Châu Âu đang điêu đứng chỉ vì một quyết định của ông Putin

Tổng thống Nga Putin. Ảnh Sputnik

Giá khí đốt chuẩn cho toàn Lục địa đã tăng hơn 2% lên khoảng 47 euro (39 bảng Anh) cho mỗi megawatt giờ vào ngày 26/12, mức cao nhất trong ba tuần. Tuyên bố này được đưa ra sau khi ông Putin cho biết không còn đủ thời gian để ký hợp đồng mới về việc vận chuyển khí đốt qua Ukraine trước cuối năm, khi thỏa thuận hiện tại hết hạn.

Trong một cuộc họp báo trên truyền hình ngày  25/12, tổng thống Nga cho biết: "Họ tuyên bố rằng họ sẽ không gia hạn hợp đồng. Không có hợp đồng nào và không thể kết thúc trong ba đến bốn ngày."

Mặc dù hai nước đang trong tình trạng chiến tranh, Nga vẫn tiếp tục xuất khẩu vật tư sang nhiều nước châu Âu thông qua đường ống Urengoy–Pomary-Uzhhorod – còn được gọi là đường ống Brotherhood – theo các thỏa thuận lâu dài có từ trước cuộc xung đột.

Tuyến đường ống này đi qua biên giới đông bắc của Ukraine gần Sudzha, trước khi chạy về phía tây nam qua sông Dnipro rồi về phía tây qua biên giới gần Uzhhorod.

Từ đó, nguồn cung sẽ hướng đến các quốc gia bao gồm Slovakia, Hungary và Áo, những quốc gia vẫn duy trì mối quan hệ chặt chẽ với Moscow hơn nhiều quốc gia khác thuộc Liên minh châu Âu.

Việc bán khí đốt qua đường ống của Ukraine tiếp tục mang lại hàng tỷ đô la doanh thu hàng năm cho Moscow, cũng như khoảng 1 tỷ đô la (800 triệu bảng Anh) phí vận chuyển cho Ukraine.

Theo phân tích của Reuters dựa trên dự báo giá trung bình của Moscow, Nga có thể thu được khoảng 5 tỷ đô la từ việc bán hàng qua Ukraine vào năm 2024.

Nhưng Kiev đã nhiều lần cảnh báo rằng họ không có ý định gia hạn thỏa thuận 5 năm này, khiến các khách hàng còn lại của Nga ở châu Âu phụ thuộc nhiều hơn vào các tuyến đường thay thế vốn đã bị hạn chế, chẳng hạn như đường ống đi qua Thổ Nhĩ Kỳ.

Tổng thống Ukraine Zelensky cho biết, Kiev sẽ chỉ xem xét một thỏa thuận quá cảnh mới nếu Nga không được nhận bất kỳ khoản thanh toán nào cho đến khi chiến tranh kết thúc - một điều kiện mà Moscow không muốn chấp nhận.

Ông cũng chỉ trích Slovakia vì vẫn tiếp tục phụ thuộc vào nguồn cung cấp khí đốt của Nga, coi đây là "vấn đề an ninh lớn".

Slovakia phụ thuộc vào khí đốt của Nga thông qua Ukraine để cung cấp 60% lượng khí đốt vào năm 2023 nhưng khẳng định rằng sự sụp đổ sắp xảy ra của thỏa thuận đường ống sẽ không ảnh hưởng đến mức tiêu thụ. Tuy nhiên, quốc gia này vẫn dẫn đầu nỗ lực được các công ty Hungary, Áo và Ý hậu thuẫn nhằm gia hạn thỏa thuận này.

Tương tự như vậy, Hungary phụ thuộc vào dầu mỏ, khí đốt và than đá của Nga để đáp ứng 80% nhu cầu năng lượng của mình và Áo đã nhận được hơn 90% khí đốt từ Nga trước khi một tranh chấp hợp đồng vào tháng 11 khiến Gazprom phải cắt nguồn cung cấp. Trong khi đó, phần còn lại của Liên minh châu Âu đã giảm đáng kể sự phụ thuộc vào Moscow.

Trước chiến tranh Ukraine, gần một nửa, hay khoảng 150 tỷ m3 nguồn cung cấp của Châu Âu đến từ Nga. Đến năm 2023, con số này đã giảm xuống còn 15%, hay khoảng 43 tỷ m3.

Trước đây, phần lớn khí đốt của Nga được vận chuyển qua đường ống nhưng hiện nay các tuyến đường khác đã bị đóng, chẳng hạn như tuyến Yamal-Châu Âu qua Belarus và đường ống Nord Stream chạy dưới biển Baltic.

Tuyến đường duy nhất còn lại đến châu Âu là qua đường ống Blue Stream và TurkStream đến Thổ Nhĩ Kỳ dưới Biển Đen. Thổ Nhĩ Kỳ gửi một số lượng khí đốt của Nga đến châu Âu, bao gồm cả Hungary. Tuy nhiên, việc tăng xuất khẩu qua các tuyến đường này là khó khăn do năng lực hạn chế. Gazprom lỗ 7 tỷ đô la vào năm 2023, mức lỗ hàng năm đầu tiên kể từ năm 1999, do sự sụp đổ của thị trường khí đốt EU.

×