Bãi soi của xã Thanh Xuân (Thanh Hà) rộng khoảng 60 ha với màu xanh tốt tươi quanh năm bởi nguồn phù sa bồi đắp từ con sông Rạng. Nơi ấy, nhiều hộ dân với quyết tâm dám nghĩ, dám làm đã triển khai những mô hình phát triển sản xuất mang lại hiệu quả kinh tế cao. Nhiều hộ dân đã đổi đời nhờ con cáy.

Tận dụng lợi thế

Theo ông Bùi Văn Tám, Phó Chủ tịch UBND xã Thanh Xuân, lợi thế của xã là tuyến đê sông Rạng chạy dài vòng cung theo hướng đông, con nước thủy triều lên xuống tự nhiên, bãi soi được tạo lên với xung quanh là vùng nước ngọt, thuận lợi cho con cáy sinh sôi, nảy nở.

Mỗi năm, gia đình bà Làn thu hơn 140 triệu đồng từ nuôi cáy.

Từ bao đời nay, người dân Thanh Xuân đã khai thác cáy. Đặc biệt, từ khi người dân chuyển từ cấy lúa sang lập vùng nuôi trồng thủy sản, nhất là trong khoảng 5 năm trở lại đây, họ không chỉ đơn thuần khai thác mà đã tạo những thửa ruộng cấy lúa, sau đó cày bừa để tạo môi trường cho cáy sinh trưởng và phát triển.

Khi bắt tay vào cải tạo một phần diện tích bãi soi, ông Phạm Văn Bảy ở thôn Xuân Áng gần như không có gì ngoài sự quyết tâm. Ông vay mượn khắp nơi, đến nhiều địa phương để học tập kinh nghiệm.

Nhờ những ý tưởng táo bạo, vợ chồng ông đã xây dựng mô hình vườn-ao-chuồng trên tổng diện tích hơn 7 ha. Khoảng 7 năm trước, ông Bảy cải tạo 2,5 ha ruộng để khai thác rươi. Nhận thấy xung quanh những bờ ruộng có rất nhiều cáy, ông đã đến một số xã của huyện Tứ Kỳ để học hỏi kinh nghiệm khai thác loại thủy sản này.

Cái khó là tạo ra môi trường tự nhiên để cáy sống, trú ẩn và tránh bị thất thoát do chúng bò đi nơi khác. Ông Bảy đã đắp bờ cao 1,5 m bao bọc xung quanh ruộng. Trên bờ, ông trồng rau khoai lang và cỏ voi. Đây vừa là nguồn thức ăn cho cá vừa tạo nơi lý tưởng để cáy đào hang trú ngụ.

Theo ông Bảy, cáy ở Thanh Xuân là cáy nước ngọt, có ưu điểm mẩy, con to, thịt nhiều và chắc hơn hẳn so với con cáy sống ở vùng nước lợ. Cáy là loài ưa môi trường sạch. Nắm rõ đặc điểm này nên nhiều năm liền, trong khu ruộng khai thác cáy, người dân Thanh Xuân tuyệt đối không sử dụng thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ hay phân hóa học mà chỉ sử dụng các loại phân hữu cơ nên con cáy sinh sôi, nảy nở ngày càng nhiều.  

Thu về trăm triệu

Thời điểm thu hoạch cáy kéo dài từ tháng 4 đến tháng 10 hằng năm. Để khai thác cáy được thuận tiện, những hộ dân ở Thanh Xuân thường tận dụng chai nhựa cũ bịt kín một đầu để làm bẫy đặt dưới các bờ ruộng. Mồi nhử thường là cám gạo rang thơm để thu hút cáy. Khi thủy triều lên, cáy ra khỏi hang đi kiếm ăn sẽ chui vào bẫy. Đến khoảng 6-7 sáng, người dân đi thu cáy.

Cùng với cải tạo môi trường đất giàu chất hữu cơ, tạo nguồn thức ăn cho cáy thì những người dân nơi đây không thu hoạch theo kiểu tận diệt, chỉ thu hoạch những con cáy to, còn cáy trứng và con nhỏ được giữ lại để sinh sản và phát triển.

Đã có khoảng 5 năm khai thác cáy, chị Dương Thị Làn ở thôn Xuân Áng cho rằng việc nuôi cáy đơn giản vì không mất nhiều chi phí, tốn công sức như nuôi một số loại thủy sản khác. Nuôi cáy không có rủi ro, không lo dịch bệnh, trong khi thời gian thu hoạch cáy mỗi tháng thường kéo dài khoảng 20 ngày, trừ những ngày nước kém.

Người dân thường sử dụng cáy để nấu canh, làm mắm. Cáy ở Thanh Xuân thu hoạch đến đâu bán hết đến đó. Con cáy ở bãi soi của Thanh Xuân đã có tiếng gần xa nên người dân không phải đem ra chợ bán mà có thương lái đến tận nhà thu mua.

Giá bán cáy thường ổn định ở mức 80.000 đồng/kg, lúc cao điểm có thể lên đến 100.000 đồng/kg. Với diện tích 2,5 ha, trung bình mỗi năm, ông Bảy thu khoảng 2 tấn cáy, tương đương hơn 160 triệu đồng. Vào thời điểm thu hoạch, chị Làn thu về 10-15 kg cáy/ngày, thu  hơn 140 triệu đồng/năm.  

Ông Bùi Văn Tám cho biết thêm 5 năm trở lại đây, xã thường phối hợp với các hội, đoàn thể, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn của huyện tổ chức các lớp tập huấn khoa học kỹ thuật cho người dân, trong đó có hướng dẫn đặc điểm sinh trưởng, phát triển của con cáy và kỹ thuật khai thác.

×