Bình luận
0
Trong lịch sử gần 600 năm hình thành và phát triển của làng cổ Trường Lưu, Thám hoa Nguyễn Huy Oánh (1713-1789) là một trong những danh nhân nổi bật nhất, có công kiến tạo nên tên tuổi ngôi làng khoa bảng và văn hóa.
Đường vào làng cổ, làng Trường Lưu (xã Kim Song Trường, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh) nhìn từ trên cao.
Thám hoa Nguyễn Huy Oánh là người “khai sinh” ra Thư viện Phúc Giang và Trường học Phúc Giang, ngôi trường làng ở vùng quê núi Hồng - sông La chỉ đứng sau Quốc Tử Giám ở kinh kỳ, trong một giai đoạn lịch sử thời quân chủ.
Tại đây đã có hàng nghìn sỹ tử từ Thăng Long cho đến vùng Hoan Châu theo học và đỗ đạt trong các kỳ thi hương, thi hội, thi đình từ thế kỷ XVIII cho đến đầu thế kỷ XX.
Nguyễn Huy Oánh tên tự là Kính Hoa, hiệu Lựu Trai. Ông từng đỗ Giải nguyên kỳ thi Hương tại trường thi Nghệ An lúc 20 tuổi, được bổ làm quan rồi thăng dần đến chức Tri phủ Trường Khánh.
Năm 1748, Nguyễn Huy Oánh đỗ Thám hoa, khi tròn 36 tuổi được bổ làm Thị giảng trong phủ chúa Trịnh Doanh kiêm chức Hàn lâm viện đãi chế, sau đó làm Nội giảng rồi Tư nghiệp Quốc Tử Giám.
Năm 1761, ông được ban Tam phẩm để tiếp sứ nhà Thanh, đến năm 1765 làm Chánh sứ đi sứ Trung Quốc. Năm 1768, ông được thăng làm Hữu thị lang bộ Công rồi sau đó là Thượng thư bộ Công.
Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia Nhà thờ Nguyễn Huy Oánh và Nguyễn Huy Tự tại xã Kim Song Trường, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh).
Năm 1783, Nguyễn Huy Oánh từ quyền Tham tụng (là quyền điều hành chính sự) về tại quê nhà. Tại đây, dựa trên xưởng in, thư viện, trường học trước đó của cha mình là Nguyễn Huy Tựu (1690-1750), ông đã nâng cấp thành Thư viện Phúc Giang và Trường học Phúc Giang. Ông xây dựng cơ sở trở nên quy củ, ngày càng phát triển, trở thành trung tâm văn hóa giáo dục nổi tiếng cả nước trong thế kỷ XVIII.
Đình cổ của làng cổ Trường Lưu, (xã Kim Song Trường, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh) xây dựng vào khoảng đầu thế kỷ XVIII.
Trong đó, Thư viện Phúc Giang là xưởng in lớn đã sản xuất trên 2.000 mộc bản in sách, xuất bản mỗi năm trên 400 cuốn sách chữ Hán và chữ Nôm phục vụ cho việc dạy học. Hiện còn 391 mộc bản được lưu giữ tại làng Trường Lưu và Bảo tàng Hà Tĩnh.
Điều đặc biệt, các bộ sách dạy học của Trường Lưu học hiệu (tên trước đó của trường học) mà Thư viện Phúc Giang xuất bản đều do Nguyễn Huy Oánh và các danh nhân dòng họ Nguyễn Huy biên soạn. Trong đó, từ 3 bộ sách giáo khoa kinh điển của Nho giáo: Tính lý, Ngũ Kinh (Kinh Thi, Kinh Thư, Kinh Lễ, Kinh Dịch, Kinh Xuân Thu) và Tứ Thư với hàng trăm cuốn đã được các học giả dòng họ Nguyễn Huy biên soạn rút gọn lại thành tổng 9 cuốn.
Ông Nguyễn Huy Thiện, hậu duệ và người trông coi Nhà thờ Nguyễn Huy Oánh và Nguyễn Huy Tự ở làng cổ Trường Lưu, xã Kim Song Trường, huyện Can Lộc, (tỉnh Hà Tĩnh).
Không chỉ là người có công lớn trong việc xây dựng Trường Lưu thành một trung tâm văn hóa, giáo dục nổi tiếng cả nước, đào tạo hàng trăm hiền tài cho đất nước, Thám hoa Nguyễn Huy Oánh còn để lại cho hậu thế nhiều tác phẩm văn học, địa lý giá trị như tác phẩm: Huấn nữ tử ca, Hoàng Hoa sứ trình đồ (đã được công nhận là Di sản tư liệu Chương trình Ký ức thế giới khu vực châu Á - Thái Bình Dương)…
Mộc bản Trường học Phúc Giang là 1 trong 3 di sản văn hóa làng cổ Trường Lưu được UNESCO ghi danh.
Nếu Thám hoa Nguyễn Huy Oánh là người khai mở Thư viện Phúc Giang và nâng tầm Trường Lưu học hiệu thì Nguyễn Huy Tự (con trai ông) là người kế thừa đắc lực, duy trì và đưa sự nghiệp của dòng họ ngày càng phát triển.
Nguyễn Huy Tự (1743-1790) là người văn võ toàn tài. Vợ ông là con gái của Tiến sỹ Nguyễn Khản, anh trai Đại thi hào Nguyễn Du. Năm 1759, ông đỗ thứ 5 khoa thi Hương trường Nghệ lúc mới 17 tuổi và ra làm quan cho triều Lê.
Năm 1770, ông thi Hội đỗ tam trường, được bổ làm Hiến sát phó sứ xứ Sơn Nam, sau đó là Trấn thủ Hưng Hóa trực tiếp giữ đồn Bách Lẫm. Năm 1779, ông được đặc cách làm Tiến triều ứng vụ, tiếp đó là Hiệp lý lương hướng Sơn - Hưng - Tuyên, rồi Đốc đồng Hưng Hóa…
Ở đây, ông cùng với cha vợ là Nguyễn Khản và chú vợ là Nguyễn Điều đánh dẹp được cuộc nổi dậy của Hoàng Văn Đồng ở vùng mỏ Tụ Long. Vì có quân công, ông được Tổng đốc Quảng Tây (nhà Thanh, Trung Quốc) tặng 4 chữ “Võ khố hùng lược”.
Truyện Hoa Tiên của Nguyễn Huy Tự được in trong cuốn sách “Dòng văn Trường Lưu - Hà Tĩnh, văn chương một nhà” do Sở VH-TT&DL Hà Tĩnh ấn hành.
Năm 1784, nhân có tang mẹ, Nguyễn Huy Tự xin cáo quan về quê ở lại giúp cha trông coi công tác dạy học, in ấn tại Thư viện Phúc Giang và Trường học Phúc Giang. Năm 1790, ông được vua Quang Trung mời ra giúp nước, ông đã cùng nhà vua đại phá quân Thanh thắng lợi. Sau đó, ông bị trọng bệnh và mất tại Phú Xuân vào tháng 7/1790 khi mới 47 tuổi.
Về sự nghiệp của mình, Nguyễn Huy Tự được ghi nhận là một trong những người có công lớn trong việc đưa Thư viện Phúc Giang của làng Trường Lưu trở nên nổi tiếng là trung tâm văn hóa, giáo dục lớn của đất nước.
Bên cạnh đó, ông để lại cho đời tác phẩm văn học nổi tiếng truyện thơ “Hoa Tiên” với nhiều giá trị. Trong lời đề tựa cho Truyện “Hoa Tiên”, Cao Bá Quát từng viết: “Nước ta từ sau Hàn Thuyên, các nhà làm sách nhiều như cây rừng, thơ cổ cận của Ôn Như (Nguyễn Gia Thiều với Cung oán ngâm khúc) sánh với Thiếu Lăng (Đỗ Phủ, nhà thơ đời Đường, Trung Quốc), điệu cung từ của Bằng Quận (Cung oán thi của Nguyễn Hữu Chỉnh) theo kịp Hán Ngụy. Đến giỏi như truyện thì ta còn thấy được “Hoa Tiên” và “Kim Vân Kiều” (tức Truyện Kiều của Nguyễn Du)”.
Nhà thờ danh nhân Nguyễn Huy Hổ tại làng Trường Lưu (xã Kim Song Trường, huyện Can Lộc, tỉnh Hà ).
Danh nhân Nguyễn Huy Hổ (1783-1841) là một trong những người con trai xuất sắc của Nguyễn Huy Tự - cháu gọi Đại thi hào Nguyễn Du bằng chú. Vợ ông là bà Lê Thị Hậu, cháu gái vua Lê Hiển Tông. Sinh ra trong gia đình dòng dõi khoa bảng nhưng vì thời đại rối ren, Nguyễn Huy Hổ không tham gia các kỳ khoa cử. Tuy vậy, ông được đánh giá là người tài năng xuất chúng, “trên thông thiên văn, dưới tường địa lý” và giỏi về nghề thuốc.
Biết được tài năng của Nguyễn Huy Hổ, năm 1823, vua Minh Mạng triệu ông vào Kinh đô Huế làm chức ngự y, lại kiêm Linh đài lang ở Khâm Thiên giám. Theo cuốn Đại Nam thực lục thì Nguyễn Huy Hổ từng được nhà vua ra chỉ dụ ban khen ông vì có tài địa lý… Ông mất vào năm 1841. Nguyễn Huy Hổ để lại cho hậu thế tác phẩm văn học nổi tiếng “Mai Đình mộng ký” (chép lại giấc mộng ở đình Mai).
Tiến sỹ Nguyễn Huy Mỹ trao đổi về cuộc đời và sự nghiệp của các danh nhân dòng họ Nguyễn Huy - Trường Lưu với phóng viên Báo Hà Tĩnh.
Nguyễn Huy Oánh, Nguyễn Huy Tự và Nguyễn Huy Hổ là 3 trong số nhiều danh nhân đã làm nên làng cổ Trường Lưu, một thời vang bóng là trung tâm văn hóa, giáo dục nổi tiếng cả nước trên quê hương núi Hồng - sông La. Ngày nay, với nhiều chủ trương của Đảng và chính sách của Nhà nước, các giá trị di sản văn hóa của các danh nhân dòng họ Nguyễn Huy cũng như làng Trường Lưu đang được bảo tồn và phát huy, lan tỏa trong đời sống xã hội hiện đại.
Theo bản tin bão mới nhất của Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Quốc gia, hồi 04 giờ ngày 21/7, tâm bão ở trên khu vực phía Bắc bán đảo Lôi Châu (Trung Quốc), cách Quảng Ninh–Hải Phòng khoảng 275km về phía Đông.
Cách dạy dỗ của bố theo tôi suốt cuộc đời.
Chia sẻ
Ngày 21/7, trường Tiểu học Nguyễn Huệ - 117 Quang Trung – Hồng Bàng – TP Hải Phòng sẵn sàng đón người dân tránh trú bão số 3 ( Wipha ).
Chia sẻ
Từ khoảng 22h30 tối nay, tại Hà Nội đã có gió rất mạnh, rít liên hồi. Người dân ở các chung cư cao tầng bật dậy chằng chống, gia cố thêm nhà cửa. Các chuyên gia nhận định rằng, do có nhiều nhà cao tầng, tại Hà Nội, hiệu ứng tăng tốc gió khi luồng gió lùa qua các khu vực có thể khiến thực tế gió mạnh hơn nhiều so với ghi nhận tại trạm quan trắc.
Chia sẻ
Lo sợ bị anh rể lúc đó đang kiểm soát binh quyền của nhà hậu Lê sát hại nên Nguyễn Hoàng đã cho người tìm đến Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm để xin lời khuyên. Trạng Trình đã nhìn hòn non bộ và ngâm rằng: Hoành Sơn nhất đái, vạn đại dung thân.
Chia sẻ
Theo thông tin độc giả phản ánh, chiều tối 21/7, khu tòa nhà chung cư GHOMES Hạ Long trên địa bàn phường Hà Lầm (Quảng Ninh) xuất hiện tình trạng trông giữ xe trái phép và thu phí giữ xe qua đêm 500.000 đồng/xe.
Chia sẻ
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Quốc gia, khi chỉ còn cách Quảng Ninh khoảng 80km thì bão số 3 đột nhiên tăng cấp.
Chia sẻ
Theo bản tin bão mới nhất của Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Quốc gia, lúc 22h tối nay, bão số 3 đang ở cách Quảng Ninh khoảng 80km về phía đông nam, cách Hải Phòng khoảng 180km về phía đông, cách Hưng Yên khoảng 190km, cách Ninh Bình khoảng 220km về phía đông đông bắc.
Chia sẻ
Câu chuyện về nước Cổ Thục không chỉ là sử ký địa phương mà còn là mắt xích quan trọng trong tiến trình hình thành các nhà nước cổ đại trên lưu vực sông Trường Giang, và đặc biệt, là tiền đề về mặt địa – chính trị cho sự ra đời của Thục Hán do Lưu Bị dựng nên hơn 500 năm sau.
Chia sẻ
Những người sinh ngày Âm lịch dưới đây luôn toát ra khí chất cao quý, có mục tiêu phấn đấu và thành công đến với họ chỉ là vấn đề thời gian.
Chia sẻ
Chiều ngày 21/7, khi bão số 3 (Wipha) đang rục rịch đổ bộ vào đất liền, người dân nuôi ong tại Ninh Bình khẩn trương di chuyển hàng trăm thùng ong đến nơi an toàn, chạy đua với thời gian để tránh những thiệt hại nặng nề do cơn bão có thể gây ra.
Chia sẻ
Do ảnh hưởng của bão số 3, ngay trong đêm 21/7, lực lượng chức năng của phường Sa Pa, tỉnh Lào Cai đã xuống các thôn, tổ dân phố tuyên truyền, vận động di dời các hộ dân ra khỏi khu vực nguy hiểm.
Chia sẻ
Sáng 21/7, Công an xã Bát Xát, tỉnh Lào Cai đã tiếp nhận một bé gái sơ sinh bị bỏ rơi bên lề đường do người dân phát hiện, trình báo.
Chia sẻ
Do ảnh hưởng của cơn bão số 3, nhà máy nước tại thôn An Thạch, xã Tân Minh (xã Kiến Thiết cũ), TP.Hải Phòng thông báo tạm dừng việc cấp nước sinh hoạt cho nhân dân trên địa bàn.
Chia sẻ
Ở cuộc đọ sức tại lượt trận cuối cùng bảng A giải U23 Đông Nam Á 2025, U23 Indonesia thi đấu lấn lướt nhưng vẫn bị U23 Malaysia cầm hòa 0-0. Thế nhưng, kết quả này cũng giúp đội chủ nhà đứng đầu bảng.
Chia sẻ
Nhiều trường đại học ở Hà Nội đã cho sinh viên nghỉ học trực tiếp trong ngày 22/7, chuyển sang học online nhằm tránh cơn bão số 3 WIPHA với cường độ mạnh đang chuẩn bị đổ bộ vào đất liền.
Chia sẻ
Trước diễn biến phức tạp của bão số 3 (bão WIPHA), Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh đã ban hành công điện khẩn, yêu cầu toàn thành phố khẩn trương triển khai các biện pháp ứng phó với thiên tai, đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản cho Nhân dân.
Chia sẻ
Nhằm đảm bảo an toàn hàng không do ảnh hưởng từ cơn bão số 3 (bão Wipha), Cục Hàng không Việt Nam quyết định tạm ngừng tiếp thu, khai thác máy bay tại các sân bay Vân Đồn, sân bay Cát Bi.
Chia sẻ
Điện Kremlin hôm thứ Hai lần đầu thừa nhận, quan hệ song phương giữa Nga và nước láng giềng Azerbaijan đang trải qua một “giai đoạn khó khăn”.
Chia sẻ
Tổng công ty Khánh Việt đã gửi văn bản đề nghị UBND tỉnh Khánh Hòa chấm dứt hoạt động câu lạc bộ (CLB) Khatoco Khánh Hòa dựa trên kết luận của Kiểm toán Nhà nước.
Chia sẻ
Lê Phan Đức Mân, học sinh Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong, đã được lãnh đạo TP.HCM thưởng nóng 50 triệu đồng sau khi xuất sắc giành Huy chương Bạc tại Olympic Toán quốc tế 2025 (IMO).
Chia sẻ
Nhằm ứng phó với cơn bão số 3 - WIPHA, nhiều địa phương, đơn vị trên địa bàn Hà Nội đã chủ động đồng bộ để ứng phó với diễn biến khó lường của một trong những cơn bão mạnh nhất mùa mưa bão năm nay.
Chia sẻ
Bà Francesca Albanese, Báo cáo viên đặc biệt của Liên Hợp Quốc về tình hình nhân quyền tại các vùng lãnh thổ Palestine bị chiếm đóng hôm Chủ nhật đã đưa ra tuyên bố gây chấn động khi cáo buộc Israel tạo ra "vực sâu tàn bạo mới" khi cố ý bỏ đói 2 triệu người dân Gaza và giết hại trẻ em, đồng thời ví những hành động này với các tội ác của Đức Quốc xã.
Chia sẻ
Theo bản tin bão mới nhất của Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Quốc gia, hồi 19 giờ ngày 21/7, tâm bão ở vào khoảng 20,9°N; 108,5°E, cách Quảng Ninh khoảng 90km, Hải Phòng 210km.
Chia sẻ
Hồng Lĩnh Hà Tĩnh chiêu mộ cựu sao U17 Croatia?; Rashford tới Barcelona kiểm tra y tế; Xuân Trường hé lộ lý do gia nhập Trường Tươi Bình Phước; Juventus nhảy vào cuộc đua giành Nunez; Beckham gây sốc với kiểu tóc tự cắt.
Chia sẻ
Bangladesh quyết định tổ chức quốc tang tưởng niệm các nạn nhân vụ máy bay huấn luyện rơi xuống trường học ở thủ đô Dhaka, khiến ít nhất 18 người thiệt mạng và 164 người bị thương, phần lớn là học sinh.
Chia sẻ
Để đối phó với cơn bão số 3 Wipha, các chung cư tại Hà Nội đã sử dụng các bao cát, thanh gỗ, dây thừng… để gia cố các tấm cửa kính, tránh rung lắc va đập.
Chia sẻ
Theo Sở Xây dựng TP.HCM, tình trạng lấn chiếm lòng đường, vỉa hè để buôn bán, đậu đỗ xe không đúng quy định vẫn diễn ra phổ biến tại nhiều địa phương, gây cản trở giao thông, tiềm ẩn nguy cơ tai nạn và làm mất mỹ quan đô thị.
Chia sẻ
Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lâm Đồng, có 19 địa phương trên toàn tỉnh bị ảnh hưởng bởi bão Wipha, ước tính thiệt hại khoảng 3 tỷ đồng.
Chia sẻ
Sau khi có thông tin CLB Quảng Nam sáp nhập với CLB SHB Đà Nẵng từ mùa giải 2025/2026, trên nhiều diễn đàn bóng đá, đông đảo người hâm mộ đã có các quan điểm khác nhau.
Chia sẻ
Nỗ lực của EU nhằm “hủy hoại” nước Nga là một “ý tưởng đe dọa đến sự sống”, theo lời ông Gunter Verheugen – cựu Phó Chủ tịch Ủy ban châu Âu.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Thiên Vỹ 
