Sáp nhập tỉnh Bạc Liêu với tỉnh Cà Mau thành một tỉnh mới mang tên Cà Mau sẽ hình thành nên vùng đất với bờ biển rộng, tổng cộng 310km, trong đó bờ biển chủ yếu nằm ở địa phận tỉnh Cà Mau hiện nay với tổng cộng 254km.

Tỉnh mới sau sáp nhập, hợp nhất là tỉnh Cà Mau, nơi "ba khía hội"

Cửa sông, cửa biển, vùng lầy ven biển với môi trường nước mặn, nước lợ là điều kiện vô cùng thuận lợi cho các loài cây ưa mặn phát triển, đâm chồi, nảy lộc và "mở rộng lãnh thổ".

Vùng đất Cà Mau sau sáp nhập với tỉnh Bạc Liêu chính là nơi lý tưởng cho các loài cây ưa mặn như cây đước, cây mắm, cây sú vẹt...cắm bùn phát triển tươi tốt.

Trải qua hàng trăm năm, vùng ven biển sình lầy Cà Mau-Bạc Liêu trở thành rừng ngập mặn với la liệt các loài đặc sản, từ loài chim hoang dã, bò sát, rắn...cho tới các loài cá đặc sản nước lợ, các loài tôm, cua, nhuyễn thể...

Và con ba khía là một trong những loài động vật hoang dã thuộc lớp giáp xác "chiếm lĩnh lãnh thổ" tại các khu rừng ngập mặn Cà Mau-Bạc Liêu.

Ngày xưa, khi sản vật còn dồi dào, ở vùng rừng Cà Mau-Bạc Liêu người dân chỉ "khua nước vạt bèo" là bắt được vô số cá ngon, con ba khía lúc ấy chỉ đơn giản là bắt "ăn cho vui".

Rừng ngập mặn ven biển Cà Mau là môi trường lý tưởng cho loài ba khía-con đặc sản ngon sinh sôi, nảy nở. Sau sáp nhập với tỉnh Bạc Liêu, tỉnh mới mang tên Cà Mau là nơi có nhiều ba khía nhất Việt Nam. Ảnh: Fanpage: Cà Mau.

Ấy thế mà theo thời gian, ngày nay con ba khía trở thành con đặc sản, nghề chế biến con ba khía là một trong những nghề hót, tạo nhiều công ăn việc làm, làm nên những sản phẩm từ rừng ngập mặn khiến ai cũng khó mà quên mùi, quên vị.

Sáp nhập 2 tỉnh Bạc Liêu, Cà Mau, tỉnh mới sở hữu Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia-Nghề muối ba khía

Nghề muối ba khía ở Cà Mau đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Quyết định này được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa ra nhằm ghi nhận giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc, thể hiện sự thích ứng và khai thác hiệu quả nguồn lợi tự nhiên của người dân vùng đất Mũi.

Nghề muối ba khía không chỉ là một phương pháp chế biến và bảo quản thực phẩm mà còn chứa đựng những kinh nghiệm, bí quyết được truyền lại qua nhiều thế hệ, gắn liền với đời sống văn hóa và ẩm thực độc đáo của Cà Mau.

Cà Mau sở hữu diện tích rừng ngập mặn lớn nhất Việt Nam, với các loài cây như đước, mắm, sú... tạo môi trường sống lý tưởng cho con ba khía.

Rễ cây cung cấp nơi trú ẩn an toàn, thức ăn phong phú (các loại mùn bã hữu cơ, tảo, sinh vật phù du) và điều kiện độ mặn, nhiệt độ phù hợp cho sự phát triển của loài giáp xác có hình dạng trông ngồ ngộ, có cái tên nghe mắc cười này.

Các kênh rạch chằng chịt trong rừng ngập mặn Cà Mau mang theo lượng lớn chất dinh dưỡng, tạo điều kiện cho các loài sinh vật phát triển là thức ăn của ba khía.

Khí hậu nhiệt đới ẩm, ít biến động lớn về nhiệt độ và độ mặn trong năm ở Cà Mau rất thích hợp cho vòng đời và sự sinh sản của loài ba khía.

Ba khía sống nhiều trong các khu rừng ngập mặn, kênh rạch và vuông tôm ở Cà Mau. Đây là nguyên liệu tạo nên món ba khía muối trứ danh, làm xao lòng nhiều thực khách khi đến với vùng đất cực Nam của Tổ quốc. Ảnh: Vân Du.

So với một số vùng ven biển khác, môi trường tự nhiên ở nhiều khu vực rừng ngập mặn Cà Mau vẫn còn khá nguyên sơ, ít chịu tác động tiêu cực từ các hoạt động công nghiệp và đô thị hóa.

Bạc Liêu cũng là một tỉnh ven biển thuộc Đồng bằng sông Cửu Long và có diện tích rừng ngập mặn đáng kể, đặc biệt là ở các huyện ven biển như Đông Hải, Hòa Bình. Do đó, ba khía hoàn toàn có thể sinh sống và phát triển ở Bạc Liêu.

Tuy nhiên, số lượng và sự nổi tiếng của ba khía ở Bạc Liêu có thể không bằng Cà Mau. Điều này có thể do một số yếu tố như: So với tỉnh Cà Mau, diện tích rừng ngập mặn ở tỉnh Bạc Liêu ít hơn, dẫn đến số lượng ba khía cũng có thể ít hơn.

Có thể mức độ khai thác con ba khía ở Bạc Liêu cao hơn, ảnh hưởng đến số lượng quần thể của loài động vật hoang dã này.

Con ba khía Cà Mau là loài động vật hoang dã thuộc lớp giáp xác. Ba Khía có hình dạng trông ngồ ngộ, cái tên nghe mắc cười. Ảnh: Út Nhà rừng.

Ba khía Cà Mau đã trở thành một đặc sản nổi tiếng, được nhiều người biết đến hơn, trong khi ba khía Bạc Liêu có thể chưa được quảng bá rộng rãi.

Vì sao lại gọi là "mùa ba khía hội"?

"Mùa ba khía hội" là cách người dân Cà Mau gọi khoảng thời gian con ba khía sinh sản rộ nhất trong năm. Thông thường, mùa này rơi vào khoảng tháng 9, tháng 10 âm lịch hàng năm. Lúc này, con ba khía đã trưởng thành, con cái mang trứng, thịt chắc và béo ngậy.

Sở dĩ gọi là "hội" vì đây là thời điểm loài ba khía tập trung với số lượng lớn ở các vùng rừng ngập mặn các huyện Ngọc Hiển, Năm Căn, Đầm Dơi và Phú Tân.

Đặc biệt, loài ba khía "rủ nhau đi hội đông vui, nhộn nhịp, dày đặc nhất" là ven các con sông, rạch ven biển Cà Mau. Người dân địa phương thường tranh thủ thời điểm này để khai thác ba khía, tạo nên một không khí nhộn nhịp, tấp nập như một ngày hội.

Rất khó để xác định chính xác thời điểm nghề muối ba khía xuất hiện ở Cà Mau. Tuy nhiên, có thể suy đoán rằng nghề này đã hình thành từ rất lâu đời, gắn liền với quá trình khai thác và chế biến các sản vật tự nhiên của vùng đất này.

Trong điều kiện chưa có các phương pháp bảo quản hiện đại, việc muối ba khía là một cách hiệu quả để kéo dài thời gian sử dụng của nguồn thực phẩm dồi dào, giàu protein này, đặc biệt là trong mùa ba khía hội. Đây có thể xem là một phương pháp bảo quản truyền thống được truyền lại qua nhiều thế hệ.

Ba khía muối-đặc sản Cà Mau, Di sản phi văn hóa phi vật thể quốc gia. Ảnh: Thanhbiet Le.

Ba khía muối có một vai trò quan trọng và ảnh hưởng sâu sắc đến phong cách ẩm thực dân giã của người dân Cà Mau.

Ba khía muối trở thành một món ăn thường nhật, không thể thiếu trong bữa cơm của nhiều gia đình ở Cà Mau. Với cách chế biến đơn giản, dễ thực hiện, nó là lựa chọn lý tưởng cho những bữa ăn nhanh gọn, đậm đà hương vị quê nhà.

Vị mặn mòi của muối quyện với vị ngọt tự nhiên của thịt ba khía, thêm chút cay nồng của tỏi, ớt, tạo nên một hương vị độc đáo, khó lẫn. Mùi thơm đặc trưng của ba khía muối đã trở thành một phần ký ức ẩm thực của người dân nơi đây.

Việc sử dụng và chế biến ba khía muối thể hiện sự khéo léo và khả năng thích nghi của người dân Cà Mau với môi trường tự nhiên. Họ đã tận dụng nguồn lợi từ rừng ngập mặn một cách hiệu quả và sáng tạo.

Mùa ba khía hội không chỉ là thời điểm khai thác mà còn là dịp để người dân giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm và cùng nhau chế biến những mẻ ba khía muối thơm ngon. Món ăn này cũng thường xuất hiện trong các bữa cơm gia đình, những buổi gặp gỡ bạn bè, thể hiện sự gắn bó, sum vầy.

Hai tỉnh Cà Mau, Bạc Liêu sáp nhập, sau hợp nhất, tỉnh mới mang tên Cà Mau sẽ tiếp tục phát triển, làm giàu Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia-Nghề muối ba khía-con đặc sản Cà Mau.

×