Người thu nhập không thấp cũng nhòm ngó nhà ở xã hội

Trong bối cảnh giá nhà thương mại liên tục lập đỉnh, vượt xa khả năng chi trả của đại bộ phận người lao động, nhà ở xã hội đang trở thành “miếng bánh” được săn đón không chỉ bởi người thu nhập thấp mà còn cả những nhóm có điều kiện kinh tế, với mục tiêu trục lợi.

Chẳng hạn như, tại dự án nhà ở xã hội Rice City Long Châu (Thượng Thanh, Long Biên), ông Lê Quang Huy, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP BIC Việt Nam (chủ đầu tư dự án) cho biết: Dự án chưa chính thức mở bán nhưng đang tiếp nhận hàng nghìn yêu cầu kiểm tra hồ sơ mua nhà.

"Chúng tôi từng tiếp nhận nhiều hồ sơ có mức thu nhập chỉ 7 - 8 triệu đồng, nhưng khi kiểm tra lại có nghi ngờ về tính trung thực. Doanh nghiệp chỉ có thể xác minh điều kiện nhà ở thông qua văn phòng đăng ký đất đai và xác minh đối tượng được hưởng chính sách nhà ở xã hội không” ông Huy chia sẻ.

Điều đáng lo ngại là, nếu người lao động và đơn vị xác nhận "thống nhất" điều chỉnh bảng lương theo hướng có lợi, thì rất khó để phát hiện gian lận. Trong khi đó, nhóm lao động tự do, chiếm khoảng 40 - 50% tổng hồ sơ lại thường gặp khó trong việc chứng minh thu nhập dẫn đến bị loại, dù họ mới thực sự là nhóm cần hỗ trợ.

“Đây là kẽ hở lớn trong chính sách hiện hành. Người khó khăn thì bị ‘gạt ra rìa’, còn người không đúng đối tượng hưởng hỗ trợ lại dễ dàng chen chân nhờ vài thủ thuật”, ông Huy nhấn mạnh và lo ngại nếu để lọt hồ sơ sai, doanh nghiệp có thể bị quy trách nhiệm vì thẩm định không kỹ.

Không chỉ "phù phép" bảng lương, đại diện Tổng Công ty Đầu tư phát triển nhà và đô thị Hud chia sẻ: Với kinh nghiệm nhiều năm theo dõi chính sách nhà ở xã hội, tình trạng "vượt rào" xin suất đang ngày càng tinh vi.

Nhiều người còn cố tình nhờ người quen đứng tên hồ sơ. Có hiện tượng người khá giả, đi ô tô, "ôm" nhiều sổ đỏ bất động sản nhưng vẫn lọt qua vòng thẩm định nhờ hợp thức hóa giấy tờ.

Tại một cuộc toạ đàm về nhà ở xã hội mới đây, ông Nguyễn Văn Luyến, Tổng Giám đốc UDIC (chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội Hạ Đình) cho biết: Một trong những chiêu trò phổ biến nhất của các đối tượng lừa đảo là hứa hẹn suất nội bộ, ngoại giao. Các môi giới thường quảng cáo rằng có thể giúp khách hàng mua được nhà ở xã hội mà không cần xét duyệt hoặc có suất ưu tiên.

Bên cạnh đó, nhiều môi giới sử dụng hình thức ký hợp đồng tư vấn pháp lý hoặc hợp đồng hỗ trợ hồ sơ để lách luật.

“Với dự án nhà ở xã hội Hạ Đình, chúng tôi khẳng định chưa từng ký hợp tác với các sàn giao dịch, tổ chức, cá nhân nào liên quan đến việc đặt chỗ ngoại giao hay tư vấn hồ sơ”, Tổng giám đốc UDIC nhấn mạnh.

Tình trạng rao mua bán chênh suất nhà ở xã hội cũng đang diễn ra. Theo ghi nhận của Dân Việt, nhiều người mua nhà không để ở mà tìm cách sang nhượng ngay sau khi nhận bàn giao, rao chênh hàng trăm triệu đồng, tạo sóng giá, gây méo mó thị trường.

Nhìn nhận thực trạng này, TS. Nguyễn Minh Phong, nguyên Trưởng phòng nghiên cứu kinh tế, Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế - xã hội Hà Nội cho rằng: Chính sách đang bị thương mại hóa. Mục tiêu ban đầu là tạo cơ hội an cư cho người thu nhập thấp nhưng đang vô tình tạo ra một thị trường phi chính thức với đủ loại dịch vụ "bôi trơn", lách luật.

“Doanh nghiệp không có chức năng điều tra tài sản hay đối chiếu thu nhập. Nếu cứ để họ đứng mũi chịu sào, vừa dễ bị thao túng bởi hồ sơ giả, vừa không công bằng với người mua”, ông Phong chia sẻ

Trước đó, tại Hội nghị thúc đẩy nhà ở xã hội do Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì, GS. TS Hoàng Văn Cường, Đại biểu Quốc hội khoá 15 cũng đề nghị cơ quan Nhà nước cần đảm nhận trách nhiệm xét duyệt thông tin và hồ sơ của người mua nhà ở xã hội, thay vì đẩy gánh nặng này sang doanh nghiệp.

Để kiểm soát tình trạng trục lợi nhà ở xã hội, ông Phong đề xuất việc tiếp nhận hồ sơ cần được thực hiện bắt buộc qua nền tảng điện tử thống nhất từ cấp xã đến thành phố, đảm bảo tính minh bạch và dễ truy vết.

Cùng với đó, danh sách người đăng ký, người đủ điều kiện và người bị loại cần được công khai đầy đủ, tương tự như quy trình đấu giá tài sản công khai. Đồng thời, cần tạm khóa quyền chuyển nhượng trong vòng 5 đến 10 năm để tránh tình trạng "lướt sóng", ăn chênh.

Quan trọng không kém là việc tích hợp dữ liệu từ ngân hàng, cơ quan thuế và hệ thống đăng ký tài sản để kiểm soát toàn diện các điều kiện thụ hưởng.

“Nếu không hành động kịp thời, nhà ở xã hội sẽ tiếp tục bị biến tướng, trở thành “phiên bản giá rẻ” của nhà thương mại, nơi kẻ mạnh hưởng lợi, còn người yếu thế tiếp tục bị bỏ lại phía sau” TS. Nguyễn Minh Phong nhấn mạnh.

×