Nhóm đối tượng ngụy trang đất hiếm buôn lậu sang Trung Quốc

Trong vụ án Công ty Thái Dương khai thác trái phép đất hiếm tại mỏ Yên Phù (Yên Bái), cơ quan điều tra cáo buộc Chủ tịch doanh nghiệp này là Đoàn Văn Huấn có hành vi bán trái phép hơn 10.292 tấn quặng hàm lượng TREO 18-20%, trị giá 403 tỷ đồng và 280.846 tấn quặng sắt, trị giá 333 tỷ đồng, hưởng lợi bất chính 736 tỷ.

Một trong số các khách hàng mua đất hiếm của Huân là Lưu Đức Hoa (người Trung Quốc). Kết luận điều tra xác định, Hoa vốn doanh tự do, từng thuê đất, mở xưởng chế biến tinh quặng đất hiếm tại Hải Phòng; chỉ đạo sản xuất, trộn tinh quặng đất hiếm để xuất khẩu sang Trung Quốc.

Theo điều tra, Lưu Đức Hoa đã mua 2.160 tấn quặng đất hiếm hàm lượng 14-17% (chưa được chế biến sâu) của Đoàn Văn Huấn. Sau đó, ông ta chỉ đạo bị can Nguyễn Thanh Đoàn, Phó Giám đốc Công ty CP thương binh Trường Sơn, vận chuyển số hàng này từ mỏ Yên Phú về các xưởng chế biến.

Bị can Đoàn cũng làm thủ tục thuê công nhân, gồm cả người Việt Nam và Trung Quốc để tổ chức sản xuất tại Hải Phòng. Qua đây, quặng được mua từ Huân sẽ được tinh chế, nâng hàm lượng đất hiếm lên 20-30%.

Do nguồn gốc quặng của Đoàn Văn Huấn không hợp pháp và hàm lượng 30% cũng không được phép xuất khẩu nên Lưu Đức Hoa đã chỉ đạo nhân viên pha trộn thêm các hóa chất và phụ gia tạo thành hỗn hợp chất màu trắng đục.

Đất hiếm sau đó được đóng gói trong các bao có sẵn nhãn hiệu "BẢO KHANG RICE, Chuẩn cơm mẹ nấu, cơm dẻo mềm thơm đặc trưng. NET WEIGHT: 50kg". Việc này nhằm ngụy trang, che giấu quặng đất hiếm.

Lưu Đức Hoa cũng thuê Khâu Vỹ Bung, Giám đốc Công ty GUANGZHOU ( trụ sở tại Trung Quốc) làm thủ tục xuất khẩu hàng hóa, khai báo là "Hỗn hợp chất Oxalate" nhưng thực chất là đất hiếm, từ Việt Nam sang Trung Quốc.

Các bị can Đoàn Văn Huấn, Nguyễn Văn Chính là Tổng giám đốc và Phó tổng giám đốc Công ty Thái Dương. Ảnh: DV.

Khâu Vỹ Bung liên hệ và thuê Trần Đức, Giám đốc Công ty Dương Liễu, làm thủ tục xuất khẩu mặt hàng "Hỗn hợp chất Oxalate" theo yêu cầu của Lưu Đức Hoa.

Trong quá trình làm thủ tục xuất khẩu, do hàng hóa không có giấy tờ chứng minh nguồn gốc xuất xứ nên Đức sử dụng pháp nhân Công ty Dương Liễu, khai báo là chủ hàng, lập các hóa đơn thương mại hợp thức hóa nguồn gốc cho hàng hóa mở tờ khai xuất khẩu. Việc này vi phạm quy định của Luật Hải quan.

Với thủ đoạn nêu trên, từ ngày 05/5/2023 đến ngày 02/9/2023, Trần Đức đã mở 08 tờ khai" tại Chi cục Hải quan cảng Đình Vũ, Hải Phòng, khai báo xuất khẩu mặt hàng là "Hỗn hợp chất Oxalate" tổng khối lượng 200,78 tấn, trị giá 501.950 USD.

Thực tế, số hàng hóa trên là đất hiếm đã được Lưu Đức Hoa pha trộn, ngụy trang để xuất khẩu trái phép. Tính theo đơn giá quặng đất hiếm hàm lượng TREO 14-20%, cảnh sát cáo buộc Hoa buôn lậu 200,78 tấn với trị giá 341.326 USD (tương đương hơn 7,8 tỷ đồng).

Lưu Đức Hoa xuất cảnh về Trung Quốc vào ngày 24/9/2023 nên cơ quan điều tra có văn bản gửi Cục Đối ngoại Bộ Công an, đề nghị phối hợp với Đại sứ quán Trung Quốc xác minh lý lịch, quá trình chấp hành pháp luật của Lưu Đức Hoa nhưng không có kết quả. Ngày 14/12/2024, cảnh sát ra quyết định truy nã trong nước và đề nghị truy nã quốc tế với Lưu Đức Hoa về tội "Buôn lậu". 

Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã ra kết luận, đề nghị Viện kiểm sát truy tố 27 bị can trong vụ án Công ty Thái Dương và các đơn vị liên quan khai thác trái phép đất hiếm ở Yên Bái, buôn lậu sang Trung Quốc.

Trong vụ án này, bị can Đoàn Văn Huấn (SN 1958, Chủ tịch Công ty Thái Dương) bị đề nghị truy tố về 3 tội danh gồm: "Vi phạm quy định về thăm dò, khai thác tài nguyên", "Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng", "Gây ô nhiễm môi trường"

Nhóm 7 người là cựu lãnh đạo, nhân viên Bộ Tài nguyên và Môi trường (TNMT) và Sở TNMT tỉnh Yên Bái bị truy tố về tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí".

Số này gồm: Nguyễn Linh Ngọc, cựu Thứ trưởng Bộ TNMT; Nguyễn Văn Thuấn, cựu Tổng cục trưởng Tổng cục Địa chất và Khoáng sản; Hoàng Văn Khoa, cựu Vụ trưởng Vụ Khoáng sản; Hồ Đức Hợp, cựu Giám đốc Sở TNMT tỉnh Yên Bái…

Nhóm đối tượng gây ra vụ việc có thể sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự

Luật sư Hoàng Anh Sơn, Đoàn luật sư TP. Hồ Chí Minh cho hay, tội vi phạm quy định về sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí được quy định tại Điều 219 Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017 cụ thể như sau:

Người nào được giao quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước mà vi phạm chế độ quản lý, sử dụng tài sản, gây thất thoát, lãng phí từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc dưới 100.000.000 đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật hoặc xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm sẽ bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.

Người dân phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây sẽ bị phạt tù từ 03 năm đến 12 năm: Vì vụ lợi; Có tổ chức; Dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt; Gây thất thoát, lãng phí từ 300.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng.

Phạm tội gây thất thoát, lãng phí 1.000.000.000 đồng trở lên sẽ bị phạt tù từ 10 năm đến 20 năm.

Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

Đối với bị can Đoàn Văn Huấn (SN 1958, Chủ tịch Công ty Thái Dương) bị đề nghị truy tố về 3 tội danh gồm: "Vi phạm quy định về thăm dò, khai thác tài nguyên", "Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng", "Gây ô nhiễm môi trường". Với các tội danh này, có thể cơ quan điều tra sẽ xử lý theo quy định tại Điều 221, Điều 227, Điều 235 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 với khung hình phạt cụ thể như sau: 

Người nào lợi dụng chức vụ, quyền hạn thực hiện một trong những hành vi sau đây, gây thiệt hại từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc dưới 100.000.000 đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật hoặc xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm sẽ bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:

Giả mạo, khai man, thỏa thuận hoặc ép buộc người khác giả mạo, khai man, tẩy xóa tài liệu kế toán; Dụ dỗ, thỏa thuận hoặc ép buộc người khác cung cấp, xác nhận thông tin, số liệu kế toán sai sự thật; 

Để ngoài sổ kế toán tài sản của đơn vị kế toán hoặc tài sản liên quan đến đơn vị kế toán; Hủy bỏ hoặc cố ý làm hư hỏng tài liệu kế toán trước thời hạn lưu trữ theo quy định của Luật Kế toán; Lập hai hệ thống sổ kế toán tài chính trở lên nhằm bỏ ngoài sổ kế toán tài sản, nguồn vốn, kinh phí của đơn vị kế toán.

Phạm tội thuộc một trong những trường hợp sau đây sẽ bị phạt tù từ 03 năm đến 12 năm: Vì vụ lợi; Có tổ chức; Dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt; Gây thiệt hại từ 300.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng. Phạm tội gây thiệt hại 1.000.000.000 đồng trở lên sẽ bị phạt tù từ 10 năm đến 20 năm.

Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

×