MC Hoàng Linh, Vân Hugo... và sự im lặng khó hiểu

Những ngày qua, câu chuyện nghệ sĩ, người nổi tiếng quảng cáo sai sự thật và quảng cáo sữa giả gây rất nhiều bất bình trong dư luận. Hàng trăm clip quảng cáo sữa gắn với hình ảnh của các nghệ sĩ, người nổi tiếng như: MC Hoàng Linh, Vân Hugo, diễn viên Thanh Hương, Doãn Quốc Đam… được đưa ra mổ xẻ và lên án.

Trong đó, Doãn Quốc Đam, MC Hoàng Linh bị gọi tên đầu tiên sau khi đường dây sản xuất, buôn bán, tiêu thụ gần 600 loại sữa bột giả bị triệt phá. Cả hai từng xuất hiện trong video quảng cáo cho dòng sữa Cilonmum - một trong những thương hiệu có tên ở đường dây trên.

Bản thân Doãn Quốc Đam trước áp lực của dư luận đã chịu lên tiếng xin lỗi vào giải thích rõ vấn đề của mình vào tối 16/4. Theo đó, Doãn Quốc Đam nhận lỗi vì đã gây tổn thất và ảnh hưởng vì các video quảng cáo cho sản phẩm có sự xuất hiện của anh. Bên cạnh đó, nam diễn viên cũng đính chính rằng, video được ghi hình cách đây 2 năm với bối cảnh và nhân vật dựa trên hoạt cảnh của nhân vật Thành trong bộ phim Gia đình mình vui bất thình lình mà anh từng tham gia.

“Tất cả mối quan hệ trong video đều là hư cấu phục vụ cho kịch bản quảng cáo. Thời điểm đó, nhãn hàng xây dựng ý tưởng quảng cáo lấy cảm hứng từ hiệu ứng tích cực của bộ phim”, Doãn Quốc Đam cho hay.

Trong khi đó, đến thời điểm hiện tại, MC Hoàng Linh – người từng dành nhiều “lời có cánh” cho nhãn hiệu sữa Cilonmum trong hàng loạt video tràn lan trên mạng đến giờ vẫn im lặng. Trước đó, cô xuất hiện trong một số clip giới thiệu cùng lúc nhiều dòng sữa dành cho các đối tượng khác nhau như: phụ nữ có dự định mang thai, đang mang thai và cho con bú; trẻ từ 0-16 tuổi; người trước và sau phẫu thuật, gầy yếu, sức khoẻ kém cần bồi bổ; người suy thận, tiểu đường, bị bệnh tim mạch; trẻ nhỏ có hệ tiêu hóa nhạy cảm, dị ứng sữa bò, biếng ăn chậm lớn, người lớn tuổi bị loãng xương…

Ngoài ra, hình ảnh Vân Hugo nở nụ cười tươi rói bên hộp sữa Hiup được lan truyền với tốc độ chóng mặt nhận về ý kiến trái chiều. Nhiều người đã phân tích sự vô lý trong những lời quảng cáo uống sữa một tháng con sẽ tăng từ 1-2cm, uống 3 tháng con tăng từ 3-5cm của nữ MC.

Tuy nhiên, thay vì đứng ra nhận lỗi và giải thích rõ ràng với công chúng thì đến nay MC Vân Hugo vẫn chỉ đăng những dòng trạng thái mang tính biện minh cho mình. Cụ thể, ngày 15/4, MC này chia sẻ lại thông báo của hãng sữa Hiup về việc làm rõ thông tin liên quan đến sữa Hiup 27. Ngày 17/4, cô đăng dòng trạng thái trấn an bản thân: “Những bài học quý giá nhất sẽ xuất hiện ở những thời điểm khắc nghiệt nhất”.

Phải "phong sát" các nghệ sĩ, người nổi tiếng quảng cáo sai sự thật?

Chia sẻ với Dân Việt, nhà nghiên cứu văn hóa Ngô Hương Giang cho rằng, nghệ sĩ, người nổi tiếng không có lỗi khi tham gia quảng cáo. Nhưng điều đáng buồn là ngày càng có nhiều người bất chấp mọi thứ để quảng cáo sai sự thật cho các sản phẩm giả, sản phẩm kém chất lượng. Và khi sản phẩm bị lật tẩy, việc quảng cáo sai sự thật bị lộ tẩy thì họ chỉ lên nói đôi ba lời xin lỗi rồi coi như xong trách nhiệm.

Ông Ngô Hương Giang đề xuất “phong sát toàn diện" đối với những nghệ sĩ quảng cáo sai sự thật hoặc quảng cáo sản phẩm kém chất lượng, bị khán giả "tố" hoặc cơ quan chức năng nhắc nhở, xử phạt hành chính nhiều lần. Và cần có chế tài xử phạt hành chính nặng tay đối với hành vi quảng cáo sai sự thật sản phẩm tiêu dùng kém chất lượng dù chưa kịp gây hại trực tiếp đến tính mạng, sức khỏe của người dân.

Thậm chí, cần khởi tố hình sự đối với nghệ sĩ, người nổi tiếng quảng cáo sai sự thật, bán sản phẩm giả, thổi phồng công dụng của thực phẩm chức năng, hô biến tác dụng của thực phẩm chức năng thành thuốc chữa bệnh hay biệt dược.

PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội cho rằng, tình trạng ngày càng nhiều nghệ sĩ tham gia quảng cáo sai sự thật, thậm chí quảng cáo cho những sản phẩm nhạy cảm như sữa kém chất lượng, vi phạm quy chuẩn là một thực trạng rất đáng lo ngại. Nó không chỉ là câu chuyện của thị trường mà là câu chuyện của lương tâm, của đạo đức nghề nghiệp và của trách nhiệm công dân trong thời đại truyền thông số.

“Đã đến lúc xã hội cần một quy chuẩn đạo đức rõ ràng hơn đối với nghệ sĩ, người nổi tiếng tham gia quảng cáo… đặc biệt là với các sản phẩm ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng như sữa, thực phẩm chức năng, thuốc hoặc các sản phẩm dành cho trẻ em. Quan trọng hơn, chính nghệ sĩ cũng cần có “bộ lọc lương tâm” của riêng mình. Không phải hợp đồng nào cũng nên nhận. Không phải lời mời nào cũng nên gật đầu. Không phải thứ gì cũng có thể đem ra để bán niềm tin của khán giả”, PGS.TS Bùi Hoài Sơn nói.

Theo PGS.TS Bùi Hoài Sơn, các cơ quan quản lý không nên “đứng ngoài” mà cần mạnh tay hơn, chủ động hơn, thậm chí là quyết liệt hơn trong việc xử lý sai phạm, kể cả khi luật mới chưa được thông qua.

Thứ nhất, cần vận dụng triệt để các quy định hiện hành. Bên cạnh Luật Quảng cáo 2012, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, các Nghị định xử phạt hành chính trong lĩnh vực văn hóa, y tế, thương mại… vẫn còn hiệu lực. Chỉ cần cơ quan quản lý vào cuộc một cách nghiêm túc và thống nhất vẫn có đủ cơ sở để xử lý những hành vi quảng cáo gian dối, đặc biệt với các sản phẩm ảnh hưởng đến sức khỏe như: mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, sữa, thuốc, thiết bị y tế… Không thể để tình trạng “luật có mà không dùng” trở thành cái cớ để nghệ sĩ vô tư nhận quảng cáo sai.

Thứ hai, ngoài xử phạt hành chính thông thường, cần tăng cường các hình thức cảnh cáo mang tính răn đe và công khai. Ví dụ, công bố danh sách các nghệ sĩ vi phạm quảng cáo trên các phương tiện truyền thông đại chúng. Đây không phải là “bêu riếu” hay hạ thấp hình ảnh ai mà là cách để nhắc nhở rằng nghệ sĩ, người nổi tiếng không thể đứng ngoài trách nhiệm đạo đức và pháp luật. Khi niềm tin của công chúng bị tổn thương, họ có quyền được biết ai là người đã gây ra điều đó.

Thứ ba, cần xây dựng một cơ chế phối hợp liên ngành, giữa Bộ VHTTDL, Bộ Công Thương, Bộ Y tế, Bộ Khoa học và Công nghệ… nhằm theo dõi, giám sát và xử lý vi phạm quảng cáo trên các nền tảng mạng xã hội. Việc quản lý quảng cáo hiện nay vẫn còn rời rạc, dẫn đến tình trạng “con voi chui lọt lỗ kim” – nghệ sĩ vi phạm nhưng không ai xử lý kịp thời, còn doanh nghiệp gian lận thì vẫn tiếp tục tìm gương mặt mới để quảng bá.

“Tôi cho rằng, các hội nghề nghiệp, hội nghệ sĩ và tổ chức chuyên ngành cũng cần lên tiếng. Đừng chờ đến khi có sự vụ nghiêm trọng xảy ra mới phản ứng. Việc xây dựng quy tắc ứng xử nội bộ, ban hành “bộ quy chuẩn đạo đức quảng cáo” riêng cho nghệ sĩ hoàn toàn có thể thực hiện ngay từ bây giờ. Khi một cộng đồng nghề nghiệp tự đề cao trách nhiệm và kiểm soát chính mình, sức mạnh lan tỏa sẽ bền vững và thuyết phục hơn bất cứ văn bản pháp luật nào.

Và có lẽ, điều quan trọng nhất là công luận và khán giả cần tỉnh táo, cần đồng lòng. Bởi không có thị trường quảng cáo nào tồn tại nếu công chúng từ chối nghe theo những lời lừa dối. Khi nghệ sĩ đánh đổi danh tiếng để quảng cáo sai, chính người tiêu dùng có quyền tẩy chay, phản ứng, lên tiếng. Sự tỉnh táo của công chúng chính là “liều thuốc mạnh” nhất để chấn chỉnh thị trường”, PGS.TS Bùi Hoài Sơn bày tỏ.

×