Đăng nhập/ Đăng ký
| 
Bình luận
0
Khoa cử ngày xưa thường trải qua những kỳ thi khốc liệt, chặt chẽ, hàng nghìn sĩ tử dự thi chỉ lấy hơn chục người đỗ đại khoa (tiến sĩ trở lên). Trong đó, sử Việt từng lưu danh gia đình có tới 5 đời liên tiếp đỗ tiến sĩ.
Theo sách Những người thầy trong lịch sử Việt Nam, trong số 2.898 người đỗ đại khoa từ năm 1075 đến 1919, dòng họ Ngô (ở vùng Lý Trai, Nghệ An) có tới 5 người.
Theo gia phả của dòng họ Ngô Trí ở Diễn Châu (Nghệ An), cụ Ngô Công Định (Ngô Định), quê ở Bắc Ninh vào Nghệ An lập nghiệp vào cuối thế kỷ XV. Bà thủy tổ của dòng họ là Chu Thị Bột đem toàn bộ gia sản ban cho người nghèo, không còn gì để lại cho con cháu.
Nhà thờ dòng họ Ngô Lý Trai ở xã Diễn Kỷ, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An.
Sau này, khi bà và chồng qua đời, hai con Ngô Ngọc và Ngô Định rơi vào cảnh nghèo khổ. Anh cả Ngô Ngọc được cậu nhận nuôi ăn học tại quê nhà. Ngô Định được cho làm con nuôi một người quê Đông Thành (Nghệ An), vốn làm trong quân ngũ, đóng ở đất Kinh Bắc.
Trước cảnh anh em ly biệt, dân gian có truyền nhau bài ca như sau: “Một gốc trăm cành nảy họ Ngô / Chuyện bà thí thóc để muôn thu / Mất mùa thương kẻ ăn rau cháo / Làm phúc đến lúc dốc bịch bồ / Hai chữ vinh hoa bia miệng dệt / Năm đời liên trúng phấn son tô / Còn trời còn đất còn non nước / Thóc tổ còn nhiều chẳng phải lo”.
Sau này, bố nuôi về hưu, đưa Ngô Định đi theo vào định cư ở đất Lý Trai (nay thuộc xã Diễn Kỷ, huyện Diễn Châu) lập ra dòng thứ họ Ngô, được gọi là họ Ngô Lý Trai.
Con cháu họ Ngô vượt lên hoàn cảnh, cố học hành. Đến đời thứ 5 tính từ cụ thủy tổ, dòng họ này bắt đầu có người đỗ đại khoa.
Người đỗ khai khoa cho dòng họ Ngô Lý Trai là hai cha con cụ Ngô Trí Tri và Ngô Trí Hòa. Tại khoa thi Nhâm Thìn năm (1592) đời vua Lê Thế Tông, hai cha con đi thi, cùng đỗ đại khoa.
Ngô Trí Tri đỗ Đệ tam giáp đồng tiến sĩ xuất thân, năm đó 53 tuổi (có tài liệu ghi 56). Con trai ông là Ngô Trí Hòa đỗ Đệ nhị giáp tiến sĩ xuất thân (Hoàng giáp), năm 28 tuổi.
Lúc vinh quy bái tổ, vua Lê Thế Tông đích thân tặng một bức trướng hồng có thêu mười chữ vàng: “Khoa danh thiên hạ hữu / Phụ tử thế gian vô”. Nghĩa là, khoa danh trong thiên hạ thì ai cũng có thể có, nhưng hai cha con cùng đỗ một khoa thì chưa thấy bao giờ.
Theo nội dung Văn bia số 21 tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Hà Nội, đây là lần đầu tiên trong lịch sử khoa cử Việt Nam có hai cha con cùng đỗ tiến sĩ trong một khoa thi.
Bài ký đề tên tiến sĩ khoa thi đó đã ghi lại hiện tượng này như một biểu tượng của triều đại thịnh trị, thanh bình: "Ai nấy đều lấy làm sung sướng được trông thấy cảnh đời thái bình, dưới triều vua thánh, có cha con cùng đỗ một khoa thật là thịnh hội và văn minh vậy".
Tính từ khi hai cha con Ngô Trí Tri đỗ khai khoa cho họ Ngô Lý Trai, dòng họ này liên tiếp có người đỗ đạt, làm quan to trong triều đình.
GS Lê Văn Lan cho rằng hai cha con đồng khoa, đồng triều này là người đã nêu bật được cả hai vế của truyền thống khoa cử Việt Nam, hiếu học nhưng phải đỗ đạt, mà phải là đại khoa.
Đây là biểu hiện cho đỉnh cao của trí tuệ. Dù bị khuôn vào mô hình khoa cử truyền thống, nó vẫn biểu hiện được tất cả giá trị, phẩm chất tinh thần người Việt lúc bấy giờ.
Một truyền thống đã được tạo ra từ sự kiện hai cha con đồng khoa, đồng triều là đều say sưa, miệt mài, cố công học hành và gắng công thi cử để có được danh vị rất vẻ vang, 5 đời liên tiếp đỗ tiến sĩ.
Theo gia phả dòng họ Ngô Lý Trai tại Diễn Châu, cụ Ngô Trí Tri sau khi đỗ Đệ tam giáp đồng tiến sĩ xuất thân đã làm quan tới chức Giám sát ngự sử đạo Quảng Nam, thăng lên làm Tả thị lang bộ Lễ. Sau này, cụ về nghỉ tại quê nhà, dạy bảo con cháu học hành.
Người con trai Ngô Trí Hòa sau khi đỗ Hoàng giáp năm 1592, ra làm quan tới chức Hiến sát sứ Sơn Tây. Năm 1623, ông có công dẹp loạn ở Sơn Tây, được gia phong Thiếu bảo, phong Hiệp Mưu tá lý dục vân tán trị công thần, xếp vào hàng công thần trung hưng của triều Lê, làm quan tới Thượng thư bộ Hộ kiêm chức Tế tửu Quốc Tử Giám.
Con trai cụ Ngô Trí Hòa là Ngô Sĩ Vinh (1596 - ?) đỗ Đệ tam giáp đồng tiến sĩ xuất thân khoa thi Bính Tuất niên hiệu Phúc Thái (1646) đời vua Lê Chân Tông, làm quan tới chức Quang Lộc Tự khanh. Khi mất, ông được truy tặng chức Tằng Tả thị lang, tước hầu.
Hai người cháu nhánh trên của cụ Ngô Sĩ Vinh là Ngô Công Trạc đỗ Tam giáp đồng tiến sĩ xuất thân năm 1694 đời vua Lê Hy Tông và Ngô Hưng Giáo đỗ tiến sĩ năm 1710.
Như vậy, dòng họ Ngô Lý Trai trải qua 5 đời liên tiếp có 5 người đỗ đại khoa. Bàn về việc này, sách Lịch triều hiến chương loại chí có nhận định về cụ Ngô Trí Hòa và dòng họ Ngô Lý Trai như sau: “Ông học vấn hơn người, chính thuật có thừa, trải khắp trong ngoài đối xử chỗ nào cũng vừa; công lao tiếng tăm rõ rệt. Lại là bậc danh thần của ba triều, cha con đồng khoa, phúc nhà lâu dài, càng là việc xưa nay ít thấy”.
Chiến thắng “Hà Nội-Điện Biên Phủ trên không” tháng 12/1972 là một trong những chiến thắng vĩ đại nhất của dân tộc Việt Nam ở thế kỷ 20. Những người trực tiếp chiến đấu, góp phần làm nên chiến thắng ấy nay đã vào tuổi “xưa nay hiếm”, nhưng mỗi khi ôn lại ký ức hào hùng năm xưa, trong họ vẫn trào dâng niềm tự hào.
Đến nay, toàn TP.HCM có hơn 1.200 nhà tạm, nhà dột nát được sửa chữa hoặc xây mới. TP.HCM sẽ chi hơn 200 tỷ đồng giúp các tỉnh xóa nhà tạm, nhà dột nát.
Chia sẻ
Công an đang vào cuộc làm rõ sự việc một nữ sinh ở Bình Định bị đánh đập thô bạo, clip đăng tải gây xôn xao mạng xã hội.
Chia sẻ
Sau trận thua nặng nề 0-4 trên sân khách HAGL, hòa đội cuối bảng SHB Đà Nẵng 1-1 và mới nhất thua Hà Nội FC 0-3 ngay ở sân nhà, HLV Nguyễn Công Mạnh của B.Bình Dương thẳng thắn nói ông xấu hổ nên xin từ chức.
Chia sẻ
Sau một tuần biến động mạnh, giá vàng tại phiên chốt tuần "rơi tự do" 6 triệu đồng/lượng ở chiều bán ra so với cuối phiên trước đó. Các nhà phân tích cho rằng, không ngoại trừ khả năng Ngân hàng Nhà nước có những động thái can thiệp thị trường vàng, sẽ xuất hiện làn sóng bán tháo.
Chia sẻ
Bộ Quốc phòng ban hành Thông tư số 19/2025/TT-BQP, hướng dẫn chi tiết việc thực hiện chính sách, chế độ đối với các đối tượng thuộc phạm vi quản lý của Bộ, trong đó làm rõ các quy định quan trọng áp dụng cho quân nhân nghỉ hưu trước tuổi do thực hiện chủ trương tinh giản biên chế, cơ cấu lại lực lượng.
Chia sẻ
Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Nam Định đã có các hoạt động tiếp xúc cử tri trước kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV.
Chia sẻ
Các đề xuất của Mỹ bao gồm việc bỏ vấn đề tư cách thành viên NATO của Ukraine, tờ Bloomberg đưa tin trích dẫn các nguồn tin quen thuộc với tình hình.
Chia sẻ
Sáng ngày 20/4/2025, Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) tổ chức phát động chương trình “BIDV RUN - Vì cuộc sống Xanh” mùa thứ 5 nhằm lan tỏa “tinh thần xanh” và khuyến khích cộng đồng chung tay cùng ngân hàng thực hiện các hoạt động an sinh xã hội hướng tới sự phát triển bền vững của đất nước.
Chia sẻ
Dự án Khu đô thị du lịch lấn biển Cần Giờ có tổng diện tích 2.870ha, trong đó sẽ xây dựng những công trình hàng đầu thế giới như: Nhà hát, khu vui chơi, cảng, tòa tháp…
Chia sẻ
Trung tướng phi công Phạm Tuân nổi tiếng không chỉ ở Việt Nam, mà còn trên toàn thế giới. Ngày 27/12/1972, bắn rơi máy bay B-52, trở thành phi công đầu tiên bắn hạ “pháo đài bay bất khả xâm phạm” B-52 của Mỹ.
Chia sẻ
Tối qua (19/4), tại Phòng Hòa nhạc Lớn (Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam), đêm nhạc “Tchaikovsky Night” đã diễn ra, quy tụ đông đảo khán giả yêu âm nhạc cổ điển.
Chia sẻ
Lãi suất ngân hàng cao nhất hôm nay 20/4: Liên quan đến ngân hàng SCB, Ngân hàng Nhà nước đã dự thảo Tờ trình báo cáo Chính phủ và Bộ Chính trị về phương án tái cơ cấu.
Chia sẻ
Là tân binh của Hồng Lĩnh Hà Tĩnh nhưng tiền vệ Huỳnh Tiến Đạt đang dần trở thành cầu thủ trụ cột của CLB, siêu phẩm vào lưới Viettel là cú hích tinh thần để anh tìm lại đẳng cấp.
Chia sẻ
Nhóm 3 người đang tháo dỡ bức tường ở căn nhà trên địa bàn phường Tân Hưng Thuận, quận 12 thì tường sập, đè một người tử vong, ngày 20/4.
Chia sẻ
Ngày 20/4, thông tin từ Tỉnh ủy Bình Thuận cho biết, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình vừa chủ trì buổi làm việc với Thường trực Tỉnh ủy Bình Thuận, Đắk Nông, Lâm Đồng về việc triển khai thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ 11 Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII.
Chia sẻ
Mặc dù ở ký túc xá “kiểu mẫu”, vốn được xem là nơi hỗ trợ chỗ ở cho sinh viên có hoàn cảnh khó khăn từ các tỉnh, thành về Hà Nội học tập nhưng nhiều sinh viên ở Ký túc xá Mỹ Đình không khỏi bức xúc khi bị thu 150.000 đồng điều hoà/tháng dưới mác “tự nguyện”.
Chia sẻ
"Nữ hoàng cảnh nóng" Kiều Trinh bức xúc phản hồi tin đồn "mua vai", "chảnh chọe" với nhà sản xuất. Cô khẳng định đã tự lực 22 năm trong nghề với nhiều chấn thương vĩnh viễn trên cơ thể.
Chia sẻ
"Khởi nghiệp không chỉ là một lựa chọn nghề nghiệp – đó là cách mỗi học sinh, sinh viên học cách kiến tạo tương lai bằng chính đôi tay và khối óc của mình. Hãy biến không thành có, biến khó thành dễ, biến cái không thể thành cái có thể", Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh tại Ngày hội Khởi nghiệp Quốc gia của học sinh, sinh viên lần thứ VII (VISES 2025) diễn ra sáng 20/4 tại TP.HCM.
Chia sẻ
Dự án Công viên công nghệ phần mềm Hà Nội có quy mô hơn 32 ha, nằm tại phường Phúc Lợi (quận Long Biên, Hà Nội) do Công ty Cổ phần Hanel làm chủ đầu tư. Sau 15 năm, dự án vẫn chưa thể hoàn thành, gây lãng phí lớn.
Chia sẻ
Đêm đó, tôi thức trắng với quyết định đau đớn nhưng cần thiết.
Chia sẻ
Lưu Bị khi khởi điểm vẫn còn lận đận trong sự nghiệp thì bạn học là Công Tôn Toản đã chiếm cứ U Châu, làm quan đến chức Trung lang tướng và được phong Đô đình hầu.
Chia sẻ
Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ, các Bộ, ngành liên quan trong quá trình nghiên cứu, đề xuất phương án sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 và các luật, nghị quyết có liên quan đến việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị thì kết hợp đề xuất phương án xử lý để thể chế hóa quy định liên quan bầu cử một số chức danh.
Chia sẻ
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính bày tỏ niềm vui mừng khi sau 7 năm triển khai đề án hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp, 100% các trường đại học, cao đẳng, 63 sở giáo dục đã có kế hoạch triển khai khởi nghiệp, sáng tạo
Chia sẻ
Mỹ sẽ triển khai tên lửa đánh chìm tàu tới eo biển Luzon, một điểm nghẽn để hải quân Trung Quốc tiếp cận Thái Bình Dương, trong một cuộc tập trận quân sự với Philippines.
Chia sẻ
Sáng 20/4, Báo Nông Thôn Ngày Nay/Dân Việt đã phối hợp với Đại học và Bệnh viện Đại học Phenikaa tổ chức chương trình khám bệnh, cấp phát thuốc miễn phí năm 2025 cho bà con xã Nhân Mỹ, huyện Tân Lạc, tỉnh Hoà Bình.
Chia sẻ
Từ những chuyến hành trình rong ruổi trên các con đường quê nghèo, Quang Triều cùng các tình nguyện viên trong nhóm đã tập trung xây dựng những căn nhà bền vững, an toàn cho các gia đình kém may mắn ở miền Tây.
Chia sẻ
Trong 6 tỉnh của khu vực Đông Nam bộ, việc sáp nhập tỉnh thành sẽ mang đến cho tỉnh Đồng Nai một bước ngoặt lớn để trở thành vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.
Chia sẻ
Sáp nhập hai tỉnh Lào Cai, Yên Bái, dự kiến thành một tỉnh mới mang tên tỉnh Lào Cai, trung tâm chính trị - hành chính (tỉnh lỵ) đặt tại Yên Bái hiện nay. Tỉnh mới sau hợp nhất 2 tỉnh Yên Bái, Lào Cai sẽ có tiềm năng to lớn về nuôi cá nước ngọt to bự, nuôi cá nước lạnh như cá tầm, cá hồi-"cá quý tộc".
Chia sẻ
Theo luật sư, các trường đại học tuyển dụng viên chức phải tuân thủ quy định của Luật viên chức về tiêu chí, tiêu chuẩn, điều kiện, thủ tục. Còn đối với các giảng viên ở dạng hợp đồng thì phải tuân theo quy định của Bộ luật lao động và các văn bản pháp luật có liên quan.
Chia sẻ
Ngày 20/4, trao đổi với Dân Việt, ông Thái Hoàng Vũ – Chánh Văn phòng UBND tỉnh Quảng Nam xác nhận, Chủ tịch UBND tỉnh Lê Văn Dũng vừa ký văn bản gửi các huyện, thị xã, thành phố về việc đề xuất lại tên gọi đơn vị hành chính dự kiến sau sắp xếp.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Nguyễn Thanh 
