Làng bún Cẩm Thạch ô nhiễm

Làng bún Cẩm Thạch (xã Thanh An), hay còn gọi là làng bún Sòng được hình thành vào cuối thế kỷ XIV, nằm gần cuối phía Đông của huyện Cam Lộ. Làng bún Cẩm Thạch được UBND tỉnh Quảng Trị công nhận làng nghề truyền thống vào năm 2014.

Trước đây, bún Cẩm Thạch được làm hoàn toàn bằng thủ công rất vất vả. Để có được sợi bún phải trải qua nhiều công đoạn: Ngâm - ủ - đãi - xát - lọc - gạn khô - luộc bột - giã - nhồi - vặn. Quy trình này trải qua 5-6 ngày, phải huy động hết các thành viên trong gia đình tập trung cho công việc, ngày này qua ngày khác đều đặn như vậy không bao giờ được ngơi tay.

Qua thời gian, người dân ứng dụng máy móc công nghiệp vào sản xuất nên sản lượng, chất lượng bún Cẩm Thạch ngày càng nâng lên… Thế nhưng, cùng với sản lượng tăng là tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng nghiêm trọng, đặc biệt là mùi hôi và nước thải.

Anh H.X.K (SN 1986) cho biết, mỗi ngày gia đình sản xuất 3 tạ bún, sử dụng khoảng 5m3 đến 6m3 nước/ngày, chưa kể nước thải sinh hoạt… Làng Cẩm Thạch đông dân cư, lại không có hệ thống thoát nước nên ô nhiễm từ sản xuất bún là khó tránh khỏi.

“Nước thải sản xuất bún rất nhiều nhưng không có chỗ thoát nên phải cho chảy vào các hầm bioga. Khi hầm bioga đầy thì nước chảy tràn ra vườn tược, đường sá. Mùa hè nước chảy ra vườn, thấm xuống lòng đất, trên mặt đọng thành lớp màng bốc mùi hôi. Mùa mưa đất vườn đã no nước, nước thải làm bún không thấm xuống đất mà chảy lênh láng, nhiều lúc tràn vào nhà người khác. Mùi hôi thì hàng xóm còn chịu khó, chứ nước thải tràn vào nhà là y như rằng xảy ra cãi vã, chửi bới nhau, mất tình làng nghĩa xóm” – anh K kể.

Bà Hoàng Thị Thu (60 tuổi) cho hay, làng Cẩm Thạch trước đây có nhiều giếng nước trong vắt, mát lành, có thể dùng để sản xuất bún. Thế nhưng qua thời gian, nước thải từ việc làm bún cứ thấm dần vào lòng đất gây ô nhiễm, nước giếng trở nên đen đặc, hôi thối, đành lấp bỏ, chuyển sang dùng nước máy.

Cũng vì mùi hôi khó chịu mà làng Cẩm Thạch ít người lui tới. Người dân trong làng cũng tỏ ra ái ngại khi khách đến thăm nhà. Không phải vì không hiếu khách mà bởi luôn nhận được câu hỏi “Sao nhà anh/chị… hôi thế?”.

Di dời làng bún, cuộc sống an lành hơn

Để xử lý dứt điểm tình trạng ô nhiễm ở làng bún Cẩm Thạch, UBND huyện Cam Lộ đã lồng ghép các nguồn vốn hỗ trợ từ Trung ương và địa phương để xây dựng khu sản xuất bún tập trung, di dời các hộ chuyên làm bún ra khỏi khu dân cư.

Với số vốn 6 tỷ đồng, dự án đã đầu tư xây dựng trên diện tích 3,3 ha ở thôn Trúc Khê (Thanh An) – cách làng Cẩm Thạch khoảng 3,5km. Các hạng mục chính của dự án gồm san nền, đường giao thông, hệ thống xử lý nước thải; hệ thống cấp, thoát nước; điện sinh hoạt và sản xuất… Công trình được hoàn thành vào đầu năm 2023 nhằm di dời khoảng 20 hộ sản xuất bún ở làng Cẩm Thạch.

Ngay sau khi dự án hoàn thành, nhiều hộ dân đã mạnh dạn vay vốn, đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, di chuyển máy móc, thiết bị đến khu sản xuất bún tập trung Trúc Khê.

Bà Hoàng Thị Thu (60 tuổi) cho biết, tháng 6/2024 gia đình chuyển đến khu sản xuất bún tập trung Trúc Khê. Đến đây, gia đình được cấp 300m2 đất để xây dựng kho xưởng sản xuất. Diện tích còn thừa, bà Thu chăn nuôi thêm gà lấy trứng, gà thịt, vừa tăng thu nhập vừa cải thiện bữa ăn hàng ngày.

Theo bà Thu, từ ngày chuyển đến khu sản xuất bún tập trung Trúc Khê, gia đình bà cảm thấy thoải mái hơn.

“Nước thải làm bún đã có hệ thống máy móc xử lý nên chúng tôi rất yên tâm, nỗi lo ô nhiễm không còn thường trực. Gia đình tôi hi vọng tất cả các hộ sản xuất bún làng Cẩm Thạch sẽ đến nơi mới, giải phóng làng quê khỏi tình trạng ô nhiễm suốt mấy chục năm qua” – bà Thu chia sẻ.

Ông Trần Hoài Linh – Phó Chủ tịch UBND huyện Cam Lộ, cho biết đến nay đã có 4 hộ chuyển đến sản xuất bún ở khu tập trung Trúc Khê. Các hộ khác đã và đang xây dựng hạ tầng, kho xưởng… Dự kiến trong năm 2025, toàn bộ các hộ sản xuất bún ở làng Cẩm Thạch sẽ chuyển đến khu tập trung. Từ đó, người dân làng Cẩm Thạch sẽ được hít thở không khí trong lành, đảm bảo tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới.

Cũng theo ông Linh, tại khu sản xuất bún tập trung Trúc Khê đã được đầu tư hệ thống xử lý nước thải. Tuy nhiên, UBND huyện kiến nghị tỉnh hỗ trợ thêm kinh phí nâng cấp hệ thống, bổ sung hồ sự cố, nhằm đảo bảo hiệu quả xử lý nước thải phát sinh, phòng ngừa, ứng phó sự cố xảy ra.

Ông Linh cho biết thêm, tiến độ các hộ sản xuất bún di dời đến khu sản xuất tập trung còn chậm. Lý do là người dân cần có thời gian chuẩn bị nguồn vốn để đầu tư xây dựng kho, xưởng, di dời máy móc, thiết bị. Vì vậy, UBND huyện kiến nghị UBND tỉnh có chính sách tín dụng, hỗ trợ lãi suất, tạo điều kiện cho các hộ dân sớm có điều kiện di dời và mở rộng sản xuất ở khu sản xuất tập trung.

×