Giữa những ngày tháng 4 lịch sử, chuẩn bị kỷ niệm 50 năm Thống nhất đất nước, Dinh Độc Lập tại TP.HCM đông vui và nhộn nhịp hơn bao giờ hết.

Tại di tích quốc gia đặc biệt này, chúng tôi có một cuộc hẹn với một nhân vật đặc biệt, hay nói chính xác hơn, đó là một người làm nên lịch sử: bà Vũ Minh Nghĩa (bí danh Chính Nghĩa). Bà Nghĩa là nữ Biệt động Sài Gòn từng hai lần nhận nhiệm vụ đánh vào Dinh Lộc Lập. Lần đầu tiên là Tết Mậu Thân 1968, lần thứ hai là tháng 4/1975.

Ở tuổi gần 80, nữ chiến sĩ Biệt động Sài Gòn ngày nào vẫn còn nhớ như in từng sự kiện quan trọng trong đời bà gắn với mốc son lịch sử của đất nước. Từ giữa tháng 3 tới nay, bà Nghĩa đã đến Dinh Độc Lập tổng cộng 7 lần, khi thì họp mặt cựu chiến binh, khi thì trò chuyện cùng giới trẻ và dành thời gian trả lời báo chí.

“Mỗi lần đến Dinh Độc Lập là mỗi lần tôi xúc động. Vừa vinh dự, vừa tự hào. Tôi may mắn còn sống, được hưởng nền hòa bình độc lập. Còn sống để thấy sự phát triển của đất nước. Nhưng… tôi nhớ đồng đội của mình”, bà Nghĩa xúc động.

11h đêm nhận lệnh, 2h sáng đánh vào Dinh Độc Lập

Biệt động Sài Gòn là lực lượng Biệt động thuộc Quân khu Sài Gòn - Gia Định, có hơn 30 năm hoạt động ngay tại trung tâm đầu não, sào huyệt của kẻ thù và chiến đấu trong những tình thế ngặt nghèo nhất.

Được cài cắm trong nội thành, vừa xây dựng cơ sở vừa tổ chức các trận đánh, lực lượng Biệt động Sài Gòn đã gây được tiếng vang lớn với những chiến công đánh vào Đài Phát thanh Sài Gòn, tòa Đại sứ Mỹ, Bộ Tư lệnh Hải quân ngụy, Bộ Tổng tham mưu ngụy, Dinh Độc Lập và hàng chục vị trí then chốt của Mỹ ngụy.

Bà Nghĩa là một trong số nhiều chiến sĩ Biệt động Sài Gòn làm nên những chiến công ấy. Đứng trước Dinh Độc Lập, bà nheo mắt sau lớp kính lão, nói chậm rãi: “Tết Mậu Thân 1968 là trận đánh tôi không thể nào quên. Đánh vào Dinh Độc Lập chỉ với 15 chiến sĩ. Đó là nhiệm vụ quá lớn”.

Bà Chính Nghĩa là nữ duy nhất của Đội 5 - Biệt động Sài Gòn với 15 thành viên được lệnh đánh vào Dinh Độc Lập Tết Mậu Thân 1968.

Đầu óc tôi choáng váng, bởi kế hoạch 2h sáng là phải tấn công. Nhưng sau đó chúng tôi bình tĩnh, xác định dù địch có bao nhiêu vũ khí thì chúng tôi vẫn quyết tâm, tin là mình làm được.

Rạng sáng mùng 2 Tết Mậu Thân, đội biệt động của bà do đồng chí Tô Hoài Thanh chỉ huy đánh vào Dinh Độc Lập. Theo yêu cầu của cấp trên, các chiến sĩ Đội 5 Biệt động Sài Gòn phải giữ trận địa trong khoảng 20 - 30 phút để chờ quân chi viện tới. Dinh Độc Lập là mục tiêu quan trọng, nằm trong nội đô và luôn được bảo vệ nghiêm ngặt. Do đó, đây là trận đánh sinh tử.

“Ban đầu, theo kế hoạch là đánh vào Ban chỉ huy quân sự quận 5, bởi nhìn trên sa bàn mô phỏng thì đây là nơi gần giống đầu não của địch. Nhưng sau đó thay đổi mục tiêu. 23h giờ đêm mùng 1 Tết Mậu Thân, đội trưởng báo lệnh mới không phải tấn công vào quận 5 mà đánh vào Dinh Độc Lập. Đầu óc tôi choáng váng, bởi kế hoạch 2h sáng là phải tấn công. Nhưng sau đó chúng tôi bình tĩnh, xác định dù địch có bao nhiêu vũ khí thì chúng tôi vẫn quyết tâm, tin là mình làm được”, bà Nghĩa nói.

Gần 2h sáng mùng 2 Tết, đội bắt đầu hành quân từ nhà ông Năm Lai (anh hùng lực lượng vũ trang Trần Văn Lai) - nơi có căn hầm vũ khí bí mật, đánh vào Dinh Độc Lập.

15 chiến sĩ biệt động đi trên 3 xe tải nhỏ và 2 xe máy tiến vào cổng sau Dinh Độc Lập (nay là cổng trên đường Nguyễn Du). Chiếc xe tải đi đầu nhanh chóng tiêu diệt chốt gác, tạo điều kiện đặt thuốc nổ phá cổng. Nhưng, khối thuốc không nổ, lực lượng biệt động bị mắc kẹt ở cổng. Bị địch phát hiện và tấn công, 5 chiến sĩ hy sinh ngay khi trèo qua tường rào. 

Không thể tiến vào trong, các chiến sĩ biệt động phải chiến đấu ngay bên ngoài cổng Dinh. Sau khi nổ súng khoảng 10 phút, xe của địch từ các nơi đổ về.  Thêm 30 phút cầm cự nhưng vẫn chưa thấy có quân ta tiếp viện, cả Đội 5 dồn lực quyết chiến đấu đến hơi thở cuối cùng.

“Địch bao vây, đội còn 8 người rút vào cao ốc phía đối diện. Khi đó, cao ốc đang xây tới tầng thứ ba thì họ nghỉ Tết. Sáng địch tấn công, nó ở dưới đất mình lên tầng 1, nó tầng 1 mình lên tầng 2. Đề phòng ta, tới tầng thứ ba, địch lên bằng thang máy. Lúc đó mình còn một trái B40, đánh thang máy cháy rụi, xe chở quân đến của địch cũng cháy luôn”, bà Nghĩa kể.

Đội 5 Biệt động Sài Gòn chiến đấu ngay đầu não của địch từ 2h sáng tới 20h mùng 2 Tết rồi rút ra khỏi cao ốc. Với quân số đông áp đảo, truy lùng gắt gao khu vực này, bà Nghĩa và các chiến sĩ Đội 5 bị bắt giữ. Khi đó, chỉ còn 7 người, hy sinh 8 chiến sĩ trong đó có đội trưởng Tô Hoài Thanh.

Anh em chúng tôi xác định dù địch có bao nhiêu vũ khí thì chúng tôi vẫn quyết tâm, tin là mình làm được. Đó là tinh thần dũng cảm trong chiến tranh.

Nữ Biệt động Sài Gòn Chính Nghĩa và những đồng đội quả cảm bị đày từ nhà tù Tổng nha Cảnh sát đến Thủ Đức, Biên Hòa, Chí Hòa và cuối cùng là nhà tù Côn Đảo. Hiệp định Paris được ký kết năm 1973, một năm sau, bà Nghĩa cùng hàng nghìn chiến sĩ cách mạng tại “địa ngục trần gian” nhà tù Côn Đảo được trả tự do. Dù không thành công nhưng trận Mậu Thân 1968 đánh thẳng vào Dinh Độc Lập đã gây được tiếng vang lớn.

Tôi hỏi từ khi nhận lệnh đến lúc đánh Dinh Độc lập chỉ có 3 tiếng, đội vỏn vẹn 15 người, trong khi đó, phía địch chắn chắn quân số gấp không biết bao nhiêu lần, bà có lo không. 

Bà Chính Nghĩa mỉm cười rồi trầm ngâm: “Khi nhận lệnh và trước lúc hy sinh, đội trưởng đều căn dặn: Cố bám trận địa, chờ lực lượng tới tiếp viện, không rút lui, đây là mệnh lệnh. Đây là câu nói mà tôi luôn ghi nhớ. Anh em chúng tôi xác định dù địch có bao nhiêu vũ khí thì chúng tôi vẫn quyết tâm, tin là mình làm được. Đó là tinh thần dũng cảm trong chiến tranh”.

Trưa 30/4 vỡ òa trong vòng tay nhân dân

Được trả tự do năm 1974, bà Chính Nghĩa bị thương nặng ở chân. Sau khi chữa trị, bà tiếp tục tham gia kháng chiến ở Phòng tình báo Miền. Trong Chiến dịch Hồ Chí Minh, đội của bà tiếp tục được giao nhiệm vụ đánh vào Dinh Độc Lập tháng 4/1975.

Bà Nghĩa lần thứ hai được giao trọng trách đánh vào Dinh. Trong lần thứ hai này, bà đã vỡ òa hạnh phúc, vui mừng tột độ khi chính quyền Việt Nam Cộng hòa đầu hàng khi đội chưa kịp tới Dinh. Niềm vui của bà Nghĩa hòa vào cùng niềm vui của đoàn quân chiến thắng và vòng tay nhân dân.

Ai chứng kiến và tham gia chiến dịch Hồ Chí Minh, giải phóng miền Nam, nhất là ở Sài Gòn vào trưa 30/4/1975 đều cảm nhận được không khí hạnh phúc tột cùng hôm đó.

“Khi đó, đơn vị chúng tôi đi cùng đoàn xe tăng tiến về Dinh Độc Lập. Đoàn mới đi đến Gò Vấp là có tin Dương Văn Minh đầu hàng. Chúng tôi dừng lại ở Gò Vấp, cùng với chính quyền địa phương, may cờ, làm băng rôn, chào đón đoàn quân giải phóng và tiếp tục tham gia hoạt động địa phương. Ai chứng kiến và tham gia chiến dịch Hồ Chí Minh, giải phóng miền Nam, nhất là ở Sài Gòn vào trưa 30/4/1975 đều cảm nhận được không khí hạnh phúc tột cùng hôm đó”, bà Nghĩa mỉm cười.

Tối 30/4/1975, bà cùng đồng đội ngủ tại chợ Hạnh Thông Tây cũ trên đường Thống Nhất. Sang ngày 1 và 2/5, bà cùng đội tiếp quản kho lương thực trên địa bàn. Ngoài ra, nhiệm vụ lúc bấy giờ là cùng địa phương tham gia công tác tư tưởng, vận động những người còn lại ra đầu hàng và tham gia các phong trào tái thiết. 

Ngày 2/9/1975, bà Nghĩa được Bộ Tư lệnh đón ra Hà Nội dự Quốc khánh đầu tiên khi non sông đất nước liền một dải.

“Nhiệm vụ đánh vào Dinh Độc Lập lần một chúng tôi đã hoàn thành năm 1968, dù tổn thất nhưng gây được tiếng vang, khiến chính quyền địch khiếp sợ. Lần thứ hai, chúng tôi tiến về Dinh, chưa tới thì nhiệm vụ đã được các chiến sĩ của đoàn quân giải phòng hoàn thành xuất sắc”, bà Nghĩa tổng kết.

Ở tuổi gần 80, hiện bà đang sống với gia đình người con trai tại quận Gò Vấp, TP.HCM. Con trai bà cũng là một chiến sĩ công an nhân dân. Ở thời hoa lửa, bà là một nữ Biệt động Sài Gòn gan dạ - kiên trung, hòa bình, bà Nghĩa quây quần cùng với con cháu.

Giữa những ngày tháng 4 lịch sử, kỷ niệm 50 năm ngày Thống nhất đất nước, bà nói mình rất tự hào khi các chương trình kỷ niệm năm nay tại TP.HCM được tổ chức rất quy mô. Hôm nào bà cũng cập nhật tin tức trên truyền hình về các đoàn tập luyện diễu binh chuẩn bị cho đại lễ. Bà thấy vui khi TP.HCM đang ngày càng phát triển với những tòa cao ốc hiện đại, đời sống người dân ngày càng tốt hơn.

Thế hệ chúng tôi ngày xưa, chiến tranh thì tập trung vào đánh giặc còn thế hệ bây giờ, với tuổi trẻ và tri thức, tôi tin mọi mục tiêu đều được các bạn hoàn thành tốt.

“Ngồi ở nhà nghe tiếng máy bay tập luyện, tôi đoán được ngay đó là chiếc SU-30 mà không cần nhìn. Ngày xưa, nghe tiếng ruồng như vậy là phải lo tìm nơi để trú không biết nó thả bom lúc nào. Nhưng bây giờ thì khác, mình càng mong nghe được nhiều những tiếng máy bay như thế”, bà nói và giải thích thêm rằng tiếng máy bay cho thấy đội huấn luyện của ta đang rất chuyên nghiệp bởi đi vào quận 1, nhà cao tầng rất nhiều nhưng các chiến sĩ lái cừ.

“Đến 30/4, SU-30 sẽ quần lượn. Phi công làm nhiệm vụ này còn hơn cả ra trận tuyến chiến đấu. Nghĩa là phải tránh nhà cao tầng dày đặc ở quận 1 nên tôi rất nể phục các phi công hiện nay. Thế hệ chúng tôi ngày xưa, chiến tranh thì tập trung vào đánh giặc còn thế hệ bây giờ, với tuổi trẻ và tri thức, tôi tin mọi mục tiêu đều được các bạn hoàn thành tốt”, bà Nghĩa gửi gắm.

×