Giảo cổ lam là một loại rau đã xuất hiện từ lâu đời. Ở Trung Quốc, từ xa xưa nó đã được sử dụng trong cung đình làm thuốc kéo dài tuổi thọ cho vua chúa, làm đẹp cho các cung phi. Chính vì thế nó được gọi là “cỏ trường sinh”, hay “cỏ trường thọ”. 

Ở Việt Nam, loại rau này cũng được sử dụng rất nhiều trong y học.

Giảo cổ lam là dược liệu cổ quý hiếm được sử dụng với rất nhiều công dụng trong y học. Ngoài ra nó còn là loại rau đặc sản được người thành phố "săn lùng" suốt một thời gian dài.

Giảo cổ lam là loài cây mọc hoang ở những khu rừng thưa, có độ ẩm thấp và khí hậu lạnh như Triều Tiên, Nhật Bản, Trung Quốc. Chúng có đặc điểm: cây thân thảo có thân mảnh, dễ gãy, mọc leo nhờ các tua cuốn đơn ở nách lá, có cây đực và cây cái riêng biệt; lá cây giống lá kép, có hình chân vịt khép kín, màu xanh thẫm; hoa mọc thành cụm có hình chuỳ, bông hoa nhỏ có màu trắng, các cánh hoa nở xòe rời nhau, tạo hình ngôi sao. Bao phấn ở bông hoa dính thành đĩa, bầu hoa có 3 vòi nhuỵ; quả có hình cầu, kích thước 5 – 9mm, khi chín quả có màu đen.

Căn cứ vào đặc điểm của lá mà loại rau này được chia thành 3 loại: 3 lá, 5 lá và 7 lá. Mỗi một loại có đặc điểm khác nhau, hiệu quả và giá thành cũng khác nhau.

Tại Việt Nam, giảo cổ lam được tìm thấy nhiều ở vùng núi Fansipan thuộc Sa Pa (Lào Cai) và núi đá vôi thuộc tỉnh Hòa Bình. Chị Như Loan (31 tuổi, Hòa Bình) - một vị khách thường xuyên dùng loại rau này cho biết: "Giảo cổ lam chính là loại rau dành cho người nghèo ở vùng quê mình khi xưa. Nhớ hồi đó, chúng mình hay rủ nhau vào vùng núi đá vôi hái ngọn và lá cây còn tươi về để mẹ chế biến thành món ăn ngon như xào hoặc nấu canh. Mẹ mình bảo rằng rau giảo cổ lam mọc tự nhiên nên sạch, ăn ngon và có giá trị dinh dưỡng cao, tốt cho sức khỏe.

Sau này, cuộc sống của mọi người khấm khá hơn, ít ai đi hái về làm rau ăn. Và vài năm trở lại đây, chúng bỗng trở thành đặc sản được nhiều người săn lùng vừa chữa bệnh vừa làm rau ăn".

Do thị trường có nhiều khách hàng ưa chuộng giảo cổ lam, nên nhiều người dân ở Hòa Bình đã tranh thủ hái loại rau này về bán. Họ thu hoạch lá và dây leo quanh năm, có thể dùng tươi hoặc dùng khô đều được. Loại giảo cổ lam được ưa chuộng nhất vẫn là loại 5 lá.

Sau khi được thu hái, họ sẽ đem rau rửa sạch đất cát, chất bẩn, chặt thành đoạn nhỏ và đem phơi khô dưới ánh nắng lớn. Nhiều nơi còn sao vàng để dược liệu dậy mùi thơm hơn và bảo quản được lâu hơn.

Chế biến xong họ đóng cẩn thận vào túi kín, để nơi khô ráo, thoáng mát, tránh nước, tránh mối mọt. Ngoài ra, nhiều nơi còn thu hoạch rau để bào chế bột thuốc hoặc dùng để làm nguyên liệu trong các loại thuốc Tây, thực phẩm chức năng.

Ngoài ra, một số người còn vào núi hái ngọn và lá non về bán trên mạng xã hội. Và chỉ sau vài phút đăng tải, họ đã bán hết vài cân rau với giá không hề rẻ. Hiện nay, trên thị trường, giảo cổ lam có giá từ khoảng 250.000 đến 300.000 đồng/kg sấy khô; 100.000 đồng/kg rau giảo cổ lam,… Đắt đỏ là vậy nhưng người thành phố vẫn dám chi để được thưởng thức loại rau vừa ngon vừa bổ dưỡng này.

Theo nhiều nghiên cứu, hầu hết các dược chất của giảo cổ lam đều tập trung ở phần lá. Do vậy, khi thu hoạch, bạn chỉ cần chọn những chiếc lá bánh tẻ, không sâu hại. Lưu ý rằng không nên chọn những lá quá già bởi chúng không còn giữ được nhiều dưỡng chất.

Sau khi hái về, bạn cần rửa sạch và có thể phơi dưới nắng hoặc sao khô để sử dụng lâu dài. Nhiều người thắc mắc rằng giảo cổ lam khô có tác dụng gì, có hiệu quả như khi dùng tươi hay không? Tất nhiên câu trả lời là có, tác dụng của giảo cổ lam khô cũng tương tự như khi sử dụng thảo dược tươi. Một điều lưu ý nữa là bạn không nên để chúng trong những nơi ẩm ướt để tránh nấm mốc ảnh hưởng đến công dụng giảo cổ lam.

Ở nhiều nơi, loại rau giảo cổ lam được chế biến như một món rau mang đến bữa ăn dinh dưỡng cho cả gia đình. Với cách chế biến này, bạn cần chọn những ngọn cây tươi, non, không sâu bệnh.

Nếu là người thích các món xào, bạn có thể nấu theo cách sau:

- Chọn những ngọn non, rửa sạch hết tạp chất và để ráo nước.

- Phi thơm tỏi rồi cho ngọn trường sinh thảo vào xào chín tới, nêm gia vị vừa ăn.

Ngoài ra, món canh trứng cùng trường sinh thảo cũng vô cùng bổ dưỡng.

- Chuẩn bị những ngọn rau non, tươi rồi rửa sạch, để ráo nước.

- Đun nước sôi, sau đó cho rau vào đun nhỏ lửa.

- Đập trứng và nêm gia vị vừa đủ.

Các món ăn chế biến từ thảo dược này sẽ có vị hơi đắng, lạ miệng và mang đến nhiều giá trị dinh dưỡng tốt cho sức khỏe. 

Dù là một loại thảo dược vàng, nhưng dược tính trong nó sẽ gây hại đến bạn nếu không hợp thuốc hoặc sử dụng đúng cách.

×