Hiếu Ý Nhân hoàng hậu Đông thị (không rõ năm sinh) là em họ của Khang Hy đế. Cha bà là Đông Quốc Duy - em trai Hiếu Khang Chương Hoàng hậu (mẹ đẻ của Khang Hy đế), còn mẹ bà là Nhất phẩm Phu nhân Hách Xá Lý thị.

Đông gia có thể phất lên như diều gặp gió tại nhà Thanh phải kể đến công ơn của Hiếu Khang Chương Hoàng hậu. Tuy bà mất sớm lại không được Thuận Trị yêu thương quan tâm đúng nghĩa, nhưng ít ra bà vẫn kịp mang thai và sinh ra đứa con trai Huyền Diệp (tức Khang Hy đế) vô cùng tài giỏi.

Xuất thân hiển hách như thế nên ngay từ khi còn bé, Hiếu Ý Nhân Hoàng hậu đã thừa hưởng nền giáo dục tốt đẹp và vào cung từ rất sớm. Sách sử không ghi thời gian cụ thể bà nhập cung, chỉ biết năm Khang Hy thứ 16 (1677), bà được phong làm Quý phi, còn Nữu Hỗ Lộc thị được sách lập làm Hoàng hậu.

Sau khi Hiếu Chiêu Nhân Hoàng hậu Nữu Hỗ Lộc thị mất, về cơ bản quyền hành hậu cung đều do Đông thị nắm giữ.

Sau khi Hiếu Chiêu Nhân Hoàng hậu Nữu Hỗ Lộc thị mất, về cơ bản quyền hành hậu cung đều do Đông thị nắm giữ, vậy tại sao Khang Hy không trực tiếp lập bà làm Hoàng hậu luôn mà chỉ để bà làm Hoàng Quý phi?

Thật ra Khang Hy rất yêu quý cô em họ của mình, tuy nhiên sau nhiều biến cố trong cuộc đời nên ông có phần hơi mê tín, cảm thấy mệnh cách của mình không tốt - hay nói nặng hơn là Khang Hy tự thấy mình có số khắc chết người thân. Bằng chứng là 8 tuổi ông đã mất cha, 10 tuổi mất mẹ, chưa đầy 25 tuổi đã mất liên tiếp cả hai vị Hoàng hậu.

Việc mất liên tiếp cả hai vị Hoàng hậu ở tuổi còn rất trẻ, dù cho là người có tâm lý mạnh thế nào cũng sẽ suy nghĩ: Nếu giờ lập em họ mình làm Hoàng hậu thì liệu có đột ngột qua đời như hai người vợ trước của mình không? Nếu có thì liệu người đời có nghĩ mệnh cách của mình quá đen đủi không?

Thế nên Khang Hy quyết định để Đông thị hưởng thụ đãi ngộ như một vị Hoàng hậu trên danh nghĩa Hoàng Quý phi, vừa "giúp" giữ tính mạng cho bà vừa bảo toàn danh tiếng cho mình.

Nói cách khác, việc Đông thị ngồi ở vị trí Hoàng Quý phi 8 năm không phải là vì bà không đủ phẩm chất để lên ngôi vị Hoàng hậu, mà là Khang Hy không dám hoặc không nỡ để bà làm Hoàng hậu.

Có một điều đáng tiếc là Đông Giai thị được Hoàng đế Khang Hy sủng ái nhưng mãi mà không có con. Về sau bà có hạ sinh một tiểu công chúa nhưng đã chết yểu. Để giúp sủng phi nguôi ngoai, Hoàng đế đã giao cho bà nuôi nấng một số người con do các phi tần cấp bậc thấp hạ sinh. Theo ghi chép chính thức, Đông Giai thị nuôi dưỡng nhiều vị hoàng tử, trong đó có Hoàng đế Ung Chính.

Dù có thân phận cao nhất ở hậu cung nhưng Đông Giai thị vẫn luôn đối đãi ôn hòa với các phi tần, cung nữ và thái giám, bà chưa bao giờ ghen tuông hay dùng quyền lực để trấn áp kẻ khác. Chính vì vậy mà bà được người ở hậu cung lẫn tiền triều kính trọng.

Đến năm Khang Hy thứ 28 (1689), Hoàng Quý phi Đông thị lâm trọng bệnh. Lúc này đây Khang Hy đế đã bỏ qua nỗi lo khắc vợ, lập tức ra chỉ dụ dặn Lễ bộ sách lập Đông thị lên làm Hoàng hậu nhằm xung hỉ, mong rằng bà sẽ sớm vượt qua đại nạn.

Đáng tiếc sau khi điển lễ hoàn thành, chỉ một ngày rưỡi sau Hiếu Ý nhân Hoàng hậu đã qua đời, trở thành Hoàng hậu có thời gian tại vị ngắn nhất trong lịch sử nhà Thanh.

Sau khi Đông Giai thị mất, Hoàng đế Khang Hy vô cùng thương tiếc, nhiều năm sau đó ông đã viết rất nhiều bài thơ giãi bày tình cảm với bà. Cũng từ lúc đó, Hoàng đế Khang Hy không còn sách lập nữ nhân nào làm Hoàng hậu nữa.

×