M142 HIMARS, Hệ thống Tên lửa Pháo binh Cơ động Cao do Mỹ cung cấp cho Ukraine, đã trở thành nguyên nhân khiến lực lượng Nga hao tổn binh lực.

Tại khu vực phía nam Kherson, các áp phích đã xuất hiện vào tháng 7 với hình ảnh hệ thống HIMARS và những lời đe dọa trừng phạt người Nga. Trong bối cảnh an ninh ở khu vực Baltic có nhiều nguy cơ tiềm ẩn, các nước Đông Âu đã thể hiện sự lo lắng về các cuộc tấn công có khả năng xảy ra. Trong số đó, Ba Lan và một số nước Baltic đang đặt hàng hàng trăm hệ thống HIMARS với chi phí hàng trăm triệu USD.

Bộ trưởng Quốc phòng Ba Lan Mariusz Blaszczak hôm 26/5 thông báo rằng, ông đã yêu cầu 500 bệ phóng HIMARS cùng với đạn dược - một con số khổng lồ mà ông cho biết sẽ liên quan đến việc hợp tác sản xuất rộng rãi.

Estonia cũng tuyên bố sẽ mua 6 bệ phóng và đạn dược trị giá 500 triệu USD, Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết vào ngày 15/7. Ngoài ra, Latvia cũng đã công khai yêu cầu 300 triệu đô la cho các bệ phóng và tên lửa một tuần sau đó. Và Lithuania dự kiến sẽ làm tương tự các nước trên.

"Thỏa thuận khôi phục cảng Odessa sẽ không thể thực hiện được nếu không có HIMARS. Hiện tại rất rõ ràng rằng chiến tranh sẽ kết thúc sớm hơn nếu chúng tôi vũ trang cho Ukraine nhanh hơn", Ngoại trưởng Litva Gabrielius Landsbergis cho biết vào ngày 22/7 khi đề cập đến thỏa thuận của Nga cho phép các chuyến hàng ngũ cốc của Ukraine qua Biển Đen.

Latvia và Estonia đã thảo luận về việc mua các ATACM (Tên lửa chiến thuật lục quân) mới nhất, đạt độ phóng 300 km. Từ biên giới Estonia, hệ thống này có thể dễ dàng tấn công St Petersburg. Từ Latvia, chúng cũng có thể đạt được tốc độ chạm đến Moscow trước khi gặp chướng ngại vật. Từ biên giới Ba Lan và Litva, hệ thống này có thể tấn công hầu hết mọi nơi trên lãnh thổ Belarus, đồng minh khu vực duy nhất của Nga.

Các lực lượng vũ trang của Mỹ sẽ đưa một tên lửa phóng từ HIMARS thậm chí tiên tiến hơn là tên lửa tấn công chính xác (PrSM), với tầm bắn 500 km vào thực địa trong năm tới. 

Điều gì làm cho HIMARS hiệu quả như vậy?

Ukraine được cho là đã làm hư hại kho đạn, sở chỉ huy và hệ thống phòng không của Nga khi chỉ sử dụng 8 bệ phóng HIMARS, mỗi bệ có 6 ống phóng được trang bị tên lửa GMLRS thông thường (Hệ thống tên lửa phóng nhiều hướng dẫn) với cự ly 80 đến 120km. Những HIMARS đầu tiên này đi vào hoạt động tại Ukraine vào ngày 25/6.

Đến ngày 16/7, Bộ Quốc phòng Ukraine cho biết Kiev đã phá hủy ít nhất 30 trung tâm hậu cần nằm sâu sau chiến tuyến của Nga. Một tuần sau, các nguồn tin Lầu Năm Góc của Mỹ nói về 100 mục tiêu có giá trị cao đã bị HIMARS bắn trúng.

Giới chuyên gia nhận định, việc tấn công vào các trung tâm hậu cần của Nga đã cho phép Ukraine làm suy yếu nguồn sức mạnh của Nga.

Về phần mình, các quan chức Điện Kremlin bác bỏ tuyên bố của Kiev, phản bác rằng các lực lượng Nga đã tấn công kho đạn HIMARS ở Ukraine.

Thiếu tướng Úc về hưu Mick Ryan tin rằng HIMARS đã "thay đổi tính toán chiến trường trong cuộc chiến vì Ukraine", cho phép người Ukraine theo đuổi cái mà ông gọi là "chiến lược ăn mòn" khả năng và tinh thần của Nga, điều này đã mang lại chiến thắng cho họ trong trận chiến giành Kiev.

Tướng quân đội Mỹ đã nghỉ hưu Mark Hertling cũng đã gọi HIMARS là "kẻ thay đổi cuộc chơi", giúp Ukraine giành được lợi thế.

Điều làm cho HIMARS trở nên lý tưởng là độ chính xác của hệ thống. Konstantinos Grivas, giảng viên đào tạo về các hệ thống vũ khí tiên tiến tại Học viện Quân đội Hellenic, cho biết: "HIMARS, cùng với GMLR, đạt được độ chính xác đáng kể khi tấn công. Người Nga không có gì tương đương vì những hệ thống này được người Mỹ phát triển như một loại pháo bắn tỉa để sử dụng trong những môi trường khó khăn như Fallujah ở Iraq, nơi bạn phải bắn trúng mục tiêu chính xác vì các mục tiêu này nằm lẫn trong khu vực của dân thường".

Bí mật về độ chính xác của tên lửa là một hệ thống dẫn đường quán tính - một tập hợp các con quay hồi chuyển và gia tốc kế - cho tên lửa biết vị trí chính xác của nó so với mục tiêu của nó, cho phép đạt độ chính xác từ 3-5m tại phạm vi lớn nhất.

Các chuyên gia cho biết, quan trọng không kém là mạng lưới tình báo cung cấp tọa độ cho xạ thủ và các quan chức quân đội Mỹ cho biết họ đã chia sẻ thông tin tình báo đó với Ukraine.

Hệ thống có hiệu quả chi phí cao. Các tên lửa GMLRS riêng lẻ có giá khoảng 100.000 USD. Các khẩu đội phòng không S300 và kho đạn mà họ đã phá hủy ở Ukraine trị giá hàng triệu USD và những tác động tâm lý của binh sĩ Nga khi biết rằng họ có thể bị tấn công là khôn lường.

Nga đã phản ứng với HIMARS bằng cách đưa một số dịch vụ hậu cần của mình đến gần các trung tâm đô thị. Ví dụ, tình báo quân sự của Ukraine đã báo cáo rằng lực lượng Nga đã giao trọng đạn pháo để lưu trữ tại nhà hát thành phố Kherson vào đêm ngày 11/7.

Việc sử dụng các thành phố làm lá chắn được cho là "sẽ không ảnh hưởng đến HIMARS vì nó được thiết kế cho chiến tranh đô thị như vậy".

Theo Tổng tư lệnh Ukraine Valery Zaluzhny, một yếu tố quan trọng góp phần vào việc duy trì các tuyến phòng thủ và vị trí là "sự xuất hiện kịp thời của M142 HIMARS, thực hiện các cuộc tấn công có chủ đích vào các điểm kiểm soát, kho chứa đạn và nhiên liệu của đối phương".

Một quan chức quân sự cấp cao của Mỹ đã mô tả HIMARS là "cái gai đối với phía Nga… có ảnh hưởng rất đáng kể đến khả năng của người Nga trong việc thực hiện các chiến dịch tấn công… khả năng bắn, di chuyển và sống sót".

Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ Mark Milley mới đây cũng ca ngợi nhân tố con người Ukraine.

"Việc người Ukraine có thể nhanh chóng triển khai các hệ thống này nói lên khả năng, sự khéo léo, khả năng pháo binh, khả năng xạ thủ, quyết tâm và ý chí chiến đấu của họ", ông Milley nói.

Để có chiến thắng sẽ yêu cầu bao nhiêu hệ thống?

Các chỉ huy quân sự đã cảnh báo rằng HIMARS không phải là một viên đạn bạc vì số lượng hệ thống đang hoạt động còn ít. Vào ngày 20/7, Mỹ cho biết họ sẽ gửi thêm 4 chiếc nữa, nâng tổng số lên 16 chiếc và mục tiêu cuối cùng là  20 chiếc.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine, Oleksiy Reznikov, gần đây cho biết Ukraine cần 100 bệ phóng HIMARS để đẩy lùi lực lượng Nga.

Định nghĩa chiến thắng của Ukraine là việc loại bỏ hoàn toàn các lực lượng Nga khỏi Crimea và khu vực Donbass cũng như các vùng lãnh thổ bị chiếm giữ kể từ ngày 24/2 năm nay.

Về mặt công khai, Mỹ, NATO và G7 cũng nói như vậy, nhưng rõ ràng là trong NATO, một số bên ủng hộ cách tiếp cận thận trọng hơn.

Với việc sử dụng hiệu quả HIMARS, một số người đã đặt câu hỏi tại sao Ukraine không nhận được nhiều hơn. "Chúng tôi đang cố gắng chịu trách nhiệm",  một quan chức cấp cao của quân đội Mỹ gần đây đã nói với một phóng viên. "Chúng tôi cũng xem xét… rằng chúng tôi cân bằng những gì đang có",  bởi vì các hệ thống HIMARS được gửi đến Ukraine được lấy từ nguồn dự trữ của Mỹ.

Nhưng dường như cũng có cảm giác rằng Mỹ đang cố gắng không khiêu khích Nga bằng cách cung cấp cho Ukraine phương tiện có thể khiến Nga thất bại.

Vương quốc Anh đã thông báo rằng họ đang gửi một số lượng không xác định các hệ thống tên lửa phóng nhiều M270 tới Ukraine, mỗi hệ thống tương đương một cặp HIMARS.

"Chúng tôi không phải là những người duy nhất cung cấp loại vũ khí này", quan chức quân sự cấp cao của Mỹ cho biết. "Sẽ có sức mạnh tổng hợp của những tác động đó",  ông nói, đề cập đến nguồn cung cấp của các quốc gia khác, và gợi ý rằng có lẽ có một giới hạn trên cho những gì Mỹ muốn đạt được.

×