Đăng nhập/ Đăng ký
| 
Bình luận
0
Trong lịch sử gần 600 năm hình thành và phát triển của làng cổ Trường Lưu, Thám hoa Nguyễn Huy Oánh (1713-1789) là một trong những danh nhân nổi bật nhất, có công kiến tạo nên tên tuổi ngôi làng khoa bảng và văn hóa.
Đường vào làng cổ, làng Trường Lưu (xã Kim Song Trường, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh) nhìn từ trên cao.
Thám hoa Nguyễn Huy Oánh là người “khai sinh” ra Thư viện Phúc Giang và Trường học Phúc Giang, ngôi trường làng ở vùng quê núi Hồng - sông La chỉ đứng sau Quốc Tử Giám ở kinh kỳ, trong một giai đoạn lịch sử thời quân chủ.
Tại đây đã có hàng nghìn sỹ tử từ Thăng Long cho đến vùng Hoan Châu theo học và đỗ đạt trong các kỳ thi hương, thi hội, thi đình từ thế kỷ XVIII cho đến đầu thế kỷ XX.
Nguyễn Huy Oánh tên tự là Kính Hoa, hiệu Lựu Trai. Ông từng đỗ Giải nguyên kỳ thi Hương tại trường thi Nghệ An lúc 20 tuổi, được bổ làm quan rồi thăng dần đến chức Tri phủ Trường Khánh.
Năm 1748, Nguyễn Huy Oánh đỗ Thám hoa, khi tròn 36 tuổi được bổ làm Thị giảng trong phủ chúa Trịnh Doanh kiêm chức Hàn lâm viện đãi chế, sau đó làm Nội giảng rồi Tư nghiệp Quốc Tử Giám.
Năm 1761, ông được ban Tam phẩm để tiếp sứ nhà Thanh, đến năm 1765 làm Chánh sứ đi sứ Trung Quốc. Năm 1768, ông được thăng làm Hữu thị lang bộ Công rồi sau đó là Thượng thư bộ Công.
Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia Nhà thờ Nguyễn Huy Oánh và Nguyễn Huy Tự tại xã Kim Song Trường, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh).
Năm 1783, Nguyễn Huy Oánh từ quyền Tham tụng (là quyền điều hành chính sự) về tại quê nhà. Tại đây, dựa trên xưởng in, thư viện, trường học trước đó của cha mình là Nguyễn Huy Tựu (1690-1750), ông đã nâng cấp thành Thư viện Phúc Giang và Trường học Phúc Giang. Ông xây dựng cơ sở trở nên quy củ, ngày càng phát triển, trở thành trung tâm văn hóa giáo dục nổi tiếng cả nước trong thế kỷ XVIII.
Đình cổ của làng cổ Trường Lưu, (xã Kim Song Trường, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh) xây dựng vào khoảng đầu thế kỷ XVIII.
Trong đó, Thư viện Phúc Giang là xưởng in lớn đã sản xuất trên 2.000 mộc bản in sách, xuất bản mỗi năm trên 400 cuốn sách chữ Hán và chữ Nôm phục vụ cho việc dạy học. Hiện còn 391 mộc bản được lưu giữ tại làng Trường Lưu và Bảo tàng Hà Tĩnh.
Điều đặc biệt, các bộ sách dạy học của Trường Lưu học hiệu (tên trước đó của trường học) mà Thư viện Phúc Giang xuất bản đều do Nguyễn Huy Oánh và các danh nhân dòng họ Nguyễn Huy biên soạn. Trong đó, từ 3 bộ sách giáo khoa kinh điển của Nho giáo: Tính lý, Ngũ Kinh (Kinh Thi, Kinh Thư, Kinh Lễ, Kinh Dịch, Kinh Xuân Thu) và Tứ Thư với hàng trăm cuốn đã được các học giả dòng họ Nguyễn Huy biên soạn rút gọn lại thành tổng 9 cuốn.
Ông Nguyễn Huy Thiện, hậu duệ và người trông coi Nhà thờ Nguyễn Huy Oánh và Nguyễn Huy Tự ở làng cổ Trường Lưu, xã Kim Song Trường, huyện Can Lộc, (tỉnh Hà Tĩnh).
Không chỉ là người có công lớn trong việc xây dựng Trường Lưu thành một trung tâm văn hóa, giáo dục nổi tiếng cả nước, đào tạo hàng trăm hiền tài cho đất nước, Thám hoa Nguyễn Huy Oánh còn để lại cho hậu thế nhiều tác phẩm văn học, địa lý giá trị như tác phẩm: Huấn nữ tử ca, Hoàng Hoa sứ trình đồ (đã được công nhận là Di sản tư liệu Chương trình Ký ức thế giới khu vực châu Á - Thái Bình Dương)…
Mộc bản Trường học Phúc Giang là 1 trong 3 di sản văn hóa làng cổ Trường Lưu được UNESCO ghi danh.
Nếu Thám hoa Nguyễn Huy Oánh là người khai mở Thư viện Phúc Giang và nâng tầm Trường Lưu học hiệu thì Nguyễn Huy Tự (con trai ông) là người kế thừa đắc lực, duy trì và đưa sự nghiệp của dòng họ ngày càng phát triển.
Nguyễn Huy Tự (1743-1790) là người văn võ toàn tài. Vợ ông là con gái của Tiến sỹ Nguyễn Khản, anh trai Đại thi hào Nguyễn Du. Năm 1759, ông đỗ thứ 5 khoa thi Hương trường Nghệ lúc mới 17 tuổi và ra làm quan cho triều Lê.
Năm 1770, ông thi Hội đỗ tam trường, được bổ làm Hiến sát phó sứ xứ Sơn Nam, sau đó là Trấn thủ Hưng Hóa trực tiếp giữ đồn Bách Lẫm. Năm 1779, ông được đặc cách làm Tiến triều ứng vụ, tiếp đó là Hiệp lý lương hướng Sơn - Hưng - Tuyên, rồi Đốc đồng Hưng Hóa…
Ở đây, ông cùng với cha vợ là Nguyễn Khản và chú vợ là Nguyễn Điều đánh dẹp được cuộc nổi dậy của Hoàng Văn Đồng ở vùng mỏ Tụ Long. Vì có quân công, ông được Tổng đốc Quảng Tây (nhà Thanh, Trung Quốc) tặng 4 chữ “Võ khố hùng lược”.
Truyện Hoa Tiên của Nguyễn Huy Tự được in trong cuốn sách “Dòng văn Trường Lưu - Hà Tĩnh, văn chương một nhà” do Sở VH-TT&DL Hà Tĩnh ấn hành.
Năm 1784, nhân có tang mẹ, Nguyễn Huy Tự xin cáo quan về quê ở lại giúp cha trông coi công tác dạy học, in ấn tại Thư viện Phúc Giang và Trường học Phúc Giang. Năm 1790, ông được vua Quang Trung mời ra giúp nước, ông đã cùng nhà vua đại phá quân Thanh thắng lợi. Sau đó, ông bị trọng bệnh và mất tại Phú Xuân vào tháng 7/1790 khi mới 47 tuổi.
Về sự nghiệp của mình, Nguyễn Huy Tự được ghi nhận là một trong những người có công lớn trong việc đưa Thư viện Phúc Giang của làng Trường Lưu trở nên nổi tiếng là trung tâm văn hóa, giáo dục lớn của đất nước.
Bên cạnh đó, ông để lại cho đời tác phẩm văn học nổi tiếng truyện thơ “Hoa Tiên” với nhiều giá trị. Trong lời đề tựa cho Truyện “Hoa Tiên”, Cao Bá Quát từng viết: “Nước ta từ sau Hàn Thuyên, các nhà làm sách nhiều như cây rừng, thơ cổ cận của Ôn Như (Nguyễn Gia Thiều với Cung oán ngâm khúc) sánh với Thiếu Lăng (Đỗ Phủ, nhà thơ đời Đường, Trung Quốc), điệu cung từ của Bằng Quận (Cung oán thi của Nguyễn Hữu Chỉnh) theo kịp Hán Ngụy. Đến giỏi như truyện thì ta còn thấy được “Hoa Tiên” và “Kim Vân Kiều” (tức Truyện Kiều của Nguyễn Du)”.
Nhà thờ danh nhân Nguyễn Huy Hổ tại làng Trường Lưu (xã Kim Song Trường, huyện Can Lộc, tỉnh Hà ).
Danh nhân Nguyễn Huy Hổ (1783-1841) là một trong những người con trai xuất sắc của Nguyễn Huy Tự - cháu gọi Đại thi hào Nguyễn Du bằng chú. Vợ ông là bà Lê Thị Hậu, cháu gái vua Lê Hiển Tông. Sinh ra trong gia đình dòng dõi khoa bảng nhưng vì thời đại rối ren, Nguyễn Huy Hổ không tham gia các kỳ khoa cử. Tuy vậy, ông được đánh giá là người tài năng xuất chúng, “trên thông thiên văn, dưới tường địa lý” và giỏi về nghề thuốc.
Biết được tài năng của Nguyễn Huy Hổ, năm 1823, vua Minh Mạng triệu ông vào Kinh đô Huế làm chức ngự y, lại kiêm Linh đài lang ở Khâm Thiên giám. Theo cuốn Đại Nam thực lục thì Nguyễn Huy Hổ từng được nhà vua ra chỉ dụ ban khen ông vì có tài địa lý… Ông mất vào năm 1841. Nguyễn Huy Hổ để lại cho hậu thế tác phẩm văn học nổi tiếng “Mai Đình mộng ký” (chép lại giấc mộng ở đình Mai).
Tiến sỹ Nguyễn Huy Mỹ trao đổi về cuộc đời và sự nghiệp của các danh nhân dòng họ Nguyễn Huy - Trường Lưu với phóng viên Báo Hà Tĩnh.
Nguyễn Huy Oánh, Nguyễn Huy Tự và Nguyễn Huy Hổ là 3 trong số nhiều danh nhân đã làm nên làng cổ Trường Lưu, một thời vang bóng là trung tâm văn hóa, giáo dục nổi tiếng cả nước trên quê hương núi Hồng - sông La. Ngày nay, với nhiều chủ trương của Đảng và chính sách của Nhà nước, các giá trị di sản văn hóa của các danh nhân dòng họ Nguyễn Huy cũng như làng Trường Lưu đang được bảo tồn và phát huy, lan tỏa trong đời sống xã hội hiện đại.
Với sự nỗ lực không ngừng nghỉ của cả hệ thống chính trị và sự đồng lòng của người dân, đến cuối năm 2024, xã Cát Tài (huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định) đã hoàn thành 19/19 tiêu chí và chính thức đạt chuẩn xã nông thôn mới (NTM) nâng cao – đánh dấu một bước phát triển mạnh mẽ trong hành trình xây dựng quê hương giàu đẹp, văn minh.
Một cặp vợ chồng ở Khánh Hòa đã sản xuất hơn 20 tấn “cà phê giả” rồi đưa đi tiêu thụ ở nhiều tỉnh, trong đó có cả Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk) – thủ phủ cà phê Việt Nam.
Chia sẻ
Bắc Giang đang nỗ lực xây dựng hệ thống hạ tầng giao thông nông thôn đồng bộ, hiện đại với các tuyến đường làng, cầu dân sinh và đường nội đồng được nâng cấp. Những công trình này không chỉ phục vụ sản xuất, sinh hoạt mà còn mở ra cơ hội phát triển kinh tế, xã hội tại các địa phương.
Chia sẻ
Bất chấp việc không cần làm giàn cầu kỳ, mô hình trồng bí xanh (bí bò) của ông Lê Thành Vinh tại thị trấn Vân Du (huyện Thạch Thành, tỉnh Thanh Hóa) đã mang lại năng suất "khủng" lên tới 50 tấn quả/ha, giúp gia đình ông có nguồn thu nhập ổn định hàng trăm triệu đồng mỗi năm.
Chia sẻ
Nằm ở Bờ Tây của Palestine, thành phố Jericho được biết đến bởi việc có con người sinh sống liên tục lâu đời nhất trên thế giới và các nhà khảo cổ đã khai quật được hơn 20 lớp định cư khác nhau cách đây 11.000 năm!
Chia sẻ
Chỉ trong ba tuần cao điểm kiểm tra, TP.HCM đã xử phạt 41 cơ sở vi phạm trong lĩnh vực y tế với tổng số tiền hơn 2,2 tỷ đồng.
Chia sẻ
Mùa giải này, tiền đạo Benjamin Kuku của SLNA đã có 5 bàn thắng sau 24 lần ra sân tại V.League.
Chia sẻ
Lực lượng Ukraine được cho là đang tiến công mạnh mẽ, khiến quân đội Nga đối mặt với nguy cơ bị bao vây chiến thuật gần làng Tetkino, thuộc vùng Kursk – theo kênh chiến sự Nga "Northern Channel", một kênh có liên hệ với quân đội Nga.
Chia sẻ
Đề thi môn Văn vào lớp 10 năm 2025 của Hà Nội làm trong 120 phút, đảm bảo tính hợp lý, vừa sức nhưng yêu cầu học sinh cần làm chủ thật tốt thời gian mới đạt được kết quả tốt.
Chia sẻ
Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn đã bổ sung tổ hợp C00 (Văn, Lịch sử, Địa lý), C03 (Toán, Văn, Lịch sử) và C04 (Toán, Văn, Địa lý) trong xét tuyển các ngành đào tạo của trường.
Chia sẻ
Chị G, ngụ TP.HCM đã bị lừa gần 3,9 tỷ đồng sau khi lên mạng tìm kiếm lớp học bóng rổ cho con thông qua nhóm Facebook có tên “VBF – Bóng rổ tuổi trẻ”.
Chia sẻ
54% cán bộ, gần 43% công chức và khoảng 34% viên chức ở TP.HCM trong tổng số hơn 56.500 người được khảo sát sẵn sàng rời đi khi TP.HCM thực hiện việc sắp xếp lại bộ máy và tinh gọn đội ngũ cán bộ.
Chia sẻ
Từ vùng ven còn nhiều tiềm năng chưa khai phá, Tây Bắc TP.HCM đang bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ khi hàng loạt dự án hạ tầng quy mô tỷ đô được triển khai. Đây được xem là cú hích chiến lược, tạo động lực tăng trưởng dài hạn cho đô thị, kinh tế và thị trường BĐS khu vực.
Chia sẻ
Sáng 7/6, gần 76.500 thí sinh tại TP.HCM đã hoàn thành môn Toán – môn thi cuối cùng trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 năm học 2025-2026.
Chia sẻ
Với món cuốn này, sự hòa quyện giữa vị tươi mát của rau và vị đậm đà của nước chấm tạo nên hương vị đặc biệt, vạn người mê.
Chia sẻ
Ngày 6-7/6, chuỗi sự kiện “Lái vui – Sống Chất” do VinFast tổ chức đã khai màn tại Quảng trường Lâm Viên, Đà Lạt. Sự kiện là cơ hội để người dân địa phương và du khách trực tiếp trải nghiệm các mẫu xe hot của VinFast, cũng như tranh thủ các ưu đãi hấp dẫn để “lên đời” xe điện hiện đại, thông minh.
Chia sẻ
Tựa như ngọn hải đăng soi sáng đại dương, Blanca City vươn mình kiêu hãnh giữa lòng Vũng Tàu, đánh thức di sản rực rỡ của một thương cảng Đông – Tây từ thế kỷ XVIII. Không chỉ là một dự án bất động sản, Blanca City là nốt nhạc khai phóng, mở đầu cho bản giao hưởng biển cả, nơi lịch sử Cap Saint-Jacques (mũi đất mang tên Thánh Giắc) hòa quyện với nhịp sống hiện đại.
Chia sẻ
HLV Kim Sang-sik thừa nhận ĐT Việt Nam chịu nhiều thiệt thòi do một số trụ cột chấn thương, trong khi Malaysia tăng cường 8-10 cầu thủ nhập tịch, nhưng ông vẫn muốn học trò giành chiến thắng đội chủ sân Bukit Jalil.
Chia sẻ
Từ quán cơm, tiệm hoa đến cửa hàng văn phòng phẩm, nhiều tiểu thương ở Đắk Nông trở thành “chủ nợ bất đắc dĩ” của chính quyền cấp xã, thị trấn suốt gần 10 năm.
Chia sẻ
Tổng thống Mỹ Donald Trump thừa nhận ông chưa xem xét dự thảo luật đề xuất các biện pháp trừng phạt toàn diện đối với Nga, một dự luật được hầu hết các thượng nghị sĩ Mỹ ủng hộ.
Chia sẻ
Người phụ nữ Thái Lan phát hiện một hộp nhựa chứa 12 triệu baht (hơn 9 tỷ đồng) tiền mặt tại khu vực đổ rác trong chung cư nơi cô sinh sống.
Chia sẻ
Sau 3 năm Tỉnh ủy Hòa Bình ban hành Đề án 01, câu chuyện "được mùa, mất giá, giải cứu" đã dần lùi vào quá khứ. Thay vào đó là một hành trình ngoạn mục đưa nông sản từ những thung lũng, sườn đồi kết nối thẳng với thị trường lớn. Chuyển đổi số không còn là khẩu hiệu, mà đã trở thành "tấm vé thông hành" giúp quả cam, trái bưởi xứ Mường tự tin "kể chuyện" và vươn ra biển lớn.
Chia sẻ
Sau đây là đề thi môn Văn vào lớp 10 năm 2025 của Ninh Thuận có gợi ý đáp án, mời thí sinh theo dõi
Chia sẻ
Toàn TP Hà Nội có 1.206 dự án chịu tác động từ việc sắp xếp, trong đó 1.194 dự án thuộc quản lý của thành phố và 12 dự án thuộc Viện Kiểm sát nhân dân TP Hà Nội. Tính đến nay, đã có 561 dự án tạm dừng.
Chia sẻ
Bằng các công cụ AI như Chat GPT, Suno và Google Veo 3, một người đã tạo nên Music Video gây sốt làng nhạc Việt một ngày qua.
Chia sẻ
Trong phiên xử phúc thẩm vụ án sản xuất, buôn bán hàng giả do có kháng cáo của 3 bị cáo, Toà án nhân dân TP.Hà Nội thấy xuất hiện tình tiết mới nên quyết định tạm dừng phiên toà.
Chia sẻ
Sau đây là đề thi môn Toán vào lớp 10 năm 2025 của Hà Nam có gợi ý đáp án, mời thí sinh theo dõi
Chia sẻ
UBND tỉnh Bình Dương chỉ đạo chuẩn bị điều kiện để xã, phường mới đi vào hoạt động và xây dựng chính sách khi kết thúc sử dụng người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, trước khi sáp nhập với TP.Hồ Chí Minh và tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu.
Chia sẻ
Nguồn gốc của nền văn minh Maya vẫn còn là một bí ẩn mà các nhà khảo cổ học và sử gia đang nỗ lực giải mã.
Chia sẻ
Hiện Hà Nội đang quản lý hơn 5.245 trụ sở và cơ sở hoạt động sự nghiệp, với tổng diện tích đất gần 27 triệu m², diện tích sàn sử dụng khoảng 17 triệu m². Sau sắp xếp đơn vị hành chính, TP dôi dư 291 trụ sở.
Chia sẻ
HLV Kim Sang-sik chọn thủ môn theo cảm tính?; M.U tăng giá hỏi mua Mbeumo; Liverpool sẵn sàng chi đậm cho Florian Wirtz; Donnarumma có thể rời PSG; Vợ cũ Icardi khoe vóc dáng đầy đặn.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Thiên Vỹ 
