Tư Mã Thiên lập luận trong "Sử ký: Gia tộc của Khổng Tử" rằng Khổng Tử "thân cao chín thước sáu tấc", mọi người đều gọi là "người khổng lồ ". Xem ra, là một bậc hiền triết trong lịch sử, Khổng Tử không chỉ là người có kiến thức bao trùm từ cổ chí kim, mà chiều cao của ông còn vượt xa những người khác. Vậy, chiều cao "chín tấc sáu" của Khổng Tử mà Tư Mã Thiên nói là cao bao nhiêu? Về chiều cao của Khổng Tử, luôn có hai giả thuyết.

Hầu hết các học giả đều tin rằng sử ký của Tư Mã Thiên được viết vào thời Tây Hán, vì vậy thước chín thước sáu tấc trong miệng của ông nên là thước của thời nhà Hán. Theo các di tích văn hóa được khai quật và ghi chép trong một số sử sách, một tấc ở thời Tây Hán xấp xỉ 23,1 cm ngày nay, tức là chiều cao của Khổng Tử là 2,21 mét. Chiều cao như vậy, chưa tính đến vóc dáng trung bình thấp bé cổ đại thì thậm chí ở thời đại ngày nay cũng là rất hiếm.1

Ngoài nhận định trên, một số học giả cho rằng Khổng Tử không cao 2,21 mét. Các học giả theo quan điểm này tin rằng mặc dù "Sử ký" của Tư Mã Thiên được viết vào thời nhà Hán, các tài liệu lịch sử và phương thức đo lường mà ông sử dụng đều là từ các triều đại trước của Khổng Tử sống vào thời Xuân Thu, một tấc khi đó rơi vào khoảng 19,7 tới 19,9 cm, như vậy xem ra có lẽ Khổng Tử chỉ cao vào khoảng 1.9 m.

Về việc Khổng Tử cao 1,9 mét hay 2,21 mét, đây quả thực là một câu hỏi khó trả lời, bởi vì cả 2 giả thuyết đều có điểm đáng tin. Về phần chiều cao nào mới gần với sự thật hơn, e rằng vẫn cần những nỗ lực của các nhà khảo cổ học. Nếu một ngày nào đó, các nhà khảo cổ học có thể đo được chiều cao của hài cốt Khổng Tử mà không phá hủy lăng mộ của Khổng Tử, thì câu hỏi này có thể có câu trả lời cuối cùng.

Chỉ có hai vị "thánh" trong lịch sử cổ đại được ca ngợi cả về chiều cao, Văn Thịnh Khổng Tử và Ngô Thắng Quan Vũ. Khổng Tử sống cách nay quá xa, lại còn ở thời Xuân Thu chưa có thống nhất đo lường, quả thực rất khó tính ra chiều cao cụ thể của Khổng Tử. Vậy Ngô Thịnh Quan Vũ cao thước chín, hiện tại cao bao nhiêu?

Trong "Tam Quốc diễn nghĩa", La Quán Trung mô tả rằng Quan Vũ "thân dài chín thước râu dài hai thước". Trong mắt người xưa, Quan Vũ nổi tiếng với thân hình cao chín thước và bộ râu. Cao như vậy ở thời cổ đại, nhất định là thần binh bất khả chiến bại hiếm có trên đời. Vậy, chiều cao chín thước của Quan Vũ ở thời hiện đại là bao nhiêu? Một nghiên cứu mới được khai quật đã tiết lộ đáp án.

Trên thực tế, đã có một số ý kiến khác nhau về chiều cao của Quan Vũ. Khi không có bằng chứng về các di tích văn hóa được khai quật, người ta chỉ có thể ước tính chiều cao của Quan Vũ dựa trên những ghi chép trong sử sách, và chắc chắn sẽ có một số sai lệch theo cách này. Ông Dịch Trung Thiên tin rằng chiều cao của Quan Vũ là 2,07 mét, và một thước trong dữ liệu của ông tương đương với 23,04 cm. Đánh giá từ các di tích văn hóa được khai quật từ lăng mộ của Tào Tháo, chiều cao thực tế của Tào Tháo, người cao bảy thước là 1,55 mét, theo cách này, chiều cao thực tế của Quan Vũ, người cao chín thước, phải vào khoảng 1,99 mét.

Sở dĩ có khoảng cách lớn như vậy là vì vấn đề bây giờ một thước tương đương bao nhiêu cm. Trên thực tế, không có ghi chép rõ ràng về chiều cao của Quan Vũ trong sử sách, câu nói Quan Vũ cao chín thước đã được dân gian truyền lại, sau này La Quán Trung đã sử dụng câu nói này khi viết Tam Quốc Chí. Nếu chiều cao của Quan Vũ thực sự cao chín thước, thì theo thước Hán được khai quật từ ngôi mộ cổ thời Đông Hán ở Lạc Dương, chiều cao của Quan Vũ là khoảng 2,2 mét. Bởi vì một thước trong thước Hán này tương đương với 23,4 cm hiện tại, rất phù hợp với ghi chép 23,39 cm tương đương với một thước trong sách sử thời Đông Hán.

Trên thực tế, để Quan Vũ trở thành một vị tướng hùng mạnh trong thiên hạ, thì chiều cao của ông ta không được quá thấp, ít nhất cũng phải khoảng 2m. Mặc dù dấu tích của người xưa được khai quật trong các hoạt động khảo cổ cho thấy chiều cao của người cổ đại không quá cao, nhưng thỉnh thoảng vẫn có một số người cao lớn dị thường. Ví dụ, Trung Tịnh Vương Lưu Thắng, theo bộ y phục bằng ngọc dát sợi vàng được khai quật từ lăng mộ của Lưu Thắng thì Lưu Thắng cao ít nhất 1,9 mét, và phu nhân của ông cũng có chiều cao 1,75 mét. Từ đó có thể thấy, vào thời cổ đại khi chiều cao trung bình của con người nói chung là thấp, xuất hiện những hình tượng có chiều cao đặc biệt là như Khổng Tử và Quan Vũ đều cao hơn 2 mét, thực là khiến người ta khó có thể tin được. Từ đó, hình ảnh về họ càng trở nên oai phong, hùng vĩ, được phong lên hàng thánh.

×