Huyện Hương Sơn (tỉnh Hà Tĩnh), thủ phủ nuôi hươu sao lấy nhung lớn nhất cả nước. Huyện Hương Sơn cũng là nơi có số lượng đàn hươu sao nuôi khai thác nhung, nuôi bán hươu giống lớn nhất cả nước.

Hàng chục năm nay, hươu sao được xem là vật nuôi chủ lực của người dân miền núi huyện Hương Sơn, giúp bà con địa phương phát triển kinh tế, giảm nghèo bền vững, vươn lên làm giàu.

Hàng năm, sau Tết Nguyên đán là thời điểm “vàng” để bà con nuôi hươu sao ở huyện Hương Sơn (Hà Tĩnh) nhộn nhịp thu hoạch nhung hươu. Do xưa vốn là loài động vật hoang dã nên bản tính của loài hươu là nhát và sợ người. Ảnh: PV.

Theo lãnh đạo huyện Hương Sơn, ra Tết Nguyên đán năm 2024 tổng thu nhập của bà con nuôi hươu sao trong huyện đạt trên 200 tỷ đồng. 

Hiện nay, toàn huyện Hương Sơn có trên 44.500 con hươu sao, trong đó có 21.000 con đã cho lộc nhung đạt sản lượng khoảng 19 tấn.

Theo bà con nuôi hươu sao, cứ sau dịp Tết Nguyên đán là thời điểm hươu sao cho sản phẩm nhung chính vụ, đây cũng là lúc thương lái thu mua nhiều, với giá cao (giá 11-15 triệu đồng/kg nhung hươu). 

Nhờ đi cắt thuê nhung hươu mà đội thợ cưa sừng hươu sao thuê bỗng nhiên đắt khách, có hàng chục đơn mỗi ngày giúp họ bỏ túi tiền triệu mỗi ngày.

Các nhóm thợ cưa sừng hươu sao ở huyện Hương Sơn (tỉnh Hà Tĩnh) có thu nhập tiền triệu mỗi ngày. Ảnh: PV.

Những ngày này, tại "thủ phủ" hươu sao Hương Sơn có hàng chục đội thợ cưa sừng hươu sao, 3-5 người mỗi đội. Họ là những người đàn ông khỏe mạnh, nhanh nhẹn và dày dặn kinh nghiệm trong công việc.

Hành trang của những người cắt thứ "đại bổ" trên đầu hươu sao là sào tre dài, dây thừng thòng lọng, một lưỡi cưa, miếng ván gỗ, dây buộc từ lá chuối khô và ít lá rừng để cầm máu ở vị trí cắt lộc.

Là nhóm thợ có nhiều kinh nghiệm, uy tín trong nghề ông Phạm Đồng (58 tuổi, trú tại xã Tân Mỹ Hà, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh) cùng 3 người khác thường xuyên nhận được các đơn hàng nhờ cắt nhung hươu của bà con trong huyện.

Bận rộn chuẩn bị dụng cụ trước khi vào cắt nhung hươu, ông Phạm Đồng cho biết: "Tổ của tôi có 4 người, đều có kinh nghiệm hàng chục năm trong nghề cắt nhung hươu. 

Vào chính vụ thu hoạch nhung hươu, tổ chúng tôi phải đi làm từ sáng sớm, bận rộn cả ngày mới có thể phục vụ được hết bà con nhờ...

Nhung hươu (gọi là lộc nhung, thanh mai nhung, ban long châu…) là sừng non chưa cốt hóa của hươu sao đực, hươu ngựa đực. Hươu sao, hươu ngựa xa xưa vốn là động vật hoang dã được con người thuần hóa nuôi như loài vật nuôi mang lại giá trị kinh tế cao. Ảnh: PV

Ông Phạm Đồng, một thợ chuyên cắt nhung hươu cho biết thêm: "Trung bình mỗi ngày tôi nhận được hơn 10 đơn nhờ cắt sừng hươu, tiền công cắt từ 200.000 đồng-250.000 đồng/cặp (tùy thuộc vào độ phức tạp và giá trị của cặp nhung). Sau một ngày vất vã, anh em chúng tôi có thể bỏ túi gần 1 triệu đồng/ người/ ngày".

Sau khi thỏa thuận giá cả xong với chủ hươu, người thợ sẽ dùng sào tre có gắn dây thòng lọng để dưới nền để bẫy. 

Con hươu vô tình dính bẫy, 3 người nhanh chóng leo vào chuồng vật ngã, trói chân và cố định đầu hươu trên 1 tấm ván gỗ. Lúc này người còn lại sẽ cầm theo cưa sắt nhẹ nhàng cắt từng chiếc sừng xuống.

Cắt xong cặp lộc nhung, người thợ khéo léo hứng từng giọt huyết trên đầu con hươu để tránh lãng phí. Sau đó lấy lá rừng xay nhuyễn đắp lên vị trí cặp sừng vừa cưa xong và dùng lá chuối khô để buộc lại cầm máu cho vật nuôi.

"Hươu là động vật nhút nhát, khỏe mạnh nên khi thực hiện công việc phải nhanh gọn. Tuy nhiên, phải khéo léo để tránh nó bị thương, cặp lộc không bị hỏng. Nhận tiền làm giúp khách hàng nên chúng tôi phải đảm bảo cho khách hàng. 

Nếu nhung hươu gặp sự cố, hươu bị thương hoặc chết thì chúng tôi phải đền hàng chục triệu đồng. Tuy nhiên, các đội thợ có nhiều kinh nghiệm nên những trường hợp như vậy rất hiếm khi xảy ra", ông Phạm Đồng, bật mí thêm.

Có hơn 15 năm kinh nghiệm nuôi hươu sao, ông Nguyễn Xuân Nga (trú tại thôn Hồng Hà, xã Tân Mỹ Hà, Hương Sơn) thông hay: "Trước đây, khi con hươu đến thời kỳ thu hoạch nhung, gia đình chúng tôi tốn rất nhiều công sức để có thể cắt nó xuống.

Để lấy được nhung trên đầu hươu sao xuống, trước đó gia đình tôi phải đi nhờ họ hàng hoặc hàng xóm (4-5 người) để cắt lộc. 

Không chuyên, dụng cụ cắt nhung cũng chẳng đầy đủ nên có những trường hợp làm hỏng cặp nhung hoặc tổn hại đến vật nuôi thậm chí khiến hươu chết gây thiệt hại kinh tế lớn. Sau khi mọi người giúp xong, gia đình sẽ làm mâm cơm uống chén rượu để cảm ơn".

Theo ông Nga, hiện nay có dịch vụ cắt nhung hươu thuê rất nhanh gọn. Họ có nhiều kinh nghiệm trong công việc, dụng cụ cắt đầy đủ nên rất an toàn cho hươu lại vừa thu được phần lộc tối đa nên gia đình chúng tôi rất yên tâm.

×