Sáp nhập, hợp nhất 2 tỉnh Tiền Giang, Đồng Tháp: Đặc điểm nào nổi trội?

Tỉnh Tiền Giang và tỉnh Đồng Tháp có nhiều điểm tương đồng về cấu tạo địa chất (vùng đồng bằng phù sa), điều kiện tự nhiên (khí hậu nhiệt đới ẩm, hệ thống sông ngòi chằng chịt) và văn hóa (nền văn minh lúa nước, ảnh hưởng đa văn hóa, tính cách con người).

Những đặc điểm này đã tạo nên những nét đặc trưng riêng biệt cho mỗi tỉnh, đồng thời cũng là nền tảng cho sự phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp.

Cả Tiền Giang và Đồng Tháp đều nằm trong vùng Đồng bằng sông Cửu Long, được hình thành chủ yếu từ trầm tích phù sa trẻ của hệ thống sông Mê Kông và sông Vàm Cỏ.

Đất đai chủ yếu là đất phù sa, màu mỡ, thích hợp cho trồng lúa và cây ăn trái. Ngoài ra, còn có đất phèn và đất than bùn ở một số khu vực trũng thấp. Địa hình tương đối bằng phẳng, độ cao thấp, chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của chế độ thủy triều.

Hai tỉnh Tiền Giang và tỉnh Đồng Tháp cùng thuộc vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, có hai mùa rõ rệt: mùa mưa (tháng 5 - tháng 11) và mùa khô (tháng 12 - tháng 4 năm sau).

Nhiệt độ cao quanh năm, lượng mưa dồi dào, độ ẩm lớn ở Tiền Giang và Đồng Tháp. Hệ thống sông ngòi, kênh rạch chằng chịt, là nơi giao nhau của sông Tiền và các nhánh sông khác.

Bản đồ tỉnh Tiền Giang. Ảnh: Thong Thai.

Chế độ thủy triều bán nhật triều ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống và sản xuất nông nghiệp. Nguồn nước ngọt dồi dào từ sông Mê Kông là yếu tố quan trọng cho phát triển nông nghiệp.

Cả 2 tỉnh Tiền Giang, Đồng Tháo có tính đa dạng sinh học với các hệ sinh thái đặc trưng của vùng đất ngập nước như rừng tràm (tập trung ở Đồng Tháp Mười), các loài động thực vật phong phú.

Cả hai tỉnh Tiền Giang và Đồng Tháp đều có nền văn hóa gắn liền với nền văn minh lúa nước lâu đời, thể hiện qua các phong tục tập quán, lễ hội, ẩm thực và kiến trúc.

Vùng đất Tiền Giang, Đồng Tháp, cư dân chịu ảnh hưởng của văn hóa Khmer, Hoa và Chăm trong quá trình lịch sử hình thành và phát triển. Điều này thể hiện rõ trong các di tích lịch sử, kiến trúc đình chùa, lễ hội và phong tục.

Người dân Tiền Giang, Đồng Tháp hiền hòa, chất phác, cần cù lao động, sống gắn bó với sông nước và đồng ruộng.

Bản đồ tỉnh Đồng Tháp. Ảnh: Thong Thai.

Vùng đất Tiền Giang, Đồng Tháp, cư dân chịu ảnh hưởng của văn hóa Khmer, Hoa và Chăm trong quá trình lịch sử hình thành và phát triển. Điều này thể hiện rõ trong các di tích lịch sử, kiến trúc đình chùa, lễ hội và phong tục.

Người dân Tiền Giang, Đồng Tháp hiền hòa, chất phác, cần cù lao động, sống gắn bó với sông nước và đồng ruộng.

Hai vùng đất này sở hữu nhiều di tích lịch sử, văn hóa, kiến trúc cổ, các lễ hội truyền thống, làn điệu dân ca đặc sắc (hò Đồng Tháp, hò cấy,...) và các nghề thủ công truyền thống.

Hai tỉnh Tiền Giang, Đồng Tháp có phong cách ẩm thực phong phú, mang đậm hương vị sông nước với các món ăn từ lúa gạo, cá, tôm, rau quả địa phương.

Vùng đất Tiền Giang và danh xưng Tiền Giang

Vùng đất Tiền Giang ngày nay có lịch sử hình thành gắn liền với quá trình khai phá và mở rộng lãnh thổ về phía Nam của người Việt. Trước thế kỷ XVII, khu vực này thuộc về Vương quốc Chân Lạp.

Vào đầu thế kỷ XVII, chúa Nguyễn đã có những chính sách nhằm thu hút người dân từ các vùng khác đến khai khẩn đất đai ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, trong đó có vùng đất Tiền Giang ngày nay.

Quá trình khai khẩn vùng đất mới phương Nam diễn ra mạnh mẽ trong các thế kỷ XVIII và XIX.

Đến thời nhà Nguyễn, vùng đất Tiền Giang thuộc trấn Định Tường, một trong năm trấn của Gia Định thành. Trấn Định Tường bao gồm phủ Kiến An với các huyện Kiến Hưng, Kiến Hòa và Kiến Đăng.

Sau khi chiếm Nam Kỳ, thực dân Pháp chia thành nhiều hạt thanh tra, sau đó đổi thành hạt tham biện. Khu vực Tiền Giang lúc bấy giờ bao gồm các hạt Mỹ Tho và Gò Công.

Mỹ Tho đại Phố. Ảnh TL. Vào thế kỷ 17-18, Mỹ Tho đại phố là một trong những trung tâm kinh tế sầm uất bậc nhất Nam bộ. Mỹ Tho đại phố này nay là TP Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang.

Đến năm 1900, Pháp chính thức thiết lập các tỉnh Mỹ Tho và tỉnh Gò Công. Dưới thời Việt Nam Cộng hòa, tỉnh Mỹ Tho và tỉnh Gò Công vẫn được duy trì. Tuy nhiên, chính quyền cách mạng vẫn sử dụng tên gọi tỉnh Mỹ Tho cho cả khu vực.

Danh xưng Tiền Giang chính thức xuất hiện sau năm 1975. Năm 1976, sau chiến thắng mùa Xuân, ngày 30/4/1975, khi đất nước thống nhất, theo Nghị quyết của Bộ Chính trị, tỉnh Mỹ Tho, tỉnh Gò Công và thành phố Mỹ Tho được hợp nhất thành một tỉnh mới, lấy tên là tỉnh Tiền Giang.

Tên gọi Tiền Giang được đặt theo tên của con sông Tiền (một nhánh chính của dòng sông Mê Kông) chảy qua địa bàn tỉnh, thể hiện vai trò quan trọng của dòng sông này đối với sự hình thành và phát triển của vùng đất.

Vùng đất Đồng Tháp và danh xưng Đồng Tháp

Vùng đất Đồng Tháp ngày nay là một phần của quá trình khai phá và mở rộng lãnh thổ về phía Nam của người Việt từ thế kỷ XVII-XVIII dưới thời các chúa Nguyễn.

Logo nhận diện tỉnh Đồng Tháp. Ảnh: TL.

Từ đầu thế kỷ XVII, lưu dân Việt từ các vùng khác đã đến vùng Sa Đéc (một phần của Đồng Tháp ngày nay) để khẩn hoang, lập ấp. Quá trình này diễn ra mạnh mẽ, hình thành nên các cộng đồng dân cư dọc theo các kênh rạch.

Dưới thời nhà Nguyễn, vùng đất Đồng Tháp thuộc nhiều đơn vị hành chính khác nhau. Phần phía Bắc sông Tiền thuộc phủ Kiến An, trấn Định Tường, còn phần phía Nam sông Tiền thuộc đạo Đông Khẩu, dinh Long Hồ.

Đến thời vua Minh Mạng vương triều nhà Nguyễn (1832), vùng đất Đồng Tháp nằm trong các tỉnh An Giang và Định Tường.

Dưới thời Pháp thuộc, vùng đất Đồng Tháp ngày nay thuộc các tỉnh Sa Đéc, Long Xuyên, Mỹ Tho và một phần các tỉnh lân cận. Pháp chia thành các quận như Châu Thành, Lai Vung, Cao Lãnh.

Sau Cách mạng tháng Tám, địa giới hành chính có nhiều thay đổi. Tỉnh Long Châu Tiền (1947) và Long Châu Sa (1951) được thành lập, bao gồm một phần đất Đồng Tháp. Đến năm 1956, chính quyền Việt Nam Cộng hòa thành lập tỉnh Kiến Phong (gồm Cao Lãnh và một phần các tỉnh lân cận) và sau đó là tỉnh Sa Đéc (1965).

Sen hồng là một biểu trưng của tỉnh Đồng Tháp. Đồng Tháp cũng là vùng đất của sen hồng. Ảnh: M.Bảo.

Danh xưng Đồng Tháp chính thức xuất hiện sau năm 1975. Năm 1976, sau khi đất nước thống nhất, theo Nghị quyết của Bộ Chính trị, tỉnh Kiến Phong và tỉnh Sa Đéc được hợp nhất thành một tỉnh mới, lấy tên là tỉnh Đồng Tháp.

Tên gọi Đồng Tháp có nguồn gốc từ vùng đất Đồng Tháp Mười. Có nhiều giả thuyết về tên gọi "Tháp Mười", một trong số đó cho rằng có liên quan đến một ngôi tháp cổ Khmer thứ mười trong khu vực.

Vùng Đồng Tháp Mười là một vùng đất trũng, ngập nước rộng lớn, có vai trò quan trọng trong lịch sử khai hoang và phát triển của khu vực. Việc lấy tên "Đồng Tháp" cho tỉnh mới thể hiện sự gắn kết với vùng đất lịch sử này.

Tỉnh Đồng Tháp sáp nhập tỉnh Tiền Giang: Từ chung 2 dòng sông đến "chung một mái nhà"

Trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp và tỉnh Tiền Giang có hai dòng sông lớn chảy qua, đó là sông Tiền (hay còn gọi là sông Tiền Giang) và sông Hậu. Đây là hai nhánh chính của sông Mê Kông khi chảy vào lãnh thổ Việt Nam.

Sông Tiền bắt nguồn từ đâu?

Vậy, sông Tiền thuộc tỉnh nào, chảy qua các tỉnh nào vùng Tây Nam bộ của Việt Nam? Sông Tiền thuộc 6 tỉnh vùng Tây Nam bộ.

Sông Tiền bắt nguồn từ đâu? Con sông nổi tiếng này từ biên giới Campuchia đổ nước vào tỉnh An Giang rồi lần lượt qua địa phận các tỉnh như Đồng Tháp, Tiền Giang, Vĩnh Long, Trà Vinh rồi hòa nước vào biển Đồng ở khu vực tỉnh Bến Tre.

Như vậy, Tiền Giang là một trong những tỉnh mà sông Tiền chảy qua và mang tên của tỉnh.

Sông Tiền và sông Hậu sông nào lớn hơn?

Sông Tiền và sông Hậu đều là hai nhánh chính của sông Mê Kông, từ lãnh thổ vương quốc Campuchia khi chảy vào lãnh thổ Việt Nam, đóng vai trò vô cùng quan trọng trong đời sống kinh tế, văn hóa và xã hội của vùng Đồng bằng sông Cửu Long, trong đó có 2 tỉnh Tiền Giang và Đồng Tháp.

So với dòng sông Hậu, sông Tiền có chiều dài chảy trên lãnh thổ Việt Nam lớn hơn (khoảng 230-250km), có lưu lượng nước và phù sa lớn hơn, địa hình lòng sông phức tạp hơn, ảnh hưởng thủy triều sâu hơn và gắn liền với vùng cây ăn trái trù phú.

So với dòng sông Tiền, con dông Hậu có lòng sông ổn định hơn, thuận lợi cho giao thông thủy, ít bị xâm nhập mặn hơn và là trung tâm lớn về nuôi trồng và chế biến thủy sản.

Sông Tiền chảy qua địa phận tỉnh Tiền Giang. Ảnh: TL.

Mặc dù có những khác biệt, cả hai con sông đều là mạch nguồn sự sống, đóng vai trò huyết mạch trong sự phát triển kinh tế, văn hóa và xã hội của vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Sông Hậu chảy qua tỉnh nào?

Cũng là một trong hai dòng của Mê Kông, bên cạnh sông Tiền, sông Hậu chảy vào Việt Nam và đi qua các địa phận chính như thị trấn Long Bình, huyện An Phú, tỉnh An Giang, Đồng Tháp rồi trải dài đến TP Cần Thơ, Hậu Giang, Sóc Trăng, Vĩnh Long và Trà Vinh, để cuối cùng là đổ ra biển qua 3 cửa: Định An, Ba Thắc (hiện không còn vì đã bị bồi đắp theo tự nhiên) và Trần Đề với tổng chiều dài lên đến 230 km.

Hai con sông Tiền, sông Hậu đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế-xã hội, nhất là kinh tế nông nghiệp, bảo vệ tài nguyên nước, bảo vệ môi trường.

Sông Tiền và sông Hậu cung cấp nguồn nước ngọt vô cùng quan trọng cho hoạt động sản xuất nông nghiệp của cả hai tỉnh. Nước sông được sử dụng để tưới tiêu cho các cánh đồng lúa, vườn cây ăn trái và các loại cây trồng khác, đảm bảo năng suất và chất lượng nông sản.

Hàng năm, dòng sông Tiền, sông Hậu mang theo lượng phù sa lớn, bồi đắp cho các vùng đất ven sông, tạo nên những cánh đồng màu mỡ, giàu dinh dưỡng. Đây là yếu tố then chốt giúp Đồng Tháp và Tiền Giang trở thành những vựa lúa và vùng cây ăn trái lớn của cả nước.

Một góc sông Hậu nhìn từ trên cao. Ảnh: Trần Minh Lương (Báo Lao động).

Hệ thống sông ngòi, kênh rạch chằng chịt kết nối với sông Tiền và sông Hậu tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển nông sản từ các vùng sản xuất đến nơi tiêu thụ, giảm chi phí và thời gian vận chuyển.

Các dòng sông, trong đó có sông Tiền, sông Hậu và hệ thống kênh rạch là môi trường sống lý tưởng cho nhiều loài thủy sản nước ngọt. Người dân tận dụng nguồn nước này để nuôi cá, tôm và các loại thủy sản khác, góp phần đa dạng hóa sản xuất nông nghiệp và tăng thu nhập.

Các dòng sông lớn như sông Tiền, sông Hậu có vai trò quan trọng trong việc điều hòa khí hậu của khu vực ĐBSCL cũng như vùng tiểu khí hậu của 2 tỉnh Tiền Giang và Đồng Tháp, giúp giảm bớt sự khắc nghiệt của thời tiết, đặc biệt là trong mùa khô.

Bên cạnh nông nghiệp, sông Tiền và sông Hậu còn là nguồn cung cấp nước sinh hoạt quan trọng cho người dân ở cả hai tỉnh.

Vùng ven sông Tiền, sông Hậu và các hệ sinh thái liên quan là nơi cư trú của nhiều loài động thực vật, góp phần duy trì sự đa dạng sinh học của khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.

Các dòng sông lớn như sông Tiền, sông Hậu tạo nên những cảnh quan sông nước hữu tình, có tiềm năng phát triển du lịch sinh thái, thu hút du khách đến tham quan và khám phá.

×