Lệ Thu: "Gọi tôi bằng chị đi, gọi cô già lắm!"

Cách đây gần 20 năm, những ngày đầu rời xa Sài Gòn đến Hoa Kỳ, tôi phải làm công việc tay trái để hòa nhập. May mắn, nơi tôi ở là vùng Little Sài Gòn (Nam California) có tương đối đầy đủ các món ăn, khí hậu lại ấm áp, người Việt đông vui. Dường như, hầu hết văn nghệ sĩ "xưa và nay" đều tập trung sống, làm việc tại đây. Làm công việc kinh doanh là chính nhưng vốn yêu văn nghệ nên tôi bắt đầu tham gia các chương trình lớn nhỏ, rồi tập tành tổ chức các chương trình nghệ thuật. Vậy là có cơ hội gặp gỡ, làm việc chung với hầu hết các anh chị em đủ bộ môn ca - kịch - cải lương ...

Chẳng ai ngờ trước được điều gì, bên nhánh ca nhạc lại có ngày tôi được đi hát chung rồi lo luôn những chuyến đi lưu diễn cho hầu hết ca sỹ như: Khánh Ly , Thanh Tuyền, Tuấn Ngọc, Lê Uyên, Elvis Phương, Anh Khoa, Kim Anh... và "giọng hát vàng mười" Lệ Thu - người chị lớn.

Nhớ những ngày còn học ở Nhạc viện TP.HCM, một trong những giọng hát chuẩn mực để có thể nghe và học hát tình ca, từ tiền chiến đến đương đại là danh ca Lệ Thu. Từ chỗ nghe nhiều đến yêu thích và rồi ngưỡng mộ lúc nào không hay. Giọng hát của Lệ Thu là giọng nữ trung, điêu luyện, âm vực rộng , nội lực, kỹ thuật tròn trịa nhưng đầy ắp cảm xúc. Chị dùng học thuật để chuyển tải tâm hồn.

Trước những buổi hát chung, tôi là người thường sắp xếp lịch tập nhạc nên có cơ hội quan sát tất cả các ca sỹ. Một lần ca sỹ Lệ Thu tập xong một bài với ban nhạc, tôi đến ghé hỏi nhỏ: "Sao mà cô hát giỏi quá vậy? Học đến đời nào mới hát được như vậy trời?". Cô tròn mắt: "Này, thật không đấy? Gọi tôi bằng chị đi, gọi cô già lắm, lát tôi chỉ bí quyết cho". Tôi phục nhưng không tin có bí quyết nào cả, trời chỉ cho có một Lệ Thu mà thôi.

Thế rồi, ngày dài tháng dài, chị em gắn bó và thường xuyên hát cho các buổi hát của hội Bác ái Phaolô (Nam California). Vì tôi có công việc thường xuyên ra vào Việt Nam nên nhiều lúc nhận luôn bổn phận làm đại diện trực tiếp đến các mái ấm tình thương để trao quà, kinh phí cho hội thiện nguyện. Chị Lệ Thu biết được hỏi: "Này, chị thấy em thường làm cầu nối giúp cho các ca sỹ về nước diễn, coi bộ cũng được lắm hả, nhớ đừng quên chị nhé!".

Tôi hỏi lại: "Hình như chị cũng đã có lần vào diễn ở Sài Gòn rồi mà?". Chị bảo: "Chẳng ăn thua gì cả, chưa đâu vào đâu. Chưa được gì toàn mất, có lẽ chưa đúng người hoặc chưa đúng lúc của chị". Tôi lắng nghe và nghiêm túc hứa với chị "để em lo".

Kể từ đó cứ có bất cứ một cơ hội nào, tôi thường nhớ ngay đến chị trước tiên vì chị luôn xứng đáng. Có lần chị bảo: "Này, khi tôi chơi với ai mà đã tin tưởng thì tôi không muốn mất đâu, nên khi có gì vui buồn thì cũng chia sẻ cho nhau để hiểu nhau, giữ gìn nhau vì tôi biết tính tôi yêu ghét thường nói ngay, đôi khi cũng dễ mất lòng. Tôi chẳng có gì đáp lại cho em cả, chỉ có những câu chuyện về nghề, về đời, về cái nghiệp ca hát này để kể cho em nghe, để đi cho vững"...

Lệ Thu - Khánh Ly xóa bỏ tin đồn hai "cô Hổ" không thể cùng một khu rừng

Ở đời có những cái chờ không đến, không nghĩ đến mà lại thành. Và rồi cách đây hơn 10 năm, sau những buổi hát "Tình khúc vượt thời gian" quanh các tiểu bang Hoa Kỳ trong vai trò biên tập, tôi lại xuôi ngược công việc với một tên tuổi lẫy lừng nữa là Khánh Ly. Ban đầu, cô ấy nghe và nói với chồng: "Anh ơi! Em biết thằng bé này nó dễ thương, trông mặt rõ đàng hoàng, cái gì nó cũng biết, ai nó cũng quen, em nghi nó là công an". 

Cho đến khi tôi cùng chị đi chùa, nhà thờ, đạo nào cũng hát, tiền nhiều tiền ít hay không tiền cũng hát và rồi sau cùng chị hỏi "Em cũng công giáo à?", thế thì làm thân. Một ngày nọ, mẹ tôi nói con nên hát Thánh ca cùng với chị khánh Ly, nên đi về Việt Nam để hát phục vụ và tiếp nối vòng tay nhân ái đang dang dở từ mẹ. Rồi sau khi ra mắt album "Thánh ca dâng mẹ" vào tháng 11/2012, vợ chồng cô Khánh Ly đề nghị tôi đại diện cho hành trình trở về quê hương của cô.

Trong những buổi hát theo hợp đồng, ca sỹ Khánh Ly luôn gợi ý khách mời là danh ca Lệ Thu. Và quả thật, những đêm hát có sự xuất hiện của chị, rồi màn kết hợp song ca cùng nhau giữa hai "cô hổ", chung một "khu rừng" lại là những đêm thành công mỹ mãn. 

Cứ nhiều lần như thế, những lời đồn về "hai con hổ" luôn bằng mặt mà không bằng lòng, có cô thì không có tôi … lâu dần cũng tan biến. Chị và em, cả hai cô đã không tiếc lời đẹp đẽ, trân quý nhau, ngưỡng mộ nhau và cần có nhau trong Tiếng sáo Thiên Thai - Nhìn những mùa thu đi - Như cánh vạc bay - Hạ trắng ... Những thanh âm hòa quyện cùng năm tháng trở thành màu kỷ niệm của riêng Lệ Thu và Lệ Mai (tên thật của Khánh Ly – PV).

Để rồi liên tục cho đến tận hôm nay, chúng tôi đã rong ruổi với nhau chặng đường thật dài, nhiều chông chênh nhưng lắm tiếng cười.  Thức khuya dậy sớm, lúc đói lúc no đều có nhau… như một gia đình nhỏ.

Lệ Thu - Cánh hạc bay qua trời, gởi tình yêu ở lại

Với hàng triệu người yêu nhạc Việt Nam qua nhiều thế hệ, hơn 60 năm trọn vẹn với nghiệp hát, giọng ca huyền thoại Lệ Thu đã đến và đi qua cuộc đời này, cho và nhận trong tình yêu này trọn vẹn và mãi mãi.

Vì là con một, từ lúc sinh ra cho đến khi vào đời (có lẽ những ngày tháng êm đềm sống trong hạnh phúc và yêu chiều của mẹ), chị đã hồn nhiên bước vào đời, vào nghề không một chút suy tư, toan tính . Cứ như Thượng đế đã dành sẵn cho chị một chiếc ghế thật cao, thật đẹp, thật sáng, không ai lấy đi hay chạm tới được. Một ngôi sao hôm độc hành, không lệ thuộc, tự tỏa sáng và chia ánh sáng cho người khác.

Khi một người nhạc sĩ viết riêng cho ai đó một tác phẩm hay, đúng lúc sẽ giúp cho người đó trở nên nổi danh. Nhưng ngược lại, với giọng hát Lệ Thu, khi chạm vào một nhạc phẩm xưa hay mới, hầu hết sẽ làm cho bài hát đó trở nên tuyệt phẩm và khó có ai vươn tới để vượt qua được cái đỉnh đó của chị .

Tôi không có thói quen thắc mắc hoặc nghi ngờ về quá khứ của mỗi người, nếu vô tình biết cũng chỉ là biết thôi. Tôi cũng không rành rẽ chị đã có bao nhiêu chồng và được bao nhiêu con, thân bao nhiêu bạn… vì chẳng có sách nào ghi chép cả. Tôi chỉ biết rằng có một Lệ Thu danh ca của mọi người kiêu sa, đài các, đầy hào quang trên sân khấu nhưng thật gần gũi, ấm áp ở đời thường. 

Và đã là đời thường thì vẫn có vui buồn, hờn giận, trực tính nhưng không hề mưu toan. Với một nếp sống văn minh như người phương Tây, thể hiện trong phong cách, thích đọc sách, tập thể dục, tự lái xe và phải tự lo liệu mọi thứ cho đời sống của mình và không phiền ai. Có phải chị giấu tôi hay chị đã tự luyện cho mình cách giấu đi niềm đau, sự nghiệt ngã, truân chuyên cuộc đời chị vào bên trong thay bằng nụ cười trên môi mắt.

Có một lần vui, cùng đi hát hội chợ Tết ở San Diego 2017, trên đường về tôi đưa bao lì xì riêng tặng chị, chị nói: "Này Thành ơi! Đầu năm mà đưa tiền thêm cho chị là năm nay vui lắm đây". Vừa nói xong điện thoại chị "reng", chị "alô" và tiu tít kể chuyện đi hát hôm nay rồi chuyển qua cho tôi: "Này em chào bạn trai chị một tiếng nhé!". Dạ "alô, dạ , dạ ...". Chào chú rồi trả điện thoại cho chị. 

"Anh ấy vừa ngỏ lời cầu hôn chị, chị sẽ báo ngày ra mắt để mời em đến chia vui" – chị bảo. 

Đợi hoài 3 tháng sau không thấy báo nên tôi nhắc, chị phân trần: "Ông bà có câu nói trước bước không tới, lần sau có lấy ai cũng không nói ra, khi nào về ở chung rồi tự khắc biết". Chị đổ thừa tại đầu năm em đưa tiền nên đỏ bạc đen tình. Tôi cũng lắc đầu chịu thua. Chị nghĩ sao nói vậy, không sợ ai mất lòng.

Tôi không thấy chị vướng bận chuyện gia đình nên khi vào công việc chị cũng không để ai vướng bận. Suốt bao nhiêu năm với biết bao nhiêu việc chung lớn nhỏ chưa bao giờ chị để tôi đợi chờ, lo lắng, bất trắc. 

Khi đã nhận lời và khi có cảm giác được trân trọng, chị sẽ hết lòng. Có khi hát một bài đã theo chị hơn nửa thế kỷ nhưng vẫn đòi tập, bước ra sân khấu luôn tự tin, tự đẹp, tự kiêu hãnh, tự rực sáng…

Thời điểm dịch Covid-19 hoành hành, chúng tôi chỉ liên lạc qua điện thoại. Tôi với ca sỹ Khánh Ly mỗi ngày đếm lịch trông ngày trở về quê nhà biểu diễn.  Chị Lệ Thu hào hứng nói "Ráng đi được nhiều nơi cho bõ công". 

Và chị không quên đòi món nợ tình: "Thành này! Hứa với tôi có một đêm riêng cho Lệ Thu giữa lòng Hà Nội tại Nhà hát Lớn, cho tôi hãnh diện mà mãi chẳng thấy động tĩnh gì. Không được quên tôi, không phải lúc nào tôi cũng trẻ hay khỏe mãi đâu đấy!". Tôi trêu chị: "Rồi sẽ có, anh sẽ lo cho em", chị cười to rồi mắng yêu "Bố anh chứ lị". Và hôm nay chị lại chọn đi một mình, không thèm chờ, không có đêm riêng đêm chung gì nữa cả…

×