Nhà báo Nguyễn Đăng Phát, nguyên phóng viên thường trú TTXVN tại Liên Xô và Nga, Tổng thư ký - Phó Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt Nga, chia sẻ về quan hệ Việt - Nga và chuyến thăm cấp nhà nước của Tổng thống Nga Vladimir Putin. 

Chia sẻ về ý nghĩa chuyến thăm, nhà báo Nguyễn Đăng Phát cho biết:  "Lãnh đạo cấp cao nhất của Nga đi thăm Việt Nam là rất quan trọng. Từ thỏa thuận của lãnh đạo, các cấp bộ ngành địa phương sẽ lan tỏa triển khai.

Chuyến thăm thể hiện sự tin cậy, coi trọng lẫn nhau và diễn ra ngay đầu nhiệm kỳ của Tổng thống Putin, cũng là nhân dịp kỷ niệm 30 năm Hiệp ước về những nguyên tắc cơ bản của quan hệ hữu nghị Việt Nam-Nga, 

Chuyến thăm là dịp nối lại đối thoại, tiếp xúc cấp cao để thực hiện các thỏa thuận song phương, trong điều kiện chính trị thế giới có nhiều biến động phức tạp, tác động trực tiếp đến Nga rất lớn.

Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh Nga nhấn mạnh quan hệ với các nước phương Đông, các nước Nam bán cầu, trong đó dành ưu tiên quan hệ với Việt Nam.

Với chuyến thăm này, quan hệ hai nước chắc chắn có sự thúc đẩy mới về mọi mặt".

Nhìn lại quan hệ Việt Nam với Liên Xô trước đây và Nga sau này, Phó Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt - Nga cho biết: Sự hợp tác hai bên đã có nhiều công trình ghi dấu ấn. Nhìn lại thời điểm lịch sử đó sự giúp đỡ của Liên Xô mang tính quyết định, chẳng hạn các công trình về điện, giao thông cầu đường. 

Liên Xô là nơi đào tạo lực lượng cho Việt Nam, tính đến thời điểm này là khoảng 70 nghìn người được đào tạo đại học và trên đại học ở Liên Xô và Nga, khoảng 100 nghìn công nhân lành nghề. Những người trở về là cốt cán trong nhiều lĩnh vực quản lý chính trị, kinh tế, kỹ thuật quân sự.

Lực lượng học ở Nga đông nên tình cảm của cộng đồng với nước Nga, người dân Nga rất đặc biệt, có sự đồng điệu giữa người Việt với người Nga. "Những điều đó làm nên quan hệ, từ ơn nghĩa đến tình cảm con người" - ông Phát nói.

Đại diện Hội Hữu nghị Việt - Nga khẳng định, Nga là nước lớn, thời điểm này có khó khăn nhưng có vị trí quan trọng. Nga với Việt Nam có sự tin cậy chính trị, là đối tác chiến lược toàn diện ở mức cao nhất. Hiện nay Việt Nam có quan hệ đối tác chiến lược với 17 nước, quan hệ với mỗi nước có nội hàm khác nhau nhưng chắc chắn quan hệ với Nga có nội hàm đặc biệt.

Hai bên có hợp tác quân sự tin cậy. Lãnh đạo hai nước đã nói hợp tác an ninh quốc phòng là trụ cột. Trong tuyên bố chung về Tầm nhìn quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện giữa Việt Nam và Liên bang Nga đến năm 2030 ký năm 2021 có nhấn mạnh, hợp tác an ninh quốc phòng, kỹ thuật quân sự có vị trí đặc biệt, tiếp sau đó là quan hệ kinh tế, thương mại, đầu tư.

Tuy nhiên hai bên vẫn còn vấn đề kim ngạch thương mại quá thấp, năm 2023 đạt 3,2 tỉ USD, phấn đấu năm 2024 đạt 10 tỉ USD là quá ít.

Phó Chủ tịch - Tổng thư ký Hội Hữu nghị Việt - Nga nhận định: Đây là lần thứ 5 Tổng thống Putin đến thăm Việt Nam trên cương vị người đứng đầu nhà nước. Việt Nam là nước Đông Nam Á duy nhất mà các tổng thống Nga đến thăm dày đặc như vậy.

"Chúng tôi hy vọng với chuyến thăm này của ông Putin, dư luận sẽ có cảm nhận tích cực hơn với nước Nga, giá trị và ý nghĩa của quan hệ Việt – Nga. Cuộc chiến Ukraine khiến một bộ phận dư luận trăn trở về quan hệ Việt Nga và nước Nga. Chúng tôi hy vọng chuyến thăm sẽ tạo ra chuyển biến tốt trong dư luận" - ông Phát nói. 

"Nga là quốc gia có tiềm lực lớn về mọi mặt, họ tin tưởng sẽ vượt qua thời kỳ khó khăn này. Trong văn bản ngoại giao ngày 31/3/2023 Nga đã tuyên bố rõ, họ không muốn quan hệ xấu với phương Tây, họ mong muốn một quan hệ bình đẳng, trong tương lai họ tin sẽ nối lại quan hệ".

Ông Nguyễn Đăng Phát cũng chia sẻ những cảm nhận của ông về nhà lãnh đạo Nga: "Khi là phóng viên thường trú TTXVN tại Moskva, tôi đã dự nhiều cuộc họp báo và đối thoại của Tổng thống Putin. Những dịp tiếp xúc với lãnh đạo Việt Nam ông đều thể hiện tình cảm quý mến với Việt Nam.

Ông Putin là người đặt nền móng cho quan hệ đối tác chiến lược hiện nay với Việt Nam, khi mà năm 2001 ông ký với Chủ tịch nước Trần Đức Lương về thiết lập quan hệ đối tác chiến lược, và đó là lần đầu tiên ký quan hệ đối tác chiến lược với một nước.

Nhiệm kỳ 5 của Tổng thống Putin hai nước đã ký Tầm nhìn quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện giữa Việt Nam và Liên bang Nga đến năm 2030. Có thể nói qua các nhiệm kỳ của ông Putin, quan hệ hai nước rất tốt đẹp, triển vọng thuận lợi. Lãnh đạo Việt Nam cũng rất ủng hộ quan hệ với Nga".

Về hoạt động của Hội Hữu nghị Việt – Nga, ông Nguyễn Đăng Phát cho biết, Hội có nòng cốt là lực lượng những người học tập ở Nga và con cháu họ. Hội muốn mở rộng hoạt động và mong muốn có các hoạt động không truyền thống, mà chú trọng đóng vai trò kết nối giữa các địa phương, các trường đại học, doanh nghiệp.

Hội cũng tổ chức các hoạt động thiết thực để thu hút giới trẻ, chẳng hạn như cuộc thi Em vẽ đất nước ở Nga và Việt Nam. Năm ngoái kỷ lục 17.000 bức tranh của các trường của hầu hết các tỉnh từ Đồng Tháp, Cao Bằng… tham gia.

Hội phối hợp xuất bản sách, chẳng hạn dịch và xuất bản Truyện Kiều, dịch sách về tình cảm của người Nga với Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Hội còn mở rộng đối tác, không chỉ là hội Hữu nghị Nga - Việt ở Nga, mà còn là các trường đại học, hỗ trợ họ để dạy tiếng Nga, quảng bá văn hóa Nga ở Việt Nam và ngược lại, mục tiêu cũng là nhằm vào lớp trẻ để tạo nên thế hệ tiếp nối để làm công việc kết nối quan hệ hai nước.

Ông Nguyễn Đăng Phát cho biết, nếu có cơ hội tiếp xúc với Tổng thống Nga Putin lần này, Hội Hữu nghị Việt - Nga sẽ nêu vấn đề về việc dạy tiếng Nga cho người trẻ, trong đó có vấn đề về triển vọng làm những công việc bền vững với tiếng Nga rất khó khăn.

Hội làm được nhiều việc khác, chẳng hạn năm 2023 khánh thành tượng đài Hồ Chủ tịch ở Saint Petersburg năm 2023, Hội đã tham gia xã hội hóa, vận động kinh phí xây tượng, góp hiện vật cho phòng bảo tàng nhỏ ở trường gần tượng…

Việc kết nối doanh nghiệp rất được chú trọng. Theo ông Nguyễn Đăng Phát, BCH Hội hữu nghị Việt – Nga có 95 người trong đó 10 người là các doanh nhân. Hội Hữu nghị Nga -Việt đối tác của ở Nga đã thành lập Trung tâm kinh doanh, làm dịch vụ kết nối doanh nghiệp Nga với Việt Nam. Phía Việt Nam đã dự thảo thành lập Trung tâm Xúc tiến quan hệ hợp tác với Nga. Ngoài sự kết nối của Bộ Công thương, có nhiều đoàn do Hội hữu nghị Nga - Việt và Việt - Nga làm cầu nối. 

Bên cạnh đó, nhiều địa phương Nga muốn ký kết hợp tác với địa phương của Việt Nam và hai bên đang thu xếp để có thể ký kết trong dịp này. Hai bên cũng mong muốn tổ chức cuộc gặp của các doanh nghiệp hai nước với các quan chức, cựu quan chức, doanh nghiệp Nga tháp tùng Tổng thống.

Nói về quan hệ Việt - Nga, Chủ tịch Liên hiệp các Tổ chức Hữu nghị Việt Nam Phan Anh Sơn nhấn mạnh, quan hệ hai nước được thử thách qua thời gian và được nhiều thế hệ, các tầng lớp nhân dân hai nước dày công vun đắp, không ngừng được củng cố. 70 năm qua, hai nước đã đạt được nhiều kết quả trong hợp tác từ chính trị, đối ngoại, quốc phòng, an ninh, kinh tế, thương mại, đầu tư cho đến khoa học công nghệ, giáo dục và đặc biệt là giao lưu nhân dân.

Nhìn lại trong 5 năm trở lại đây có rất nhiều đoàn cấp cao hai nước thăm lẫn nhau. Đây là minh chứng rất rõ nét về sự phát triển của quan hệ Việt Nam-Liên bang Nga.

Trong giao lưu nhân dân, phía Việt Nam và Nga đã phối hợp với nhau tổ chức rất nhiều hoạt động kỷ niệm nhân các ngày lễ lớn như: Quốc khánh và các ngày kỷ niệm của 2 nước, các hội thảo, xuất bản sách và dịch sách, trao đổi đoàn… Có khoảng 20 cặp quan hệ giữa các địa phương hai nước được thiết lập, đặc biệt giữa Hà Nội, TP.HCM, Hải Phòng, Thừa Thiên Huế, Ninh Bình và Moscow, Saint-Petersburg…

Các tổ chức thuộc Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam cũng phối hợp với các đối tác Nga, đặc biệt là Hội hữu nghị Việt-Nga giới thiệu nhiều đoàn của địa phương Việt Nam sang làm việc, tìm hiểu, mở rộng hợp tác với doanh nghiệp của Nga.

Về giáo dục, tại Hà Nội có Trung tâm khoa học và văn hóa Nga, hằng năm đều cung cấp cho Việt Nam khoảng 1.000 học bổng.

Ngoài ra Hội hữu nghị Việt – Nga đã ký kết với Đại học Sư phạm quốc gia Herzen nhằm phát triển chương trình giảng dạy tiếng Nga tại các trường đại học ở Việt Nam.

"Chúng tôi xác định trong quan hệ của Việt Nam - Liên bang Nga, trách nhiệm của những người làm công tác đối ngoại nhân dân cần tiếp tục củng cố mối quan hệ và phải làm sâu sắc, mở rộng thêm quan hệ với các đối tác khác của Nga" - ông Sơn nói.

Từ năm 2025, nhân kỷ niệm nhân kỷ niệm 75 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam- Liên bang Nga, lần đầu tiên Liên hiệp các Tổ chức Hữu nghị Việt Nam sẽ chủ trì, phối hợp với các đối tác tổ chức Diễn đàn nhân dân Việt Nam-Liên bang Nga, hướng tới định kỳ tổ chức mỗi năm một lần tại hai nước.

×