TS. Chu Huy Sơn (Trung tâm nghiên cứu và phát triển văn hóa Hùng Vương)
Thứ hai, ngày 08/05/2023 13:36 GMT+7
Bình luận
0
Ngày trước, làng Tiên Châu có các xóm mang tên: Đình, Chằm, Cối, Tràng; nay theo biên chế mới là Khu 1, Khu 2 của xã Chí Tiên.
Người dân trong làng sống chủ yếu bằng nghề nông, nền nếp gia phong luôn được coi trọng. Trong ký ức của những bậc cao niên, làng có ruộng văn chỉ để cấp cho những người học giỏi (3 năm cấp lại một lần).
Người dân Tiên Châu luôn tự hào về truyền thống yêu nước của làng mình, thời nào cũng có Anh hùng xuất chúng được suy tôn, thờ phụng.
Lễ hội Văn hóa được bà con nhân dân thôn Tiên Châu xã Chí Tiên (huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ) tổ chức. Ảnh: Internet
Theo Ngọc phả và những sắc phong của các triều đại phong kiến hiện còn lưu giữ ở đền Du Yến (thuộc xã Chí Tiên), bà Nguyễn Thị Hạnh, người được sinh trưởng từ làng Tiên Châu đã có công lớn trong cuộc kháng chiến do Hai Bà Trưng lãnh đạo chống quân xâm lược Đông Hán từ phương Bắc tới - đánh đuổi bè lũ Tô Định, giải phóng hoàn toàn bờ cõi nước nhà.
Là con gái độc nhất của một gia đình nông dân khá giả, được dưỡng dạy chu đáo, sớm tinh thông văn chương, võ nghệ, khi được nghe lời hiệu triệu tìm người tài ra giúp nước của Hai Bà Trưng, bà Hạnh đã đưa 92 nghĩa binh do mình tập hợp, huấn luyện về Mê Linh dự Lễ tế cờ.
Với trọng trách được giao "Trưởng lĩnh tiền quân" (lời văn trong Ngọc phả, có thể dịch tương đương là "Tư lệnh mặt trận"), bà cùng quân sỹ lập nên nhiều chiến công, được Hai Bà Trưng hết lòng yêu quý lưu lại trong triều và phong làm Ngọc Loan Công Chúa.
Sau khi bà qua đời, để tỏ lòng thành kính, tri ân đối với Người anh hùng có công với đất nước - quê hương, dân trong làng Tiên Châu và vùng lân cận đã lập đền Du Yến để thờ phụng, hương khói suốt hàng nghìn năm tới giờ. Đền Du Yến được lập ngay trên vùng đất linh (đồi Bạch Hổ) nơi thuở xưa bà Hạnh mở tiệc khoản đãi dân làng. Ngày 30.8.1993, Đền đã được Bộ Văn hóa - thông tin cấp Bằng công nhận Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia.
Tư liệu trong cuốn Lịch sử Đảng bộ Đảng CSVN xã Chí Tiên cũng như sách Nắng chiều quê (ấn phẩm của Ủy ban nhân dân xã Chí Tiên), tài liệu lịch sử và lời kể của nhân dân địa phương cho biết: Tiên Châu là quê hương của cụ Cử nhân võ Nguyễn Văn Cắng (còn gọi là Đề Cắng, Cử Cắng) - một thành viên (phụ trách về quân sự) trong Ban lãnh đạo nghĩa quân mạn phía Bắc tỉnh Phú Thọ hưởng ứng Chiếu Cần Vương của Vua Hàm Nghi đứng lên chống thực dân Pháp.
Năm 1884, thành Hưng Hóa do Quan Chi phủ Lâm Thao Tiến sỹ Hoàng giáp Nguyễn Quang Bích chỉ huy, đã bất tuân lênh triều đình, đứng lên chống Pháp. Ngày 12.4 năm ấy, Pháp tiến đánh thành. Do quá chênh lệch về lực lượng cho nên thành Hưng Hóa nhanh chóng bị thất thủ. Quân kháng chiến rút về huyện Cẩm Khê để củng cố lực lượng.
Lễ tế cờ được tổ chức ở Đình Cả của làng Tiên Động thuộc xã Tuy Lộc vào ngày 16.8.1884 dưới lá cờ có thêu 4 chữ: Bình Tây, Báo Quốc. Xã Chí Tiên có 3 vị đại diện sang dự Lễ tế cờ, là các cụ: Hà Khắc Hậu (Lý Hậu), Hà Khắc Tứ (Chánh Tứ) và Nguyễn Văn Cắng (Đề Cắng). Lãnh đạo nghĩa quân quyết định lập căn cứ, xây đồn ở Gò Dùng thuộc địa hạt thôn Chí Chủ và giao cho 3 vị chỉ huy.
Năm 1890, chủ soái Nguyễn Quang Bích - linh hồn của phong trào Cần Vương miền Phú Thọ, Yên Bái lâm trọng bệnh rồi mất. Từ đấy, phong trào sa sút rất nhanh. Đồn Gò Dùng là căn cứ cuối cùng của phong trào Cần Vương ở vùng này. Ngày 14.11 năm Nhâm Thìn (1892), quân Pháp tiến đánh đồn Gò Dùng - Làng Hà.
Chúng đã sử dụng lực lượng mạnh về quân số và vũ khí (có cả súng cối, đại bác…) trong khi đó quân ta chỉ có binh khí thô sơ và lòng dũng cảm. Trước tình thế hiểm nguy, cụ Đề Cắng nhận lệnh phá vòng vây, mở đường máu đưa quân rút về phía nam nhằm bảo toàn lực lượng. Đến địa phận làng Hạ Mạo (thuộc xã Thanh Minh, thị xã Phú Thọ ngày nay), nghĩa binh gặp mũi tiến quân của đơn vị lính Âu Phi. Cuộc chiến đấu không cân sức đã diễn ra rất ác liệt.
Cụ Đề Cắng trúng đạn hy sinh gần Cống Sấu thuộc địa phận làng Hạ Mạo. Từng nghe danh của cụ Đề Cắng và được tận mắt chứng kiến tấm gương tấm gương chiến đấu anh dũng hy sinh vì đại nghĩa, người dân ở làng Hạ Mạo đã giấu thi hài của cụ vào trong Cống Sấu. Tang lễ của cụ được tổ chức trọng thể đủ 3 ngày ở Đình Cả của làng Tiên Châu.
Dân làng Tiên Châu nhận được đôi câu đối của một nhà lãnh đạo Phong trào Cần Vương (có nguồn tin cho rằng của Quan đầu triều Tôn Thất Thuyết) gửi về viếng cụ Đề Cắng: Nam Quốc Nam Thần thiên cổ tại / Tiên Châu tiên cốt ức niên hương (có thể dịch nghĩa là: Nước Nam hàng nghìn năm đã có Thần / Xương cốt của làng Tiên Châu còn mãi mãi. Đôi câu đối này hiện còn được lưu giữ ở cổng Đền Du Yến. Phần mộ của cụ Đề Cắng đặt ở đất Chùa Thông (nay thuộc Khu 2 xã Chí Tiên).
Cảm kích và trân trọng trước tấm gương anh dũng chiến đấu hy sinh vì nước, dân làng Hạ Mạo đã lập miếu thờ cụ Đề Cắng ở phía bờ sông Hồng nơi gần Cống Sấu. Trải qua mưa nắng, lũ lụt, khi miếu bị sụt lở, hư hại, người dân địa phương lại rước chân nhang từ ngôi miếu đưa về Đình Làng để hương hồn cụ Đề Cắng được trú ngụ nơi linh thiêng, quanh năm hương khói. Hàng năm, cứ vào các ngày 17 và 18 tháng giêng, Đình làng Hạ Mạo lại mở hội, tế lễ long trọng. Vào dịp ấy, các hậu duệ của cụ Đề Cắng đều về cúng lễ chu đáo.
Xã Chí tiên có 2 làng: Chí Chủ và Tiên Châu. Trong 2 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, hàng ngàn con em trong xã lên đường nhập ngũ tham gia quân đội, thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến phục vụ chiến trường.
Trong số 124 liệt sỹ của Chí Tiên có nhiều con em ra đi từ làng Tiên Châu. Trong số đó có Anh hùng lực lượng vũ trang Quân đội nhân dân Việt Nam Chu Văn Tua, người đã hy sinh oanh liệt ở chiến trường miền Nam. Phần mộ của Anh hùng Chu Văn Tua nay đã được đưa từ phương Nam về quê hương, đặt trên ngọn đồi không xa đền Du Yến.
Xã Chí Tiên có 4 Bà Mẹ Việt Nam anh hùng. Trong số ấy có 2 Mẹ quê ở làng Tiên Châu: Mẹ Nguyễn Thị Bệ và Mẹ Chu Thị Huỳnh.
TP Hải Phòng đã thống nhất tên gọi tổ chức tự quản của cộng đồng dân cư tại xã, phường, đặc khu trên địa bàn thành phố là thôn hoặc tổ dân phố.
Giữa vô vàn lựa chọn trên thị trường, việc chọn loại nước lọc tinh khiết, an toàn ngày càng là ưu tiên hàng đầu nhằm bảo vệ sức khỏe cho những người thân yêu.
Chia sẻ
Phút 54 trận bán kết giải U23 Đông Nam Á 2025 với U23 Philippines, Nguyễn Xuân Bắc lập công, nâng tỷ số lên 2-1 cho U23 Việt Nam.
Chia sẻ
Sau 7 năm chung sống với người chồng ngoại quốc, diễn viên Lan Phương mới đây đã khiến công chúng bất ngờ khi thông báo đang tiến hành thủ tục ly hôn.
Chia sẻ
Lực lượng chức năng tỉnh Quảng Ninh vừa trục vớt một thi thể tại khu vực Cửa Dứa, gần đảo Titop, nghi là nạn nhân vụ lật tàu trên vịnh Hạ Long.
Chia sẻ
Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia, nhiều hình thái thời tiết nguy hiểm xảy ra trong 3 ngày, từ ngày 25-27/7.
Chia sẻ
Ngân Văn Đại là tiền vệ cánh thuộc biên chế CLB Quảng Nam và từng khoác áo ĐT Việt Nam.
Chia sẻ
Kiểm lâm TP.Huế đã gửi công văn tố giác tội phạm kèm theo 58 bút lục tài liệu liên quan trong vụ xã bán gần 2,6 ha rừng phòng hộ cho cơ quan công an điều tra.
Chia sẻ
Giữa dòng chảy mạnh mẽ của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và làn sóng chuyển đổi số đang diễn ra từng ngày, bài toán "học gì để không lo thất nghiệp" trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Trường Cao đẳng Quốc tế Hà Nội (HIC) đã khẳng định vị thế của mình như một lời giải thực tiễn, hiệu quả và bền vững cho thế hệ trẻ hôm nay.
Chia sẻ
Ngân hàng Nhà nước (NHNN) nhấn mạnh, trong quá trình thực hiện các giải pháp để hỗ trợ người dân khắc phục hậu quả do cơn bão số 3, trường hợp phát sinh khó khăn, vướng mắc vượt thẩm quyền các tổ chức tín dụng, NHNN chi nhánh tại các Khu vực kịp thời báo cáo NHNN để được xem xét, xử lý.
Chia sẻ
Đài JTBC công bố sự trở lại của Don Spike trong một chương trình trò chuyện thời sự ngay sau khi anh thụ án ma túy khiến dư luận Hàn Quốc phản ứng mạnh mẽ.
Chia sẻ
U23 Việt Nam áp đảo U23 Philippines về tỷ lệ cầm bóng trong hiệp 1, thế nhưng lại gặp bế tắc trong khâu ghi bàn. Thậm chí, các học trò của HLV Kim Sang-sik còn bị ghi bàn trước và phải nhờ cú đá bồi cận thành của Nguyễn Đình Bắc mới có thể gỡ hoà 1-1.
Chia sẻ
Đầm hơn BMW, cảm giác lái phấn khích như Porsche 911 trong khi sạc tiện lợi đâu cũng có là những tiết lộ từ chính các chủ xe VF 8 về lý do “phải lòng” mẫu D-SUV của VinFast.
Chia sẻ
Sáng sớm 25/7, Ukraine bất ngờ mở cuộc tấn công bằng máy bay không người lái (UAV) quy mô lớn nhất từ trước đến nay nhằm vào vùng Stavropol, miền nam nước Nga. Mục tiêu chính là nhà máy hóa chất Nevinnomyssk Azot – được cho là đầu mối sản xuất và cung cấp các chất nổ công nghiệp và quân sự cho Nga.
Chia sẻ
Theo Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP.Hải Phòng Lê Anh Quân, TP.Hải Phòng sẽ phê duyệt kế hoạch xử lý trụ sở dôi dư và ưu tiên chuyển các trụ sở dôi dư sang các mục đích y tế, giáo dục công cộng như ý kiến và nguyện vọng của cử tri.
Chia sẻ
Ngày 25/7, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp với các bộ ngành, kết nối trực tuyến với 15 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đóng góp ý kiến cho Dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về một số cơ chế, chính sách đặc thù tháo gỡ khó khăn trong triển khai Luật Địa chất và Khoáng sản năm 2024.
Chia sẻ
Ngày 25/7, CATP Hải Phòng tổ chức Lễ thông báo Quyết định của Chủ tịch nước cho sĩ quan đi thực hiện nhiệm vụ gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc tại Phái bộ MINUSCA, Cộng hòa Trung Phi năm 2025.
Chia sẻ
Từ một tì thiếp trong cung điện Thái Tông... cuối cùng Võ Tắc Thiên đã thực hiện được nguyện vọng của mình, trở thành quốc mẫu vương triều Đại Đường.
Chia sẻ
Với sự vào cuộc tích cực của cả hệ thống chính trị và sự đồng thuận của người dân, đến nay, xã Nậm Cuổi (Lai Châu) đã hoàn thành công tác xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hơn 200 hộ nghèo, cận nghèo trên địa bàn.
Chia sẻ
Một số màn hình quẹt thẻ lên tàu “tạm ngưng dịch vụ”, thang cuốn không hoạt động, nhiều bộ phận mái che bong tróc khiến nhà ga Yên Nghĩa, Phùng Khoang, Văn Quán… mất điểm trong mắt hành khách.
Chia sẻ
Mặc dù còn gặp nhiều khó khăn, song với sự vào cuộc quyết liệt của cấp ủy, chính quyền và tinh thần đoàn kết, nỗ lực của người dân, xã Nậm Hàng (Lai Châu) đã từng bước ổn định và triển khai hiệu quả các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội.
Chia sẻ
Gần một tuần trôi qua kể từ trận dông lốc mạnh quét diễn ra ở Hà Nội, hàng loạt cây xanh bị gãy đổ vẫn nằm la liệt ở công viên, vỉa hè, đường phố, gây cản trở giao thông và ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống sinh hoạt của người dân.
Chia sẻ
Rác khắp nơi, hồ ô nhiễm, cá dọn bể cũng chết, cảnh hoang vắng và nhếch nhác là hiện trạng của Công viên Võ Thị Sáu (trước là công viên Tuổi trẻ Thủ đô - đổi tên theo Nghị quyết về việc đặt tên, đổi tên, điều chỉnh độ dài một số đường, phố và công trình công cộng trên địa bàn thành phố Hà Nội năm 2025).
Chia sẻ
Địa chỉ siêu thị: Nằm tại tầng 1 của trung tâm thương mại Hinode Mall thuộc tòa The Wisteria - Km14-Km16, Quốc lộ 32, xã Kim Chung – Di Trạch, huyện Hoài Đức, Hà Nội.
Chia sẻ
Trước tình trạng lợn chết hàng loạt, ngành chức năng TP.Huế lấy mẫu xét nghiệm và ghi nhận ổ dịch tả lợn Châu Phi đầu tiên trên địa bàn trong năm 2025.
Chia sẻ
CLB Công an TP.HCM chiêu mộ “trò cưng” của HLV Park Hang-seo? Luke Shaw sẵn sàng đến Saudi Arabia để "cày tiền”; ĐT nữ Việt Nam thuộc nhóm hạt giống số 2 tại VCK giải bóng đá nữ châu Á 2026; Enrick sẵn sàng mạo hiểm suất dự World Cup 2026 vì Real Madrid; Barcelona mở tiệc chiêu đãi Marcus Rashford.
Chia sẻ
Với 71.500 giờ hoạt động của lò phản ứng hạt nhân ở Lâm Đồng đã góp phần phục vụ hoạt động nghiên cứu khoa học, sản xuất sản phẩm, dịch vụ và huấn luyện, đào tạo nguồn nhân lực.
Chia sẻ
Hàng Việt được xác định đầy tiềm năng và triển vọng trên Amazon. Nhiều doanh nghiệp học cách đưa hàng lên sàn này. Các chương trình hỗ trợ trong thời gian tới sẽ tiếp sức cho doanh nghiệp.
Chia sẻ
Thủ tướng lâm thời Thái Lan Phumtham Wechayachai hôm 25/7 đã lên tiếng cảnh báo rằng xung đột biên giới với Campuchia, khiến hơn 138.000 người dân phải sơ tán "có thể phát triển thành chiến tranh" nếu tiếp tục leo thang.
Chia sẻ
Mùa cá ngần sông Đà ở tỉnh Hòa Bình (cũ) chỉ kéo dài từ tháng 4 đến tháng 6 dương lịch hằng năm; với hương vị thơm ngon đặc trưng, dù là món chiên giòn hay canh chua thanh mát, cá ngần đều mang đến trải nghiệm ẩm thực tuyệt vời.
Chia sẻ
Đại diện Công ty May 10 cho biết, có hiện tượng nhiều fanpage và gian hàng online sử dụng chiêu xả hàng để dụ khách mua hàng hiệu giá rẻ, hàng giả, hàng kém chất lượng của thương hiệu May 10.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
