“Lão khổ” Trần Hạnh: Đời thực đắng cay và buồn khổ hơn phim
Trên phim ảnh, NSND Trần Hạnh để lại nhiều dấu ấn với những vai hiền lành, khắc khổ, vất vả... Ngoài đời thực, lão nghệ sĩ cũng trải qua những đoạn trường đắng cay, buồn khổ... khó nói thành lời.
Nghệ sĩ Trần Hạnh thời trẻ.
Từ thợ đóng giày thành nghệ sĩ nổi tiếng
Nghệ sĩ Trần Hạnh sinh ra, lớn lên ở Hà Nội. Ông mồ côi cha từ năm 8 tuổi. Để giúp mẹ nuôi sống gia đình, ông làm nghề đóng giày thuê ở phố Tràng Tiền. Vừa đóng giày, ông vừa sinh hoạt cùng đội kịch ở CLB Thanh niên (Thành đoàn Hà Nội).
Trong câu lạc bộ có nhiều người bạn sau này đã trở thành những tên tuổi gạo cội trong làng kịch nghệ Việt Nam như: NSND Doãn Hoàng Giang, NSND Trọng Khôi, NSND Đoàn Dũng...
Năm 23 tuổi, bà nội ông sắp xếp cho ông nên duyên với một mậu dịch viên ở cùng ngõ Phát Lộc, phố Hàng Bạc, Hà Nội. Dù đã có vợ con nhưng ông vẫn không sao bỏ được những buổi "chơi" kịch cùng bạn bè. Ông say mê môn nghệ thuật này như bị "bỏ bùa mê".
Chia sẻ với phóng viên Dân Việt, "lão khổ" Trần Hạnh từng cho biết: "Nhà tôi vốn không có ai hoạt động nghệ thuật cả. Ngày đó, tôi đang mưu sinh bằng nghề khâu giày và đã có một vợ ba con. Thời điểm đó, việc đóng giày vất vả mà thu nhập ít ỏi lắm. Nhiều khi thu nhập không đủ nuôi sống gia đình.
Nghệ sĩ Trần Hạnh trong vai ông Khiển phim "Người cầu may" của đạo diễn Từ Huy.
Những năm 60, tôi may gặp giám đốc Sở Văn hóa Thông tin Hà Nội, thấy tôi làm công việc khâu giày cực nhọc quá nên anh ấy viết cho tôi mấy chữ bảo tôi qua gặp trưởng Đoàn kịch Hà Nội. Tôi còn nhớ lúc đó ông ấy viết thư vào tờ lịch cũ. Khi chuyển qua đóng kịch, lương bậc 2 của tôi mỗi tháng cũng được 40 đồng, đong được mấy yến gạo, đủ để nuôi cả nhà mấy miệng ăn.
Mặc dù tôi không được đào tạo chính quy nghề diễn xuất mà chỉ là dân nghiệp dư bước qua nhưng tôi rất yêu thích công việc này vì được đóng nhiều dạng vai khác nhau nhau, được trải nghiệm nhiều cung bậc cảm xúc. Lúc vui tươi, lúc buồn bã, lúc hạnh phúc, lúc đắng cay…
Trong những năm đầu đến với sân khấu, vai sang nhất và cũng là vai tôi thích nhất là Nguyễn Trãi trong vở "Lam Sơn tụ nghĩa". Trong tập sách "Người Hà Nội", anh Lưu Quang Vũ có viết: "Bốn, năm người đóng vai Nguyễn Trãi, riêng Trần Hạnh có phong thái hào hoa của người Hà Nội".
Thời đó, vở kịch này đắt khách lắm, dù đang chiến tranh nhưng chúng tôi vẫn phải diễn ngày 3 suất: sáng, chiều, tối. Nhiều khi diễn xong suất cuối mà mệt không nói ra hơi, chỉ biết cúi đầu cảm ơn khán giả. Đưa vở về diễn ở các vùng nông thôn cũng được khán giả chào đón và yêu mến lắm".
Mặc dù tôi không được đào tạo chính quy nghề diễn xuất mà chỉ là dân nghiệp dư bước qua nhưng tôi rất yêu thích công việc này vì được đóng nhiều dạng vai khác nhau nhau, được trải nghiệm nhiều cung bậc cảm xúc. Lúc vui tươi, lúc buồn bã, lúc hạnh phúc, lúc đắng cay…
Nghệ sĩ Trần Hạnh trong phim "Chớp mắt cùng số phận"
Mê sân khấu hơn mê phim ảnh
"Lão khổ" Trần Hạnh về nghỉ hưu theo chế độ năm 1989. Thời điểm này ông mới đóng phim truyền hình nhiều. Những vai diễn mà đạo diễn nhắm cho ông đa phần vai ông bố, lão nông... hiền lành, chất phác, khắc khổ, cam chịu... Lạ cái là vai nào ông cũng để lại ấn tượng về sự khắc khổ của mình trên màn ảnh dẫu ông là trai Hà Nội gốc.
Lão nghệ sĩ từng chia sẻ, lúc bấy giờ ông mới 60 tuổi nên trông vẫn "khang trang". Anh em quý mến ông bảo nhau: "Có vai nào thì gọi thằng Hạnh, cho nó đi làm để nuôi vợ con". Vai ông nhớ nhất trong lĩnh vực phim truyền hình là vai ông Khiển trong phim "Người cầu may". Những năm sau này, ngay cả khi đã vào tuổi 90, ông vẫn được các đạo diễn gọi điện mời đóng cả phim truyền hình lẫn phim điện ảnh nhưng chỉ những vai nho nhỏ".
Nghệ sĩ Trần Hạnh cùng Chiều Xuân trong phim "Người yêu đi lấy chồng"; cùng Mai Thu Huyền trong phim "Tiếng sáo ly hương".
Đạo diễn Phạm Nhuệ Giang cũng kể, lúc bà vừa về Hãng Phim truyện Việt Nam thì được cử đi làm Phó đạo diễn cho phim "Người cầu may". Phim dựng kịch bản dựa trên truyện ngắn "Thần hoàng làng sổ xố" của nhà văn Đoàn Lê, đạo diễn Tự Huy "cầm trịch". Tác phẩm vẽ nên một bi kịch thực sự ám ảnh, rất đúng với nhiều người Việt mê đề đóm thời bấy giờ. "Thời điểm tôi tìm đến nhà chú Trần Hạnh để mời chú tham gia phim ở sau khu B ga Trần Quý Cáp (Hà Nội) là năm 1988. Nhìn thấy nhà chú đúng như nhân vật trong phim, trống rỗng và nghèo khổ. Vai ông Khiển trong phim có lẽ là vai hợp nhất và hay nhất của chú Trần Hạnh. Chú hiền lành, khắc khổ, chân chất... đóng làm mọi người vừa thương, vừa trách. Và phim đó thực sự bi hài, như một phim của thời kỳ tân hiện thực Ý. Một nhà phê bình Pháp đánh giá cao phim đó nhưng vì phim ra đời trong thời kỳ đổi mới, nhiều giá trị bị đảo lộn nên không được phổ biến nhiều. Về sau, cứ mỗi lần gặp tôi, chú Trần Hạnh lại nhắc: "Sao không có vai nào cho bố đóng với". Thương chú lắm! Say mê đóng phim và cũng là nguồn sống nữa, mà tiền đóng phim chắc ráo mồ hôi là hết tiền. Chú luôn đóng những vai vất vả nhưng hiền hậu như con người thật ngoài đời của chú vậy".
Dẫu nổi tiếng nhờ hàng loạt vai trên phim ảnh nhưng trong thẳm sâu đáy lòng, ông vẫn thích kịch nói hơn. Ông bảo rằng: "Có lần đạo diễn Quốc Trọng hỏi tôi: "Sao bố cứ đi làm mãi thế?", tôi trả lời: "Đói thì phải đi làm, chứ thực sự không mê nghề đóng phim truyền hình đâu, tôi chỉ mê sân khấu thôi". Ông Trọng nói vui: "Với sân khấu, ông già thế này thì quỷ nó mời ông". Đúng thế thật. Phải xa ánh đèn sân khấu tôi rất buồn. Hồi mới về hưu, ngày nào tôi cũng đến nhà hát ngồi, xin vai nhỏ... nhưng không mấy khi có vai".
Niềm vui của lão nghệ sĩ Trần Hạnh trong những năm tháng về già là vẫn luôn được lớp con cháu nhớ tới, vẫn được mời đóng phim. Cứ mỗi lần đến phim trường, các con, các cháu... "túa" lại gọi bố, trêu chọc là ông thấy sung sướng không gì bằng.
Nghệ sĩ Tùng Dương, Quốc Quân... và rất nhiều nghệ sĩ đều trìu mến gọi Trần Hạnh là "bố".
"Vui lắm, được làm việc mà đồng nghiệp quý, gọi là bác, là anh, là bố là mừng lắm. Mà tôi mê diễn nên dù vất vả nhưng chưa bao giờ chán. Kiếp sau... còn được làm người, tôi vẫn muốn làm nghề này. Vì nghề này được sống nhiều nhân vật, nay ông này mai ông kia, nay tích cực, mai lại tiêu cực, thú vị lắm!
Ngày xưa, cứ ai mời đóng phim tôi nhận hết. Theo đoàn phim cả năm cũng không ngại. Ngày nào cũng "phi ngựa chiến" (cách Trần Hạnh gọi chiếc xe cúp 82) đến phim trường, chẳng hề hấn gì hết. Sau này, có tuổi rồi nên nếu người ta mời vai ngăn ngắn mà có xe đến chở thì tôi có thể tham gia được chứ vai dài là tôi không kham nổi", Trần Hạnh từng kể.
Nụ cười hiền lành và đôn hậu của "lão khổ" Trần Hạnh là điều bất biến trong mắt những thế hệ nghệ sĩ trẻ.
Đời thực đắng cay và buồn khổ hơn phim ảnh của "lão khổ" Trần Hạnh
Vợ chồng nghệ sĩ Trần Hạnh có tất cả 7 người con, 2 trai, 5 gái... nhưng giờ chỉ còn 4. Trước kia, ngôi nhà hơn chục mét vuông của ông nằm trong khu Trần Quý Cáp chật chội, dột nát quanh năm với 9 nhân khẩu. Gần chục năm trời, ông phải tự tay cơm nước, chợ búa, giặt giũ, chăm sóc cho người vợ bị liệt nửa người sau một lần bị tai biến mạch máu não.
Năm 2011, vợ qua đời, ông lại phải chăm cậu con trai út bị ngớ ngẩn vì di chứng của một vụ tai nạn giao thông, chấn thương sọ não năm 1993. Thân gà trống nuôi con, hàng ngày, ông phải chợ búa, cơm nước, rau cháo, giặt giũ… Đi đâu, làm gì thì đúng giờ cơm ông phải về nhà để lo cho con.
Sau này, khi vợ chồng con trai lớn qua ở cùng, ông được san sẻ gánh nặng. Việc chăm lo nhà cửa, cơm nước… có cô con dâu tên Hồng một tay quán xuyến nên ông cũng nhẹ nhõm hơn để đi đóng phim.
Những năm tháng về già, nghệ sĩ Trần Hạnh vẫn thường ra tiệm tạp hóa của con dâu để ngắm xe cộ và trò chuyện cho nguôi ngoai nỗi buồn.
Con dâu ông tiết lộ, ngoài đời, lão nghệ sĩ sống bình dị, sạch sẽ và yêu thương con cháu. Thỉnh thoảng ông cho tiền các con để trang trải cuộc sống. Những năm tháng tuổi già, mắt bên trái của ông kém hẳn nên không đọc được kịch bản. Mỗi khi nhận lời đóng phim, ông toàn phải nhờ con dâu đọc cho nghe rồi tự ngồi nhẩm thoại. Ngoài ra, ông cũng bị một số bệnh về tim mạch và bệnh tuổi già.
Niềm vui tuổi già của lão nghệ sĩ trước khi qua đời là hàng ngày ngồi bán hàng phụ con dâu ở đầu phố Trần Quý Cáp. Mang tiếng ra phụ con dâu nhưng kỳ thực ông ra ngồi ngắm xe cộ qua lại và trò chuyện với con dâu cho đỡ buồn vì ở nhà một mình cũng cô quạnh. Một ngày ông thường ra cửa hàng con dâu hai lần, buổi sáng sớm và buổi chiều muộn. Nhiều hôm mưa ông cũng mặc áo mưa đi ra quán.
Gần chục năm trời, ông phải tự tay cơm nước, chợ búa, giặt giũ, chăm sóc cho người vợ bị liệt nửa người sau một lần bị tai biến mạch máu não. Năm 2011, vợ qua đời, ông lại phải chăm cậu con trai út bị ngớ ngẩn vì di chứng của một vụ tai nạn giao thông, chấn thương sọ não năm 1993.
Tàu ngầm Yasen-M được trang bị tên lửa siêu thanh Zircon có thể gây ra nguy cơ đe dọa nghiêm trọng cho hạm đội đối phương, Tạp chí Military Watch đưa tin sau khi Tổng thống Nga Vladimir Putin ra lệnh sản xuất hàng loạt tàu ngầm tuần dương.
Liên quan đến vụ dùng điếu cày đánh người xảy ra ở phường Liên Hòa, Quảng Ninh, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Quảng Ninh đã ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự về tội "Cố ý gây thương tích".
UBND tỉnh Đồng Nai vừa ban hành Quyết định số 457/QĐ-UBND về việc thành lập Ban chỉ đạo về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và triển khai Đề án 06 tỉnh Đồng Nai. Theo quyết định này, Ban Chỉ đạo do Chủ tịch UBND tỉnh Võ Tấn Đức làm Trưởng ban; Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Trường Sơn làm Phó Trưởng ban thường trực.
Trung tướng Đinh Văn Nơi, Cục trưởng Cục An ninh chính trị nội bộ đã báo cáo báo cáo với Tổng Bí thư Tô Lâm và Đoàn công tác về tình hình, kết quả công tác đảm bảo an ninh chính trị nội bộ thời gian qua, phương hướng, nhiệm vụ thời gian tới.
PGS.TS Nguyễn Quang Tuyến cho rằng cần nâng cao vai trò lãnh đạo địa phương, thúc đẩy xóa nhà tạm, nhà dột nát. Gắn trách nhiệm người đứng đầu, đảm bảo an sinh xã hội, cải thiện đời sống dân cư.
Đỗ Chung Nguyên vừa gia nhập CLB Ninh Bình để mở ra cơ hội khoác áo U23 Việt Nam cũng như ĐT Việt Nam nếu anh thi đấu tốt và nhận được sự quan tâm của HLV Kim Sang-sik.
Ông Nguyễn Tiến Huấn, cựu chiến binh, nông dân ở thôn Khe Cò, xã Sơn Tiến, tỉnh Hà Tĩnh (trước đây, Sơn Tiến là một xã của huyện Hương Sơn cũ) đã làm giàu từ mô hình nuôi gà thả vườn, nuôi lợn, trồng cây ăn quả...
Ngày 28/7, HĐND TP.HCM đã thông qua Tờ trình của UBND TP.HCM, về việc hỗ trợ đối với lực lượng cộng tác viên Đội quản lý trật tự đô thị và người ký hợp trong chỉ tiêu biên chế của Hội Chữ thập đỏ cấp huyện (cũ) nghỉ việc, do thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
Suốt 8 năm qua, ông Nguyễn Văn Phân ở ấp 8, xã Vĩnh Viễn, TP Cần Thơ sau sáp nhập tỉnh (trước sáp nhập tỉnh, Vĩnh Viễn là 1 xã của huyện Long Mỹ, tỉnh Hậu Giang cũ) mạnh dạn thử nghiệm trồng dừa sáp trên vùng đất phèn. Kết quả bước đầu cho thấy cây dừa sáp trên đất phèn có thể mang lại hiệu quả kinh tế và nhân rộng tại địa phương.
Chúng tôi đi giữa những khu chợ bỏ hoang, được đầu tư bằng ngân sách nhà nước từ vài tỉ đến hàng chục tỉ đồng để “sờ” được sự lãng phí. Những công trình được ví như "ung nhọt" lãng phí cần điều trị gấp.
Ngành y tế Nghệ An đã vận chuyển các trang thiết bị thiết yếu và thuốc men, tăng cường bác sĩ, lập trạm y tế dã chiến ở vùng tâm lũ, thăm khám bệnh cho người dân xã Mỹ Lý.
Tính đến thời điểm ngày 28/7, hơn 100 trường trên cả nước đã công bố công thức quy đổi điểm tương đương giữa các phương thức xét tuyển. Trong số này, nhiều trường đã thông báo công cụ quy đổi điểm 2025 để thí sinh tiện theo dõi.
Gần nửa thế kỷ trôi qua, một cánh tay người từng bị tự chặt vẫn bất hoại. Câu chuyện kỳ lạ ấy gắn với sư Kiệm – vị chân tu đất Hà Tĩnh, người từng âm thầm hiến thân vì đạo. Cánh tay bất hoại ấy, là chứng tích của lòng tin tuyệt đối hay một truyền thuyết huyền bí chưa lời giải?
Một căn nhà trên địa bàn phường Long Bình, TP.HCM bất ngờ bốc cháy khiến 2 người tử vong, hiện cảnh sát đang phong tỏa để điều tra, làm rõ nguyên nhân.
Việc áp dụng "bách phân vị" trong tuyển sinh đại học năm nay đã gây ra không ít lúng túng cho các trường, thí sinh và phụ huynh. Vấn đề đặt ra là liệu phương pháp này có thực sự phù hợp với thực tiễn tuyển sinh của Việt Nam?
Ngôi làng của người Ca Dong ở thôn Nước Vương, xã Sơn Liên (huyện Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi cũ) nằm bên dải Trường Sơn, xưa là vùng đất xa xôi biệt lập, cuộc sống người dân nghèo nàn, lạc hậu. Còn nay, người dân trong làng đã biết ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất và tiêu thu sản phẩm, góp phần nâng cao đời sống và được gọi là “ngôi làng số”.
Đà Nẵng xác định mục tiêu đến năm 2030 trở thành một trong ba trung tâm hàng đầu cả nước về thiết kế vi mạch và ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI). Hình thành mạng lưới đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và hệ sinh thái đổi mới sáng tạo trong ngành bán dẫn – AI
Chiếc xe máy bị tai nạn nằm giữa đường trên tuyến quốc lộ 1A, lúc sau xe tải chạy đến rồi tông vào chiếc xe máy gặp nạn trước đó và lấn sang phần đường ngược chiều, tiếp tục va chạm với ô tô khiến 1 người chết và 4 người bị thương.
Nhằm đảm bảo trật tự an toàn giao thông, hạn chế tình trạng ùn tắc và tai nạn trên địa bàn TP.HCM, Phòng Cảnh sát Giao thông (CSGT) TP.HCM vừa phát đi thông báo đề nghị các doanh nghiệp vận tải chú trọng công tác kiểm tra phương tiện trước khi lưu thông qua cầu Phú Mỹ – tuyến đường huyết mạch kết nối các cảng biển và cao tốc Long Thành – Dầu Giây.
Ngày 28/7, Bộ Quốc phòng Campuchia đã cáo buộc lực lượng Thái Lan tiếp tục các cuộc tấn công, đồng thời sử dụng vũ khí hóa học tại nhiều điểm nóng dọc biên giới, bất chấp các cuộc đàm phán ngừng bắn đang chuẩn bị diễn ra tại Malaysia.
Loại thịt này có vị ngọt, tính ẩm, không độc, lành mạnh phổi, có tác dụng làm ôn trung ích khí, bổ tinh tủy giúp bồi bổ cơ thể cho người mắc bệnh lâu ngày.
Chỉ trong vòng một giờ sau khi nhận tin báo, Công an phường Hội An Đông, TP.Đà Nẵng đã phối hợp người dân truy bắt hai thanh niên trộm điện thoại của du khách nước ngoài tại bãi biển Cửa Đại, trong đó một đối tượng vừa mãn hạn tù chưa đầy một năm.
Nông dân xã Trấn Yên (tỉnh Lào Cai) đang đứng trước cơ hội nâng cao thu nhập và phát triển kinh tế bền vững nhờ việc tham gia mô hình chăn nuôi gà theo hướng VietGAHP.
Trước tình hình cấp bách do mưa lũ trên địa bàn, tỉnh Sơn La đã gửi công văn đề nghị tỉnh Huaphanh (Nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào) phối hợp tìm kiếm những nạn nhân bị lũ cuốn trôi mất tích trên sông Mã.