 trường hợp vi phạm nội quy, quy chế cơ quan…), trong đó có 3 trường hợp tham nhũng tiêu cực. Năm 2022, có 35 trường hợp bị xử lý kỷ luật (11 trường hợp vi phạm chính sách dân số, 5 trường hợp vi phạm quy định khi thực thi nhiệm vụ, 11 trường hợp vi phạm nội quy, quy chế cơ quan, 5 trường hợp vi phạm pháp luật…), trong đó  có 4 trường hợp tham nhũng tiêu cực.

Để khắc phục tình trạng này, tới đây, ngành tòa án sẽ tập trung chỉ đạo xây dựng, hoàn thiện các quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về phòng, chống tham nhũng, xây dựng cơ chế phòng ngừa chặt chẽ để cán bộ "không thể tham nhũng". 

Tăng cường kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng, siết chặt kỷ luật, kỷ cương; xây dựng đội ngũ cán bộ có đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ trong tình hình mới; nâng cao hiệu quả công tác giám sát, kiểm soát quyền lực để phòng, chống tham nhũng.

Cùng với đó, nâng cao hiệu quả công tác phát hiện, xử lý các vụ việc, vụ án tham nhũng, nhất là ở các địa phương, cơ sở; xử lý, ngăn chặn có hiệu quả tệ "tham nhũng vặt"; nâng cao hiệu quả thu hồi tài sản tham nhũng…

×