Bình luận
0
Thời nhà Trần (1226 - 1400), sau những lần chinh phạt Chiêm Thành và đặc biệt là cuộc hôn nhân “đổ vỡ” giữa Chế Bồng Nga (vua Chiêm Thành) và công chúa Huyền Trân, con gái vua Trần Nhân Tông, khi được giải cứu về nước sau cái chết của vua Chăm, công chúa cùng nữ tì của mình là ngọc nữ Phương Dung mang theo nhiều “đặc sản văn hóa Chăm” về Đại Việt, trong đó có nghề mây tre đan và giống lúa Chăm gieo cấy vào vụ xuân, dân gian thường gọi là lúa Chiêm.
Theo các tài liệu khảo cứu, văn hóa Champa (Chiêm - Chăm) là một trong hai nền văn minh (văn minh Champa và sông Hồng) phát triển nhất trong lịch sử các vương triều Lý, Trần, Lê….
Những câu ca: “Lúa chiêm lấp ló đầu bờ/Nghe tiếng sấm động, phất cờ mà lên” hay “Chiêm bóc vỏ, mùa xỏ tay”… đã phản ánh phần nào văn hóa Chăm trong nền văn hóa Đại Việt, đặc biệt trong triều đại nhà Trần.
Cũng theo các nghiên cứu về văn hóa Chăm, trong những thế kỷ tồn tại song song với văn hóa Việt, văn hóa Champa có tầm ảnh hưởng nhất định đối với các chủ thể văn hóa cung đình Đại Việt.
Hòa cùng văn hóa Đại Việt, văn hóa Chăm từng bước tích hợp với văn minh sông Hồng, làm phong phú nền văn hóa Đại Việt.
Văn hóa Chăm đã thẩm thấu sâu vào văn hóa Việt, đem lại cho văn hóa Việt ở cả 3 miền Bắc - Trung - Nam sự hòa quyện giữa văn hóa Việt Nam và Chăm ở các yếu tố văn hóa biển, văn hóa cao nguyên (rừng) vốn thiếu vắng trong cấu trúc văn hóa của người Việt ở đồng bằng châu thổ Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ, làm cho văn hóa Việt Nam có đủ ba yếu tố: văn hóa đồng bằng, văn hóa biển, văn hóa cao nguyên (rừng - núi).
Theo tài liệu nghiên cứu của nhà nghiên cứu văn hóa Vũ Ngọc Phan, trong nhiều năm điền dã, ông đã thu thập được hàng chục câu tục ngữ, ca dao nói về kinh nghiệm gieo trồng các giống lúa chiêm và vai trò không thể thiếu của các giống lúa này đối với đời sống của cư dân đồng bằng Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ: Mạ mùa sướng cao, mạ chiêm ao thấp; Mạ chiêm đào sâu chôn chặt, mạ mùa vừa đặt vừa ăn; Ruộng cao trồng màu, ruộng sâu cấy chiêm; Gió đông là chồng lúa chiêm, gió bấc là duyên lúa mùa; Chiêm bóc vỏ, mùa xỏ tay; Đom đóm bay ra, trồng cà tra đỗ, tua rua bằng mặt, cất bát cơm chăm (cơm chiêm); Chiêm khôn hơn mùa dại; Mùa hơn đêm, chiêm hơn sướng; Lúa dé là mẹ lúa chiêm; Mùa nứt canh, chiêm xanh đầu; Mạ chiêm không có bèo dâu/Khác nào như thể ăn trầu không vôi…
Lễ giao chạ diễn ra tại chùa Hội đồng, xã Tiến Đức, huyện Hưng Hà (tỉnh Thái Bình)- nơi thờ Huyền Trân công chúa với trang phục và nhã nhạc được xác định là đậm chất văn hóa Champa.
Theo các nghiên cứu về ảnh hưởng của văn hóa Chăm với nền văn minh nông nghiệp của Đại Việt, dải đồng bằng hiếm hoi ở miền Trung còn có núi rừng và biển cả, hai loại hình sinh thái (biển và rừng) đều có cả ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ, nhưng sau hàng ngàn năm thích nghi với không gian đồng bằng châu thổ, người Việt đã “xa rừng, nhạt biển” đến mức núi rừng và biển cả không có vai trò nào quan trọng trong văn hóa của Đại Việt nữa.
Một đặc điểm nổi bật ở đồng bằng miền Trung là nhỏ hẹp, cằn cỗi. Thời xa xưa, để tồn tại được, người Chăm đã biết kết hợp 3 loại hình văn hóa biển, đồng bằng và văn hóa cao nguyên (rừng, núi). Khi lưu cư lại trên dải đất miền Trung của Đại Việt cũng như lực lượng tù binh hoặc chiến lợi phẩm là người và sản vật của Chiêm Thành mà quân đội nhà Trần, nhà Lê thu được sau cuộc chiến mang ra kinh thành Thăng Long và phụ cận, người Chăm đã dần dần chuyển giao cho con cháu họ và người Việt cộng cư những sở trường, tri thức của mình trong việc khai thác không chỉ đồng bằng mà cả núi rừng và biển khơi.
Trên cơ sở thích nghi, sáng tạo và tiếp biến truyền thống văn hóa của người Chăm, người Việt ở miền Trung đã mạnh dạn lên rừng, xuống biển.
Để có thể mưu sinh lập nghiệp trên một đồng bằng “đất cày lên sỏi đá”, họ đã hình thành các nghề khai thác thủy, hải sản như làm mắm, làm muối và trồng trọt các đặc sản núi rừng như trầu, chè, tiêu, quế, mây tre, lá nón, mật ong, trầm hương…
Theo nhiều tài liệu khảo cứu về văn hóa ẩm thực, do ở bên cạnh biển, mưu sinh bằng các nghề đánh bắt, nuôi trồng thủy sản, cư dân ở vùng này có một đặc trưng chung trong văn hóa ẩm thực là bữa ăn giàu chất biển và nhiều vị cay để hóa giải mùi tanh và quân bình âm dương với các thức ăn thủy sản.
Bên cạnh những món ăn gốc Bắc Việt của Đại Việt “cơm cá, mạ con”, người Việt ở Trung Bộ và Nam Bộ còn có thêm những thực phẩm cải tiến từ các món ăn của người Chăm như bánh tét, mắm nêm...
Một số nghiên cứu chỉ ra rằng, trong cách thức tổ chức xã hội cổ truyền người Việt có họ tên từ thời Bắc thuộc, theo chế độ gia đình phụ hệ, hình thức tiểu gia đình, tổ chức quần cư thành đơn vị làng xóm theo kiểu công xã nông thôn.
Còn người Chăm vốn chỉ có tên chứ không kèm theo họ, theo chế độ gia đình mẫu hệ, hình thức tiểu gia đình và đại gia đình, tổ chức quần cư thành đơn vị palei theo kiểu liên minh thị tộc. Vì vậy, văn hóa Chăm - Việt lúc này khó dung hợp với nhau về cách thức tổ chức xã hội cổ truyền.
Tuy vậy, sau nhiều thế kỷ cộng cư, giao thoa văn hóa Chăm vẫn để lại ảnh hưởng là những dòng họ người Việt gốc Chăm, thời nhà Trần, vua ban quốc tính cho nhiều tướng lĩnh người Chăm có công lao giúp Đại Việt trong các cuộc chiến chống ngoại xâm.
Tín ngưỡng, phong tục, lễ hội trong thời trung đại người Việt chủ yếu theo đạo thờ cúng tổ tiên, Nho giáo và Phật giáo. Còn người Chăm theo vật linh giáo, Ấn Độ giáo, Hồi giáo Bani. Đặc biệt, gắn bó với văn hóa mưu sinh trên môi trường đồng bằng và biển cả, văn hóa Chăm rất sùng kính các thần linh như Đại Càn Thánh Mẫu; Đại Càn Nam Hải Đại vương (Tục thờ cá ông), ở tỉnh ta còn duy trì ở nhiều xã ven biển của huyện Thái Thụy...
Các nghiên cứu còn chỉ ra rằng, các nghi lễ tôn giáo trong văn hóa Chăm - Việt kéo theo những phong tục và lễ hội rất đặc trưng trong các hoạt động lễ hội bao gồm cả bốn loại hình lễ hội truyền thống ở Việt Nam như lễ hội nghề nghiệp; lễ hội tưởng niệm danh nhân, anh hùng dân tộc; lễ hội tín ngưỡng, tôn giáo và đại lễ.
Nhưng, điểm khác biệt giữa Thái Bình với các vùng văn hóa khác là lễ hội trình nghề (Trống làng nào làng ấy đánh/Thánh làng nào, làng ấy thờ) chiếm ưu thế hơn tất cả các loại lễ hội khác.
| Theo các nghiên cứu đã được thẩm định, các điệu múa dân gian như múa đội nước, múa quạt, múa kiếm, múa vải chài, múa khăn vẫn được lưu truyền ở nhiều lễ hội trên địa bàn tỉnh Thái Bình. Chính vì vậy, như lịch sử đã ghi nhận, âm nhạc và vũ đạo cung đình Champa là một cội nguồn chủ yếu của âm nhạc và vũ đạo cung đình của hai thời đại Lý (1010 - 1225) và thời Trần (1226 - 1400). Một số nhạc cụ của dàn nhạc bát âm Việt như đàn nhị, đàn bầu, kèn lá... và các điệu múa như múa chèo (chải) cạn (hiện còn duy trì trong lễ hội chùa Keo), múa bả trạo, các trò chơi đua ghe, bơi chải (còn duy trì ở các lệ hội đình Lại Trì (Tây Sơn, Kiến Xương; Diêm Điền, Thái Thụy)... cũng có nguồn gốc từ âm nhạc, vũ đạo và lễ hội dân gian của người Chăm. Đối với di sản của văn hóa Champa, nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc đền tháp chính là thành tựu ấn tượng nhất. |
TP Hải Phòng đã thống nhất tên gọi tổ chức tự quản của cộng đồng dân cư tại xã, phường, đặc khu trên địa bàn thành phố là thôn hoặc tổ dân phố.
Giá thép cây tương lai trên sàn giao dịch tương lai Thượng Hải (SHFE) tăng 20 Nhân dân tệ, lên mức 3.258 Nhân dân tệ/tấn, lên mức cao nhất kể từ tháng 3 tới nay.
Chia sẻ
1.300 bông hồng Huntington, 4 tiếng để hoàn thành - một nàng thơ (ở Hải Phòng) đã biến góc cầu thang nhà mình thành vườn hồng đẹp như một giấc mộng ngọt ngào.
Chia sẻ
Sáng 25/7, nhân dịp kỷ niệm 78 năm ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947 - 27/7/2025), để tưởng nhớ công lao của các anh hùng liệt sĩ đã hi sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc, Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQVN tỉnh An Giang và các lực lượng vũ trang tỉnh tổ chức Lễ viếng Nghĩa trang Liệt sĩ tỉnh tại phường Rạch Giá.
Chia sẻ
Sử liệu đăng khoa lục vùng Từ Liêm cũ cho biết, làng Thiên Mỗ xưa có tới 10 người đỗ đại khoa, trong đó nổi bật hơn cả là dòng họ Nguyễn Quý.
Chia sẻ
Chỉ sau một đêm mưa lũ, vùng đất trù phú bên dòng Nậm Nơn – xã Mỹ Lý (huyện Kỳ Sơn, Nghệ An) bỗng chốc hóa tan hoang. Những ngôi nhà sàn khang trang bị cuốn trôi chỉ còn trơ nền móng. Nhiều người dân khóc nghẹn giữa bùn đất, tài sản tích góp cả đời phút chốc bị lũ dữ cuốn sạch.
Chia sẻ
Chiều ngày 23/7, đồng chí Nguyễn Quang Hưng, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh chủ trì cuộc họp UBND tỉnh để nghe báo cáo tiến độ thực hiện Dự án nhà máy điện khí LNG và tiến độ triển khai thực hiện các dự án trọng điểm phát triển nhà ở thương mại và dự án nhà ở xã hội (khu vực thành phố Thái Bình cũ). Dự họp có lãnh đạo một số sở, ngành, địa phương liên quan.
Chia sẻ
Tại khu vực phía Tây tỉnh Gia Lai sau sáp nhập tỉnh Bình Định (tỉnh Gia Lai cũ), một số cá nhân, doanh nghiệp xúc tiến việc cung cấp dịch vụ chăm sóc vườn cà phê trọn gói. Mô hình này đảm bảo 2 bên cùng có lợi.
Chia sẻ
Chiến lược gia Peter Cklamovski đã chính thức lên tiếng đáp trả những lùm xùm xoay quanh các cầu thủ nhập tịch của ĐT Malaysia trước thềm Vòng loại Asian Cup 2027.
Chia sẻ
Tối ngày 23/7/2025, tại Nhà hát Lớn Hà Nội, Hội Nhà báo Việt Nam phối hợp với các đơn vị tổ chức Chương trình “Ký ức những huyền thoại” nhân kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947 – 27/7/2025), hướng tới kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng 8, Quốc khánh 2/9 và các sự kiện lịch sử, chính trị trọng đại của đất nước trong năm 2025. Chương trình được truyền hình trực tiếp trên VTV2, Đài Truyền hình Việt Nam.
Chia sẻ
Cuộc họp của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc về căng thẳng leo thang giữa Thái Lan và Campuchia dự kiến diễn ra vào khoảng 19h giờ ngày 25/7 (theo giờ Hà Nội), RIA Novosti đã xác nhận thông tin này từ phái đoàn Pakistan tại Tổ chức, nước hiện đang giữ chức Chủ tịch Hội đồng Bảo an vào tháng 7.
Chia sẻ
Bệnh nhân đi khám do đau cộm mắt phải suốt 20 ngày, nào ngờ bác sĩ lôi được "dị vật" đáng sợ từ trong mắt.
Chia sẻ
Phó Chủ tịch UBND xã Thu Cúc (tỉnh Phú Thọ mới, sau sáp nhập Hòa Bình, Phú Thọ, Vĩnh Phúc) Hà Thị Tố Nguyệt cho biết thêm: Xã có gần 30 cán bộ, công chức là cán bộ của huyện Tân Sơn cũ và các xã lân cận được điều động đến làm việc. Tuy khoảng cách từ nhà đến xã gần 20km nhưng các cán bộ đều nỗ lực làm viêc, có những hôm làm xong việc đã 23 giờ đêm mới về nhà, nhưng sáng hôm sau đã có mặt sớm tại trụ sở làm việc.
Chia sẻ
Các nhà bán lẻ ghi nhận sức mua smartphone 5G tăng rõ rệt nhờ giá tốt và hạ tầng phủ sóng rộng. Viettel đang đóng vai trò dẫn dắt khi liên tục đầu tư 5G và phối hợp cùng các hãng lớn như Samsung, Oppo để phổ cập thiết bị tới người dùng.
Chia sẻ
Liên quan đến vụ tai nạn khiến 9 người tử vong trên QL 1A ở Hà Tĩnh, theo thông tin kiểm tra dữ liệu trên hệ thống của Cục Đăng kiểm Việt Nam, chiếc xe ô tô BKS 43F-007.76 trong vụ tai nạn, được đăng ký ngày 8/6/2023.
Chia sẻ
Một bé trai 5 tuổi (cháu A) đã bị đa chấn thương, gãy xương đùi và chấn thương vùng đầu sau khi ngã từ tầng 2 của khách sạn Cúc Phương Mebi (tỉnh Ninh Bình) xuống đất. Vụ việc xảy ra trong đêm mất điện do mưa bão, khi gia đình mở cửa sổ cho thoáng khí, nhưng cửa sổ lại không có song chắn và bên ngoài không có lan can bảo vệ.
Chia sẻ
Mùng 1 tháng 6 nhuận, vận mệnh của 12 con giáp giống như một chuyến tàu lượn siêu tốc, trong đó, đứng đầu danh sách may mắn là tuổi Thìn.
Chia sẻ
Từ 1/7/2025, các Trung tâm Y tế trực thuộc UBND cấp huyện sẽ được chuyển về Sở Y tế quản lý để tổ chức cung ứng dịch vụ theo khu vực liên xã, phường. Trạm Y tế xã cũng được sắp xếp lại theo đơn vị hành xã chính mới, để bảo đảm tiếp tục phục vụ nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân.
Chia sẻ
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, sáng sớm nay (25/7) bão số 4 (bão Cỏ may) đã đổ bộ vào khu vực phía Tây đảo Lu Dông (Philippines). Tuy bão số 4 không đổ bộ vào đất liền nước ta song gây mưa lớn ở nhiều địa phương trên cả nước.
Chia sẻ
Mỹ sẽ thu của Ukraine 150 triệu đô la để sửa chữa pháo binh Mỹ, đây là quyết định vừa được Bộ Ngoại giao công bố theo yêu cầu của Kiev.
Chia sẻ
Lần đầu tại Việt Nam, một ca động kinh kháng trị ở trẻ em được điều trị thành công bằng công nghệ robot định vị AutoGuide. Ca phẫu thuật do Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park (TP.HCM) thực hiện đánh dấu bước đột phá trong điều trị bệnh lý thần kinh phức tạp, mở ra hy vọng cho hàng ngàn bệnh nhân động kinh tại Việt Nam.
Chia sẻ
Tình trạng ôtô dừng đỗ dàn hàng 2, hàng 3, chiếm dụng cả lòng đường lẫn vỉa hè phía trước khu đô thị Kim Văn - Kim Lũ (phường Định Công, Hà Nội) khá nghiêm trọng, gây cản trở giao thông và bức xúc cho rất nhiều người dân tham gia giao thông.
Chia sẻ
Cả nước có 74.248 cán bộ, công chức nghỉ hưu, nghỉ thôi việc từ chủ trương sắp xếp bộ máy được nhận tiền hoặc được trình phê duyệt để nhận tiền trợ cấp.
Chia sẻ
VFF ra quyết định, Trường Tươi Bình Phước hết hy vọng lên V.League; M.U sẵn sàng chi đậm để mua Sesko; Rafael Leao muốn đầu quân cho Bayern Munich; Los Angeles FC theo đuổi Son Heung-min; Vì sao vợ Cunha sớm sinh con thứ hai?
Chia sẻ
Chia sẻ
Từ niềm đam mê hoa hồng, chị Hà Thị Nhâm ở thôn Tổng Tàng, xã Tân Kỳ, tỉnh Thái Nguyên đã nghiên cứu, chế biến thành công nhiều sản phẩm làm đẹp và chăm sóc sức khỏe từ loài hoa này. Không chỉ làm giàu cho bản thân, chị còn giúp nhiều hộ dân trong thôn thoát nghèo bằng cách hướng dẫn trồng và chế biến sâu hoa hồng theo hướng hàng hóa.
Chia sẻ
Quân đội Nga đang bao vây thành công Krasnoarmeysk, vì vậy khả năng hệ thống phòng thủ của thành phố này sẽ sụp đổ trong vòng vài tuần tới, chuyên gia quân sự và nhà phân tích chính trị người Anh Alexander Mercuris nhận định trên YouTube.
Chia sẻ
CTCP Nam Việt - Navico (mã: ANV) ghi nhận doanh thu 1.726 tỷ đồng và 333 tỷ đồng lợi nhuận ròng trong quý II/2025, mức cao nhất từ trước đến nay.
Chia sẻ
Lãnh đạo phường An Bình, TP Cần Thơ (trước sáp nhập là xã Mỹ Khánh, huyện Phong Điền, TP Cần Thơ) đã chỉ đạo cho tháo dỡ, trả lại hiện trạng ban đầu đối với đập tràn tại ngã 3 cầu sắt rạch ông Đề. Đập tràn này sau khi xây dựng đã bị người dân địa phương sống phía dưới nguồn nước phản ứng, cho rằng đây là nguyên nhân chính gây ô nhiễm, bốc mùi hôi thối.
Chia sẻ
Tối qua, 24/7, Tiến sĩ Lê Y Linh đã đại diện gia đình nhạc sĩ Hoàng Vân phát biểu cảm tưởng trong buổi nhận bằng Di sản tư liệu thế giới từ UNESCO.
Chia sẻ
Vào khoảng 2h sáng 25/7 tại Km571+800 quốc lộ 1A (thuộc TDP Đông Trinh, phường Sông Trí) đã xảy ra vụ tai nạn giao thông hết sức nghiêm trọng khiến 9 người chết, nhiều người bị thương.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Quang Viện 
