Rằm tháng 7 là ngày Tết Trung Nguyên, lễ Vu Lan báo hiếu và cũng là ngày xá tội vong nhân theo phong tục của các nước Á Đông.  Tuỳ điều kiện từng gia đình có thể làm mâm cúng chay mặn khác nhau, thông thường trong lễ cúng vào rằm tháng 7 có những mâm cúng sau:

* Mâm lễ cúng Phật (đối với gia đình thờ Phật)

Lễ cúng Phật thường có các món chay như:

+ Xôi (đỗ xanh, xôi gấc, xôi vò hạt sen, xôi trắng ruốc nấm hương...)

+ Giò, chả chay.

+ Nem chay hoặc nem nấm.

+ Canh nấm hoặc rau củ quả.

+ Đậu hũ...

*Mâm lễ cúng gia tiên:

Đối với mâm lễ cúng Tổ tiên chúng ta thường sắp xếp "Trên chay dưới mặn" tức là trên hoa quả, dưới là cỗ mâm mặn. Các món ăn nấu tùy theo điều kiện gia đình, hoặc là các món mà ngày xưa ông bà tổ tiên thích ăn.

- Nếu người cúng là trưởng tộc thì cúng xôi gà và 9 bát xếp chồng lên nhau, 9 đôi đũa. Nếu không có gà thì một miếng thịt hoặc một khoanh giò.

- Nếu là con trưởng trong nhà thì cúng 1 mâm cơm, tùy tâm và điều kiện, có ít cúng ít, có nhiều cúng nhiều, nhưng không thể thiếu 7 cái bát chồng lên nhau.

- Nếu không phải con trưởng thì cúng 1 mâm cơm gồm nhiều đồ ăn và 5 cái bát tượng trưng cho ngũ đại đồng đường, xếp 5 bát chồng lên nhau.

Chúng ta lâu nay thường lầm tưởng xếp 6 cái bát, để các các cụ ngồi thành 1 mâm, thực ra không phải vậy. Số lượng bát phải phụ thuộc vào người cúng là con trưởng hay con thứ, tượng trưng cho các đời trong dòng tộc.

Dân Việt sẽ gợi ý thực đơn một số mâm cúng chay và mặn cho lễ cúng rằm tháng 7 sau:

Mâm chay

Thực đơn 1

1. Lễ hoa quả 

2. Bánh bao

3. Xôi đậu

4. Đậu phụ kho sả ớt

Chuẩn bị:

- 3 bìa đậu phụ,

 - 2 củ sả,

- 1 quả ớt sừng (có thể thay bằng ớt chỉ thiên nếu ăn được cay),

- 2 thìa nước tương,

- 1 thìa đường,

- 1 thìa cà phê hạt nêm chay.

- 10 quả đậu bắp 

- 1 lá váng đậu 

- 1 quả ớt sừng

- 1 thìa thìa đường

- 3 thìa nước tương 

- 3 thìa nước lọc 

- 1/2 thìa cà phê hạt nêm chay

Cách làm:

- Đậu phụ cắt miếng hình chữ nhật rán giòn gắp ra đĩa.

- Sả đập dập băm nhỏ, ớt thái nhỏ

- Chảo vừa rán đậu để lại khoảng 1 thìa dầu cho sả, ớt vào đảo cho thơm vàng, cho đậu phụ đã rán vào đảo chung, cho thêm nước tương, đường, hạt nêm vừa ăn và đậy nắp nồi đến khi gần hết nước là được. Tắt bếp trình bày ra đĩa.

5. Đậu bắp cuộn chay

Cách làm:

- Đậu bắp rửa sạch,váng đậu ngâm nước cho mềm.

- Váng đậu sau khi mềm, cắt làm 8 cuốn từng quả đậu bắp(lấy tăm ghim 2 quả đã cuộn vào nhau cho cố định cuốn).

- Đặt chảo lên bếp cho chút dầu vào rán vàng các quả đậu bắp đã cuốn,gắp ra đĩa.

- Ớt sừng cắt nhỏ

- Làm sốt: cho nước tương,đường, hạt nêm chay, nước lọc,ớt sừng vào chảo khuấy tan gia vị cho từng quả đậu bắp cuốn đã rán vàng vào rim đến khi nước sốt sền sệt thì tắt bếp.

6. Canh bí đỏ nấu lạc

Chuẩn bị: 1/2 bát ăn cơm lạc đã luộc, bí đỏ 1/3 quả(khoảng 200gram),1 củ hành khô, hạt nêm chay, hành cây.

Cách làm:

- Bí đỏ gọt vỏ cắt miếng vừa ăn, lạc giã vỡ hạt.

- Hành củ băm nhỏ cho chút dầu vào phi thơm,cho lạc vào xào qua, cho 2 thìa cà phê hạt nêm chay, cho nước vào (thấy đủ ăn là được), nước sôi cho bí đỏ vào nấu đến khi bí đỏ mềm thì cho hành cắt khúc vào và tắt bếp.

Thực đơn 2

1. Đậu non sốt nấm 

2.  Phù trúc kho tương 

3. Canh chay chua 

4. Thiên lý xào ngô bao tử 

5. Đậu đỏ hầm 

6. Bánh bao khoai môn 

7. Bánh dừa 

8. Bánh nếp

Nếu như gia đình không cúng chay, có thể tham khảo thực đơn mâm cúng mặn sau:

1. Xôi chim

2. Nộm xoài xanh tôm thịt

3. Gà hấp

4. Tôm hấp

5. Chả mực rán

6. Nem rán

*Mâm cúng và đồ lễ cúng cô hồn:

Chuẩn bị các lễ vật sau:

+ Quần áo chúng sinh nhiều màu sắc trên 49 bộ bằng giấy bán ở hàng mã.

+ Bánh kẹo: bim bim, bỏng ngô, bỏng gạo, thạch...

+ 12 bát cháo trắng nhỏ.

+ Tiền vàng chúng sinh.

+ Ngô, khoai lang luộc.

+ Cốc nước lã hoặc rượu

+ Đĩa gạo, đĩa muối (khi cúng xong rắc phía ngoài đất nhà mình).

+ Đĩa ngũ quả

+ 12 cục đường thẻ (nếu có).

Lễ cúng đặt ở ngoài trời, bên ngoài đất nhà mình, trước cửa và cúng vào chiều tối. Tuyệt đối không cúng chúng sinh bằng các món mặn mà chỉ các món chay như trên.

Khi kết thúc lễ cúng chúng sinh, gạo và muối sẽ tung ra phía ngoài đất nhà mình, còn vàng mã hóa đốt cháy phía bên ngoài gần vị trí cúng.

* Những lưu ý khi cúng rằm tháng 7:

+ Đối với mâm cúng Phật, thần linh và gia tiên thì cúng trong nhà, còn cúng chúng sinh thì cúng ngoài trời, trước cửa nhà hoặc ở chùa.

+ Khi tung gạo muối chúng sinh thì tung ra ngoài chứ không tung từ ngoài vào trong nhà.

+ Đối với gia đình thờ Phật thì mâm cúng phải đặt cao nhất, rồi mới đến thần linh và gia tiên.

*Bài viết sử dụng nguồn tài liệu sưu tầm, công thức và hình ảnh của bếp Hoà Phạm và Việt Linh

×