Bình luận
0
Theo sách "Kể chuyện lịch sử Việt Nam", năm Phan Thanh Giản 20 tuổi, cha ông bị bắt giam vào ngục. Thương cha tuổi cao sức yếu, ông đến thành Vĩnh Long gặp quan Hiệp trấn để xin đi tù thay cha.
Không được chấp nhận, hàng ngày, ông đến ngục thất làm những việc nặng nhọc thay cha mình. Thấy Phan Thanh Giản là người con chí hiếu, sau khi cha mãn hạn tù, quan Hiệp trấn đã giúp ông ở lại địa phương để được học tập.
Tại đây, ông gặp người phụ nữ nhân hậu tên Ân. Bà này đã giúp ông tiền và cơm, áo... để tiếp tục theo đuổi việc đèn sách.
Vị tiến sĩ khai khoa
Phan Thanh Giản (1796-1867), quê gốc tỉnh Bến Tre. Vốn là quan đại thần của nhà Nguyễn, cuộc đời ông phải trải qua rất nhiều lênh đênh.
Sinh ra trong gia đình khó khăn, mẹ mất năm ông mới lên 7 tuổi, nhà nghèo không có điều kiện đến trường, Phan Thanh Giản phải học nhờ của một vị sư ở chùa làng.
Sau sự kiện xin đi tù thay cha, viên quan Hiệp trấn họ Lương (không rõ tên) giúp Phan Thanh Giản tiếp tục học tập. Vốn người thông minh, chăm chỉ, nhận được sự giúp đỡ của nhiều người, Phan Thanh Giản học hành tiến bộ.
Năm 1825, ông thi đỗ cử nhân ở trường thi Gia Định. Một năm sau, ông dự thi Hội và đỗ tiến sĩ, trở thành vị tiến sĩ khai khoa của vùng đất Nam Kỳ.
Chân dung Phan Thanh Giản: Ảnh: Báo Vĩnh Long.
Phan Thanh Giản được bổ nhiệm làm quan ở Hàn lâm viện, thăng dần lên Đại lý tự khanh, sung Cơ mật viện đại thần (1834), tiếp đó là thượng thư Bộ Binh và Bộ Lại, tổng tài trông coi việc biên soạn bộ Khâm định Việt sử Thông giám Cương mục của triều Nguyễn…
Khi làm quan, Phan Thanh Giản nhiều lần dâng sớ xin vua quan tâm đời sống của nhân dân. Theo sách "Truyện đọc lịch sử Việt Nam", năm 1826, có mưa lớn ở kinh thành, ông đã dâng sớ xin vua Minh Mạng giảm bớt số cung tần, mỹ nữ.
Năm 1836, khi đang làm Tuần phủ Quảng Nam, biết tin Minh Mạng muốn chu du tới núi Ngũ Hành, ông lập tức dâng sớ can vua, bởi Quảng Nam bấy giờ mất mùa, đói kém, dân đang độ cày cấy, không nên bắt họ phải bỏ bê đồng áng để sửa sang đường sá phục dịch.
Sau sự kiện này, dù hoãn chuyến đi, vì cả giận, vua Minh Mạng đã giáng ông xuống làm thuộc viên (lính hầu) ở Quảng Nam.
Dù bị giáng chức, Phan Thanh Giản không hề oán thán. Hàng ngày, ông vẫn quét dọn bàn ghế ở công đường. Khi các quan đứng xử kiện, ông làm lính hầu bên cạnh.
Đám quan lại cấp dưới ngày xưa nói: “Xin quan lớn tìm chỗ ngồi, nếu quan lớn hầu hạ thế, chúng tôi làm sao ngồi yên xử án được”. Đáp lại, Phan Thanh Giản chỉ trả lời rằng: “Các ông cứ làm việc của mình. Còn tôi, vua phán sao, tôi nghe vậy”.
Năm 1839, khi giữ chức Thị lang Bộ Hộ, vì bênh vực lẽ phải cho một đồng liêu, Phan Thanh Giản đã kịch liệt chống lại Viện cơ mật. Từ đó, ông nổi tiếng là người cương trực, gặp việc sai dám nói.
Khi đang làm Kinh lược sứ Nam Kỳ năm 1852, ông cùng Nguyễn Tri Phương dâng sớ kêu gọi vua Tự Đức tránh xa đám gian thần, chọn bầy tôi trung, giảm tiêu pha, tạp dịch cho binh lính… Khâm phục Phan Thanh Giản, vua Tự Đức đã tặng cho ông 4 chữ “Liêm, Bình, Cần, Cán”.
Chuyến xuất ngoại đầu tiên của tiến sĩ nước Việt
Giữa năm 1863, Phan Thanh Giản được vua Tự Đức cử làm chánh sứ sang Pháp, cùng đi với ông còn có 2 tiến sĩ khác là Phạm Phú Thứ (Phó sứ) và Ngụy Khắc Đản (Bồi sứ).
Trong chuyến đi này, Phan Thanh Giản và phái đoàn của mình lần đầu được tiếp xúc nền văn minh phương Tây thông qua các lĩnh vực như: Tài chính, giao thông, bưu điện, quân sự… Ông cũng có dịp thảo luận với sứ thần các nước khác như Áo, Phổ (Đức) về hệ thống thuế khóa của họ.
Đoàn sứ bộ của Phan Thanh Giản tại Pháp năm 1863. Ảnh: Quốc sử quán triều Nguyễn.
Sau khi về nước, Phan Thanh Giản đề nghị triều đình ký một số hòa ước với thực dân Pháp, đặt quan hệ ngoại giao với các nước láng giềng, mở rộng buôn bán với nước ngoài, cử người du học, cải tổ nội trị theo mô hình phương Tây. Tiếc rằng, những tấu sớ của ông không được vua Tự Đức nghe theo.
Buồn chán trước thực tại, Phan Thanh Giản từng làm thơ than rằng: Từ ngày đi sứ đến Tây kinh / Thấy việc châu Âu luống giật mình / Nhắn nhủ đồng bang mau tỉnh dậy / Hết lòng năn nỉ chẳng ai tin.
Cuối năm 1865, vua Tự Đức lại cử Phan Thanh Giản làm Kinh lược sứ ở 3 tỉnh miền Tây Nam Kỳ (Vĩnh Long, An Giang, Hà Tiên). Ngày 20/6/1867, quân Pháp đem binh thuyền đến Vĩnh Long, yêu cầu Phan Thanh Giản phải nộp thành. Biết không thể chống nổi, ông đã yêu cầu binh lính dâng thành để nhân dân bớt đổ máu.
Không giữ được 3 tỉnh miền Tây Nam Kỳ, Phan Thanh Giản viết một tờ sớ với lời lẽ rất thống thiết, kèm 23 đạo sắc từng được vua sắc phong cùng triều phục, gửi về vua Tự Đức rồi tuyệt thực.
Sau 17 ngày nhịn ăn, Phan Thanh Giản uống thuốc độc tự tử. Trước khi qua đời, ông căn dặn con cháu không được nhậm chức của thực dân Pháp, khuyên con cháu chớ nên trục lợi cầu vinh mà làm những điều nhẫn tâm, bại lý, cố gắng học hỏi cho bằng người Tây Âu, phò vua, giúp nước, lo toan hết sức, họa may về sau có thể làm vẻ vang cho đất nước.
Cuối cùng, ông dặn con cháu chỉ ghi trên mộ của mình dòng chữ: Đại Nam hải nhai lão thư sinh tánh Phan chi cửu, nghĩa là: Người học trò nghèo họ Phan ở góc biển Đại Nam, rồi đem linh cửu về chôn ở làng Bảo Thạnh (huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre ngày nay).
| Sau khi Phan Thanh Giản qua đời, vua Tự Đức hạ lệnh nghị tội ông cùng các đại thần khác đã để mất 6 tỉnh Nam Kỳ vào tay thực dân Pháp. Phan Thanh Giản bị truy đoạt chức quan, định tội trảm giam hậu, bị đục tên trên bia tiến sĩ. Đến năm 1886, vua Đồng Khánh mới ra sắc chỉ phục hồi chức sắc cho ông. Suốt thời gian dài, Phan Thành Giản bị phê phán là kẻ bán nước vì đã dâng thành Vĩnh Long, ký hòa ước bất lợi với thực dân Pháp. Tuy nhiên, các nhà sử học hiện nay đã có cách nhìn nhận công bằng hơn về những công trạng, tấm lòng vì nước, vì dân của ông. Việc nước ta rơi vào tay thực dân Pháp là lỗi hệ thống của cả triều đình nhà Nguyễn, của chế độ phong kiến Việt Nam đến hồi suy kiệt. |
Giá xăng dầu hôm nay ngày 6/8, thị trường dầu thô thế giới diễn biến thất thường, dầu thô giao dịch sáng nay giảm kịch sàn.
Chia sẻ
Liên Hợp Quốc cho biết, các báo cáo về khả năng Israel quyết định mở rộng chiến dịch quân sự trên toàn Dải Gaza là “vô cùng đáng lo ngại” nếu điều đó là sự thật.
Chia sẻ
Hình ảnh mới được ê-kíp diễn viên Huỳnh Anh Tuấn đăng tải hé lộ những chuyển biến tích cực về sức khỏe của anh sau quá trình điều trị.
Chia sẻ
Cây cảnh như viên ngọc nhiệt đới này có những chiếc lá tam sắc đẹp mắt, xanh nhiệt đới, hồng tươi tắn, kem rạng rỡ, có thể chuyển động theo nhịp điệu ngày và đêm.
Chia sẻ
HLV Mai Đức Chung khẳng định ĐT nữ Việt Nam bước vào giải vô địch bóng đá nữ Đông Nam Á 2025 với quyết tâm cao nhất, coi trọng mọi đối thủ từ Thái Lan, Philippines cho đến Campuchia và Indonesia.
Chia sẻ
Hàng nghìn ha lúa ở tỉnh Quảng Trị (mới) đang bị sâu bệnh gây hại nghiêm trọng do ảnh hưởng của thời tiết nắng mưa thất thường, nông dân đứng bên ruộng bần thần, lo vụ mùa này năng suất giảm.
Chia sẻ
Đà Nẵng đã quy hoạch 5 khu đất "vàng", đều là các vị trí đắc địa tại thành phố để phát triển Trung tâm tài chính quốc tế, trong đó có khu đất gần bãi biển Mỹ Khê.
Chia sẻ
Theo đề xuất của Bộ Tài chính, một trong những điều kiện cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư dự án casino là cần có vốn đầu tư tối thiểu 2 tỷ USD.
Chia sẻ
Nga muốn thành lập mười sư đoàn mới vào cuối năm nay, do đó Ukraine không còn lựa chọn nào khác là tiếp tục huy động quân sự ở Ukraine - Tổng tư lệnh Lực lượng vũ trang Ukraine Oleksandr Syrsky tuyên bố.
Chia sẻ
Theo Bộ Xây dựng, nữ giới là một trong 5 đối tượng ưu tiên mua nhà ở xã hội. Trong đó, nữ giới là thứ tự ưu tiên số 5 trong danh sách 5 nhóm đối tượng được ưu tiên.
Chia sẻ
Ngày 05/8, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Tháp ban hành Chỉ thị số 01/CT-UBND về việc tăng cường công tác quản lý nhà nước về khoáng sản trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp.
Chia sẻ
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu các cơ quan chức năng giải quyết ngay chỗ ở tạm cho các hộ dân có nhà bị thiệt hại hoàn toàn và phải di dời khẩn cấp do thiên tai; đồng thời, bố trí đất, xây dựng lại nhà ở cho các hộ bị mất nhà hoặc buộc phải di dời khẩn cấp, hoàn thành chậm nhất trong tháng 9 năm 2025.
Chia sẻ
Từ mô hình nuôi chồn hương, nhiều hộ dân ở Quảng Trị đã không chỉ thoát nghèo mà còn vươn lên làm giàu. Một hướng đi mới, hiệu quả, đang dần thay đổi diện mạo vùng đất khó.
Chia sẻ
Hơn 24 nhóm nhiệm vụ về đất đai sẽ được giao cho cấp xã từ ngày 1/7/2025, bao gồm: lập quy hoạch, cưỡng chế, cấp sổ đỏ, giải quyết tranh chấp, xử lý vi phạm. Theo quy định mới, Chủ tịch UBND xã cũng được trao thêm quyền định giá đất, tổ chức cưỡng chế.
Chia sẻ
Đau loét vùng miệng chủ quan không đi khám, người đàn ông mắc ung thư lưỡi giai đoạn muộn, phải cắt bỏ toàn bộ lưỡi và sàn miệng.
Chia sẻ
Trên cánh đồng trồng dứa xã Kỳ Tân, huyện Kỳ Anh (nay là xã Kỳ Hoa, tỉnh Hà Tĩnh) bà con đang khẩn trương thu hoạch quả dứa chính vụ đầu tiên. Ai cũng phấn khởi bởi những thành quả lao động vất vả, cực nhọc giữa cánh đồng nắng nóng nay đã cho “quả ngọt”, đem lại nhiều triển vọng về phát triển kinh tế.
Chia sẻ
Từ ngày 1/7/2025, xã Thần Khê của tỉnh Hưng Yên mới (trước thời điểm sáp nhập tỉnh Hưng Yên với tỉnh Thái Bình, Thần Khê là một xã thuộc huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình cũ) chính thức được thành lập trên cơ sở hợp nhất 4 xã: Bắc Sơn, Đông Đô, Tây Đô và Chi Lăng. Với diện tích hơn 20 km², dân số gần 30.000 người sinh sống tại 25 thôn, xã Thần Khê trở thành một đơn vị hành chính có quy mô lớn, giàu tiềm năng và đầy triển vọng.
Chia sẻ
Các nhà tài trợ phương Tây đang biến Ukraine thành một “thuộc địa bị tước quyền”, theo lời cựu Thủ tướng Ukraine Yulia Timoshenko
Chia sẻ
SHB Đà Nẵng đã cân nhắc nghiêm túc tới việc nhập tịch cho Gustavo Santos. Nếu mọi chuyện suôn sẻ, trung vệ người Brazil cao 1m95 này hoàn toàn có thể trở thành một sự bổ sung chất lượng cho ĐT Việt Nam trong tương lai.
Chia sẻ
Chồng tẩm xăng thiêu vợ làm cả hai bị thương nặng; TikToker Phạm Thoại bị xử phạt vì đăng thông tin sai sự thật; nhóm mặc áo xe ôm công nghệ hỗn chiến kinh hoàng trên đường... là những tin nóng 24 giờ qua.
Chia sẻ
Giống bò H'Mông ở tỉnh Tuyên Quang (gồm cả tỉnh Tuyên Quang, Hà Giang cũ) có chất lượng thịt ngon, sở hữu sức đề kháng cao, khả năng chống chịu tốt với điều kiện thời tiết khắc nghiệt và dịch bệnh. Ngành chức năng tỉnh Tuyên Quang vừa làm việc với chuyên gia Hàn Quốc để nghiên cứu bảo tồn, nhân giống bò quý này.
Chia sẻ
Thuần nông, nghèo, chẳng mấy danh tiếng, nhưng làng Ném Thượng bình dị (nay là khu Thượng, phường Hạp Lĩnh, tỉnh Bắc Ninh) đã trải bao vui buồn, sướng khổ, bao đổi thay cùng đất nước.
Chia sẻ
Xã Phú Hòa được thành lập trên cơ sở nhập toàn bộ diện tích, dân số của các xã Phú Lợi, Phú Hòa (huyện Định Quán, tỉnh Đồng Nai cũ) và xã Phú Điền (huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai cũ), với diện tích tự nhiên hơn 61km2, quy mô dân số hơn 36,7 ngàn người.
Chia sẻ
Từ việc tập hợp những hộ sản xuất nhỏ lẻ, HTX rau củ quả an toàn Ninh Thái (xã Thái Hòa, tỉnh Tuyên Quang) đã xây dựng thành công mô hình kinh tế tập thể, cung cấp hàng nghìn tấn rau củ đạt chuẩn VietGAP mỗi năm với doanh thu hàng chục tỷ đồng. Để nâng cao hơn nữa chất lượng và giá trị sản phẩm, HTX đang thử nghiệm các chế phẩm sinh học, tiến tới nền nông nghiệp hữu cơ bền vững.
Chia sẻ
Theo Cổng Thông tin điện tử tỉnh Cà Mau, Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau vừa có công văn chỉ đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường; các xã, phường tăng cường công tác quản lý động vật nuôi có nguồn gốc tự nhiên, sau sự việc cá sấu sổng chuồng ra môi trường tự nhiên ở xã Khánh Bình.
Chia sẻ
Vấn đề đặt ra là chủ nhân của những ngôi mộ cổ này là ai? Niên đại các ngôi mộ dưới chân núi Pù Mé, xã Ngọc Phụng, huyện Thường Xuân, tỉnh Thanh Hóa (trước sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã) thuộc thời kỳ nào thì chưa có công trình nghiên cứu làm rõ. Nhiều ý kiến cho rằng, đây chính là mộ của những nghĩa quân Lam Sơn tử trận, nhưng mới chỉ là những suy luận và phỏng đoán.
Chia sẻ
Tình trạng nuôi trồng thủy sản (NTTS) tự phát, tràn lan trên vịnh Cam Ranh (tỉnh Khánh Hoà) đã để lại nhiều hệ lụy, không chỉ lấn chiếm các công trình hàng hải mà còn xâm phạm vùng nước cấm trên vịnh.
Chia sẻ
Theo chuyên gia, Rằm tháng 6 nhuận là ngày đặc biệt, chỉ xuất hiện 11 năm một lần. Các gia chủ nên lưu ý điều dưới đây trong việc thanh tẩy ban thờ để đón may mắn, rước cát lành.
Chia sẻ
Câu chuyện đã trôi qua, vấn đề của con tôi đã được giải quyết nhưng tôi vẫn cứ nhớ mãi.
Chia sẻ
Trong tiểu thuyết “Ma Thổi Đèn” của tác giả Thiên Hạ Bá Xướng có một chương viết về nước Điền và vua Điền, cụ thể là chương “Trùng Cốc Vân Nam”. Ở đó, nước Điền và vua Điền hiện lên với những chi tiết rùng rợn, nhưng thực tế lịch sử thì như thế nào?
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Nguyễn Thanh Điệp 
