Phòng vệ thương mại: Doanh nghiệp không thể để “nước đến chân mới nhảy” (Bài 4)
Theo ông Lê Triệu Dũng, Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương), để hoạt động phòng vệ thương mại có hiệu quả, các doanh nghiệp cần chủ động tìm hiểu nhằm sớm có giải pháp ứng phó với các vụ việc liên quan.
LTS: Để kết lại loạt bài về phòng vệ thương mại, Báo điện tử Dân Việt đã có cuộc trò chuyện với ông Lê Triệu Dũng, Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại về vai trò của phòng vệ thương mại trong giai đoạn kinh tế Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng với kinh tế thế giới. Để bảo vệ mình trong bối cảnh nền kinh tế hội nhập sâu rộng, doanh nghiệp cần phải chủ động hơn trong việc phòng vệ thương mại.
Hiện tại, Việt Nam đã ký kết nhiều Hiệp định thương mại thế hệ mới giúp kim ngạch xuất nhập khẩu tăng. Tuy nhiên, theo nhận định của giới chuyên môn nhận thức của nhiều doanh nghiệp về lĩnh vực phòng vệ thương mại vẫn hạn chế.
Trao đổi với Dân Việt, ông Lê Triệu Dũng, Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại cho biết, hiện tại, mục tiêu cấp thiết trong hoạt động trong công tác phòng vệ thương mại là nâng cao nhận thức của doanh nghiệp. Qua đó, chủ động phòng tránh, ứng phó với các vụ việc với số lượng ngày càng gia tăng.
Ông Lê Triệu Dũng, Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại. (Ảnh: Ngọc Hải)
Trong năm 2020, ngành phòng vệ thương mại có thể nói đã rất bận rộn và trải qua nhiều sự kiện. Ông đánh giá công tác phòng vệ thương mại năm vừa qua của Việt Nam như thế nào?
Năm 2020, dịch Covid-19 khiến nhiều nền kinh tế gặp khó khăn, sản xuất suy giảm thì kinh tế và xuất khẩu của Việt Nam tăng ấn tượng. Do đó, không ngạc nhiên khi số vụ phòng vệ thương mại với hàng hóa xuất khẩu Việt Nam gia tăng đột biến và đạt mức kỷ lục là 39 so với 16 vụ của năm 2019.
Trong đó, Mỹ vẫn là quốc gia điều tra phòng vệ thương mại nhiều nhất với hàng xuất khẩu Việt Nam trong năm 2020 với 8 vụ; theo sau là Úc (7 vụ). Các nước như Canada, Thổ Nhĩ Kỳ, Philippines, Indonesia, Ai Cập… cũng gia tăng điều tra áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại khác nhau đối với Việt Nam.
Nếu như so sánh với giai đoạn 2005 - 2010 mới có 21 vụ thì giai đoạn 2011 - 2015 là 52 và giai đoạn từ năm 2016 đến tháng 11.2020 là 100. Đặc biệt, thời gian gần đây, xu thế đáng lo ngại là số lượng các vụ việc cũng tăng lên do các nước cho rằng hàng hóa xuất khẩu của ta sử dụng nguyên liệu chính nhập khẩu từ các nước đang bị áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại.
Qua đó, những hàng hóa nêu trên không tạo thêm giá trị gia tăng đáng kể tại Việt Nam, như thép, nhôm, thậm chí là tôm. Tuy nhiên, cũng cần phải khẳng định, phòng vệ thương mại là biện pháp hợp pháp, được quốc tế công nhận và các quốc gia có thể áp dụng.
Số vụ việc phòng vệ thương mại năm 2020 gia tăng nhưng không "bất ngờ".
Điều này tác động thế nào đến kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam và Cục Phòng vệ thương mại đã ứng phó thế nào với tình trạng trên?
Các vụ việc này đã tác động đến lượng kim ngạch xuất khẩu không nhỏ. Từ năm 2000 tới nay, ước tính, tổng kim ngạch xuất khẩu các ngành hàng bị điều tra phòng vệ thương mại lên tới hơn 12 tỉ USD. Qua đó, nhiều doanh nghiệp, mặt hàng, kể cả mặt hàng xuất khẩu quan trọng như tôm, cá tra, sắt thép, nhôm, gỗ... đã gặp khó khăn.
Trong đó, Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Cùng với đó, đây cũng là quốc gia áp dụng nhiều biện pháp phòng vệ thương mại nhiều nhất với Việt Nam với 27 biện pháp đã áp dụng.
Trong bối cảnh trên, Cục Phòng vệ thương mại đã đồng hành, phối hợp với các doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng nhằm giải quyết các vụ việc. Qua đó, hơn 200 vụ việc phòng vệ thương mại đã được xử lý với tỷ lệ thành công cao.
Theo ông đánh giá, hiện tại, nhận thức, sự quan tâm của các doanh nghiệp đối với lĩnh vực phòng vệ thương mại như thế nào? Ngoài ra, theo phản ánh của chuyên gia, doanh nghiệp, hiện tại, Việt Nam đã tham gia rất nhiều Hiệp định thương mại (FTA) với các cam kết tốt. Tuy nhiên, để có thể nắm bắt hết quy định, hệ thống thuật ngữ của FTA vẫn là một "bài toán" với các doanh nghiệp, ông đánh giá vấn đề này như thế nào?
Trong thời gian qua, Việt Nam đã tham gia rất nhiều FTA, trong đó, nổi bật là EVFTA hay RCEP. Với thị trường của EU theo hiệp định EVFTA, các nội dung kỹ thuật, chuyên môn có thể rất khó.
Do đó, doanh nghiệp cần chủ động tìm hiểu hoặc liên hệ với cơ quan quản lý nhà nước có chuyên môn để được giải thích, cung cấp thông tin. Qua đó, tránh tình trạng "nước đến chân mới nhảy" hoặc sẽ bị các nước nhập khẩu áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại chỉ vì tìm hiểu không kỹ các quy định.
Thời gian qua, xuất khẩu của Việt Nam tăng rất nhanh, cùng với đó, các mặt hàng tôm, cá tra, thép, gỗ... liên tục bị điều tra, áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại. Khi mới gặp phải các biện pháp này, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu của ta đã rất bất ngờ và thất vọng.
Theo đó, các doanh nghiệp cho rằng bị nước nhập khẩu đối xử bất công và đây là các biện pháp bảo hộ trá hình. Phản ứng này là bình thường, đặc biệt khi chúng ta còn bỡ ngỡ với các quy định của thị trường nước ngoài.
Tuy nhiên, hiện tại, các doanh nghiệp Việt đã dần quen và biết cách vượt qua rào cản thương mại đặc biệt này để tiếp tục ổn định sản xuất, xuất khẩu. Nhiều doanh nghiệp đã thích nghi và có kinh nghiệm xử lý cũng như chuẩn bị chiến lược ứng phó phù hợp đối với mỗi vụ kiện.
Ngoài ra, không ít doanh nghiệp đã có bộ phận nhân lực về pháp luật chuyên xử lý các vụ kiện về phòng vệ thương mại của nước ngoài, đặc biệt là trong một số ngành xuất khẩu quan trọng như thủy sản, thép, dệt may...
Dù vậy, vẫn còn một số DN nhỏ và vừa vẫn chưa nhận thức được tầm quan trọng của công cụ phòng vệ thương mại do cho rằng không trực tiếp tác động tới hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng ngày. Vấn đề này cần có thời gian và phải được cải thiện một cách có hệ thống.
Nhận thức và sự tham gia của doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng, thậm chí là quyết định tới kết luận của vụ việc ngay cả khi có kết luận sơ bộ và kết luận chính thức.
Theo đó, việc chủ động theo dõi và tuân thủ quy định của nước nhập khẩu, đồng thời phối hợp chặt chẽ, thường xuyên với Bộ Công thương, cơ quan điều tra nước ngoài là điều kiện tiên quyết để bảo vệ lợi ích chính đáng của các doanh nghiệp xuất khẩu.
Nhiều hội thảo, tọa đàm về phòng vệ thương mại được tổ chức trong năm 2020 nhằm nâng cao nhận thức cho doanh nghiệp, bảo vệ hàng hóa của Việt Nam.
Hiện tại, công tác phòng vệ thương mại không chỉ dừng lại ở việc bảo vệ hàng hóa xuất khẩu. Bên cạnh đó, thị trường trong nước cũng cần được quan tâm, đặc biệt, nổi bật thời gian vừa qua là hai ngành mía đường và phân bón. Xin ông chia sẻ thêm về nội dung này?
Trong hai vụ việc liên quan đến ngành mía đường và phân bón, công tác điều tra phòng vệ thương mại rất quan trọng đối với việc bảo vệ ngành sản xuất trong nước. Đặc biệt là bảo vệ người nông dân, doanh nghiệp trực tiếp tham gia sản xuất.
Đối với vụ việc mía đường, ngành sản xuất trong nước đã cung cấp các thông tin, bằng chứng cho thấy sản phẩm đường mía nhập khẩu từ Thái Lan đang bị bán phá giá vào Việt Nam và Chính phủ Thái Lan đã và đang duy trì một số chính sách trợ cấp cho hoạt động trồng mía của người nông dân và ngành sản xuất mía đường.
Trên cơ sở hồ sơ yêu cầu của các doanh nghiệp đại diện cho ngành, tháng 9 năm 2020, Bộ Công Thương ban hành Quyết định số 2466/QĐ-BCT về việc tiến hành điều tra áp dụng biện pháp chống bán phá và chống trợ cấp đối với một số sản phẩm đường mía có xuất xứ từ Thái Lan.
Ngày 9/2/2021, Bộ Công Thương ban hành Quyết định số 477/QĐ-BCT về việc áp dụng biện pháp chống bán phá giá và chống trợ cấp tạm thời đối với sản phẩm đường mía có xuất xứ từ Thái Lan. Hiện tại, chúng tôi vẫn tiếp tục theo dõi tác động, hoạt động của ngành và sẽ có những đợt rà soát nhằm điều chỉnh biện pháp cho hợp lý.
Đối với vụ việc áp thuế chống bán phá giá với phân bón DAP và MAP nhập khẩu, nhiều ý kiến cho rằng điều này làm tăng giá phân bón trong nước. Cũng cần phải nhận định rằng, tuy ngành sản xuất trong nước còn nhỏ lẻ, tuy nhiên, vẫn cần có những động thái bảo vệ. Qua đó, tránh phụ thuộc vào hàng nhập khẩu.
Đối với đề xuất miễn giảm thuế hoặc cấp hạn ngạch với một số thị trường nhập khẩu, doanh nghiệp cần làm thủ tục đề nghị theo hướng dẫn của cơ quan quản lý. Ví dụ, doanh nghiệp muốn xin miễn trừ hay giảm thuế phải chứng minh được tính "không thể thay thế" của hàng hóa sản xuất trong nước. Sau đó, cơ quan quản lý mới có cơ sở để điều chỉnh biện pháp.
Áp thuế chống bán phá giá phân bón, đường nhập khẩu là hai động thái tiêu biểu cho hoạt động bảo vệ ngành sản xuất trong nước.
Hiện tại, về lĩnh vực phòng vệ thương mại, giới chuyên môn nhận định, việc "phòng bệnh" quan trọng hơn "chữa bệnh". Ông nhận định về tầm quan trọng của việc cảnh báo sớm nguy cơ như thế nào?
Chính phủ đã khẳng định quyết tâm không để các doanh nghiệp nước ngoài biến Việt Nam thành điểm trung gian nhằm lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại. Cụ thể, trong năm 2020, Chính phủ đã ban hành Đề án 824, qua đó Bộ Công thương đã xây dựng danh sách cảnh báo gửi tới các bộ, ngành, UBND các tỉnh.
Trong đ, danh sách 14 mặt hàng, trong đó có 4 mặt hàng đã bị kiện phòng vệ thương mại gồm: Thép chống ăn mòn; gỗ dán; lốp xe ô tô; ống đồng. Bộ Công thương cũng thanh tra, kiểm tra các doanh nghiệp có dấu hiệu vi phạm về xuất xứ cũng như đang phối hợp xây dựng đề xuất về khai báo xuất khẩu tự nguyện với các đối tác thương mại lớn.
Trong các vụ kháng kiện, Cục Phòng vệ thương mại đã chủ động hỗ trợ doanh nghiệp thông qua các hoạt động như cảnh báo sớm. Trao đổi thường xuyên với hiệp hội, doanh nghiệp để cung cấp thông tin cập nhật, kịp thời.
Chúng tôi cũng tư vấn pháp lý, quy trình thủ tục điều tra, thông lệ điều tra của nước khởi kiện và đưa ra các khuyến nghị, hướng xử lý cụ thể cho doanh nghiệp. Ngoài ra, Cục đã tổ chức các khóa đào tạo, hội thảo phổ biến kiến thức về phòng vệ thương mại cho các doanh nghiệp trên khắp cả nước. Đặc biệt, tập chung vào các địa bàn tập trung nhiều doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu như TP.HCM, Hà Nội, Bình Dương, Đồng Nai…
Xác định một phần dự án xây dựng Trung tâm thương mại EIE do Công ty Công ty TNHH Du lịch và Đầu tư EIE (Công ty EIE) làm chủ đầu tư bị chậm tiến độ nhiều năm, UBND Thành phố Hải Phòng đã ban hành quyết định thu hồi đất theo quy định tại điểm i Khoản 1 Điều 64 Luật Đất đai. Tuy nhiên, việc gia hạn thời gian thực hiện dự án 24 tháng theo quy định (từ 6/2020 đến tháng 6/2022) lại rơi đúng vào thời điểm bùng phát dịch Covid-19 (thuộc trường hợp bất khả kháng) khiến doanh nghiệp không tâm phục.
Ông Trịnh Văn Quyết đã nộp 2.500 tỷ đồng để khắc phục hậu quả. Số tiền này còn nhiều hơn 10 tỷ đồng so với nghĩa vụ mà tòa sơ thẩm buộc ba anh em ông phải nộp. Vậy khoản tiền nộp dư này sẽ được xử lý ra sao: trả lại cho bị cáo hay bị tịch thu, sung công quỹ Nhà nước?
Hội Liên hiệp hụ nữ huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai đã thành lập các câu lạc bộ “Nhà sạch, vườn đẹp” nhằm nâng cao nhận thức của hội viên, phụ nữ trong việc thay đổi phong tục tập quán, cải thiện môi trường sống.
Do có những thay đổi trong công việc sau khi sáp nhập công ty người đàn ông bị mất ngủ triền miên, ảnh hưởng tới công việc, thay đổi tính cách phải đi khám sức khoẻ tâm thần.
Nhiều năm qua, đường Lò Lu, TP Thủ Đức đã trở thành con đường “đau khổ” với nhiều người dân, trời nắng thì bụi bay mù mịt, mưa xuống lại xuất hiện chi chít ổ gà, ổ voi.
Thay vì chờ lương tháng, hàng nghìn người dân ở tỉnh miền núi Hòa Bình đang có một "cỗ máy ATM" đặc biệt, đó là rừng. Mỗi ngày, "cây ATM" này "nhả" ra hơn 4,5 tỷ đồng từ những thứ tưởng chừng lặt vặt như măng, mật ong, lá dong... Kinh tế dưới tán rừng đang trở thành "phao cứu sinh" giúp người dân giảm nghèo, nâng cao thu nhập, ổn định cuộc sống.
Tỉnh Phú Yên ở miền duyên hải Nam Trung Bộ, kết nối hai đầu đất nước, là nơi dừng nghỉ của nhiều vua, quan, danh sĩ nhà Nguyễn ngày trước mỗi khi đi công cán từ triều đình Huế vào Nam. Trước phong cảnh núi sông hùng vĩ, hữu tình, không ít người đã cảm tác đề thơ, trở thành trác tuyệt trong kho tàng văn học sử Việt Nam.
Xuất phát từ việc thích nuôi chim bồ câu để chơi, ông Đỗ Văn Trai, thôn Minh Khai, xã Mỹ Đức (huyện An Lão, TP. Hải Phòng) đã phát triển thành một trang trại chim bồ câu sinh sản lên đến 1.500 cặp chim bố mẹ, cho thu nhập 15 triệu đồng/tháng.
Trạng nguyên Phạm Duy Quyết, người phủ Nam Sách, trấn Hải Dương tuổi Tân Tỵ, cầm tinh con rắn, từ cậu bé nhà nghèo đã gắng học thành tài, sau này trở thành vị quan thanh liêm.
Chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump được cho là đã yêu cầu Ukraine cam kết không cho phép Trung Quốc đặt chân vào thị trường đất hiếm của mình, đặc biệt là trong công cuộc tái thiết hậu chiến. Điều này diễn ra trong bối cảnh Washington cảnh giác cao độ với tham vọng ngày càng tăng của Bắc Kinh.
Cao nguyên Mộc Châu (Sơn La) đang khoác lên mình tấm áo xanh non của những đồi chè, đây cũng là vụ chè quan trọng, được mong đợi nhất trong năm của người trồng chè.
MC Phương Mai cho biết cô nhận quyết định ly hôn hôm 9/6, sau 4 tháng đệ đơn lên tòa án nhân dân quận Bình Thạnh. Người đẹp thấy nhẹ nhõm sau quãng thời gian mệt mỏi.
Những ngày đầu tháng 6/2025, vùng biển xã Hải Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình đang chứng kiến một mùa biển bội thu khi ngư dân trúng đậm cá trích, thu tiền triệu mỗi ngày.
Trong số 13 bị cáo bị xét xử về các tội “Tổ chức cho người khác xuất cảnh trái phép”, “Làm giả tài liệu của cơ quan, tổ chức”, có nhiều giám đốc doanh nghiệp.
Với vị thế nhà ĐKVĐ Đông Nam Á, ĐT Việt Nam được đánh giá cao nhất ở bảng F vòng loại Asian Cup 2027. Thế nhưng, trong thời gian gần đây, Malaysia đã nỗ lực nhập tịch hàng loạt ngôi sao nhằm thay đổi cán cân...
Tại Pháp, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đã trao văn kiện đối ngoại thông báo việc Chính phủ Việt Nam phê duyệt Hiệp định Biển cả. Việt Nam là một trong những quốc gia đầu tiên ký Hiệp định ngay ngày đầu mở ký.
Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự bổ sung quy định giao Bộ trưởng Bộ Công an chủ trì, phối hợp với Viện trưởng Viện KSND Tối cao hướng dẫn cụ thể việc phân công, bố trí Điều tra viên là trưởng Công an xã, phó trưởng Công an xã, bảo đảm thực hiện tốt nhiệm vụ được giao.
Từ ngày 6/6/2025, Đại học Y Dược TP.HCM, một trong những cơ sở đào tạo y khoa hàng đầu cả nước, sẽ chính thức vận hành ba trường trực thuộc độc lập: Trường Y, Trường Dược và Trường Điều dưỡng – Kỹ thuật Y học.
Chỉ còn hơn hai tuần nữa, kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 sẽ chính thức khởi động. Tại tỉnh Hòa Bình, không khí chuẩn bị đang bước vào giai đoạn nước rút. Hơn 10.600 sĩ tử cùng cả hệ thống chính trị của tỉnh đang dồn lực, không chỉ cho một kỳ thi an toàn, nghiêm túc mà còn hướng đến một mục tiêu đầy tham vọng với tỷ lệ đỗ tốt nghiệp trên 99,5%.
Hàng loạt giải pháp giảm phát thải đầy sáng tạo đã giúp hai nhà máy "khủng" của Tập đoàn TH đạt trung hòa carbon. Đó là Nhà máy Chế biến sữa tươi sạch TH true MILK và Nhà máy Nước tinh khiết, thảo dược và hoa quả Núi Tiên, nơi sản xuất các sản phẩm sữa và đồ uống hoàn toàn từ thiên nhiên.
VKSND tối cao vừa ban hành kế hoạch kiểm tra việc tinh gọn bộ máy, sắp xếp biên chế trong toàn ngành. Đợt kiểm tra là bước rà soát quan trọng nhằm chuẩn bị cho lộ trình sáp nhập, sắp xếp lại tổ chức Viện Kiểm sát các cấp.
Vụ tấn công kinh hoàng đã gây chấn động thành phố Graz và cả nước Áo, giới chức kêu gọi bình tĩnh và gửi lời chia buồn sâu sắc đến các gia đình nạn nhân.
Thấu hiểu những khó khăn của hội viên nông dân khi phải sống trong những căn nhà tạm bợ, dột nát, các cấp Hội Nông dân tỉnh Hòa Bình đã tích cực chung tay triển khai hiệu quả chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát để mang về những "tổ ấm" vững chãi cho hội viên nông dân.
Một tập đoàn của Việt Nam cùng đối tác chiến lược từ Hàn Quốc đã đề xuất với tỉnh Phú Yên về dự án nuôi tôm hùm xuất khẩu, trước khi tỉnh này sáp nhập với tỉnh Đắk Lắk thành tỉnh Đắk Lắk mới
Các tổ chức như Hội Doanh nghiệp Xanh TP.HCM (HGBA) có khả năng tác động tích cực đến quá trình chuyển đổi xanh và phát triển bền vững tại Việt Nam, theo đại diện của EuroCham.
"Ông vua Bá Vành", tức Phan Bá Vành (? - 1827), quê làng Minh Giám, nay thuộc xã Hồng Vũ, huyện Kiến Xương (tỉnh Thái Bình), là một thủ lĩnh khởi nghĩa nông dân kiệt hiệt vào bậc nhất ở vùng châu thổ đồng bằng Bắc Bộ chống lại triều đình nhà Nguyễn vào những thập niên đầu thế kỷ XIX. Dân gian còn lưu truyền câu ca: “Trên trời có ông sao Tua/ Ở dưới hạ giới có vua Ba Vành”.
Cộng hòa Tatarstan, tỉnh Moscow và 9 tỉnh khác của Nga đã trở thành mục tiêu trong một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái (UAV) lớn từ Ukraine vào rạng sáng 10/6, theo báo cáo từ các kênh Telegram địa phương, kèm theo video của nhân chứng từ nhiều thành phố trên khắp nước Nga.
Phòng Cảnh sát kinh tế Công an tỉnh Đắk Lắk đang xác minh các dấu hiệu sai phạm tại 2 dự án nhà ở trên địa bàn TP Buôn Ma Thuột. Dù chưa hoàn tất thủ tục pháp lý và từng nhiều lần bị xử phạt, hai doanh nghiệp vẫn xây dựng, rao bán nhà và đã có người dân chuyển vào sinh sống.
Trong bối cảnh ĐT Việt Nam không có lực lượng mạnh nhất, đặc biệt là thiếu vắng Nguyễn Xuân Son thì ĐT Malaysia lại triệu tập được những gương mặt nhập tịch chất lượng.