Đàn ông trẻ bộ lạc Tarahumara thường kết hôn nhiều lần để tìm được người vợ thích hợp. (Ảnh: pinterest)

Bộ lạc Tarahumara nổi tiếng "Những người khỏe nhất hành tinh"

Sống trong các hẻm núi xa xôi với địa hình hiểm trở, đồ ăn chủ yếu chỉ là các loại rau củ như ngô, đậu… tự cung tự cấp, nhưng cư dân bộ lạc Tarahumara từ lâu đã nổi tiếng là "những người khỏe nhất hành tinh" bởi hầu như không bệnh tật, sức khỏe dẻo dai, nhiều người thọ hơn 100 tuổi.

Đặc biệt người Tarahumara ai cũng coi chạy bộ như một thói quen bình thường trong cuộc sống. Bộ lạc Tarahumara được biết đến nhiều nhất như một "huyền thoại" hiếm có về "những người chân nhẹ" với khả năng chạy đường dài chân trần (hoặc đi dép cao su tự làm), có thể chạy 1 - 2 ngày liền không mệt mỏi.

Bộ lạc Tarahumara nổi tiếng như một "huyền thoại" hiếm có về "những người chân nhẹ" có khả năng chạy đường dài không mệt mỏi. (Ảnh: podiumrunner)

Nét độc đáo nổi bật nữa là Tesgüinadas - một nét văn hóa quan trọng của bộ lạc Tarahumara. Đây là nơi để bộ lạc Tarahumara thể hiện nét văn hóa giúp đỡ, một sự gắn kết quan hệ xã hội, do cư dân bộ lạc Tarahumara sống khá kín đáo.

Tesgüinadas (là nơi để đoàn kết) cũng gắn kết các Rancho (khu định cư cá nhân) với nhau, để các cư dân bộ lạc Tarahumara cùng hợp tác làm những công việc nhà nông, mà thường lúc chính vụ nhiều gia đình không đủ nhân lực làm việc.

Cụ thể người nào cần được hỗ trợ sẽ mời hàng xóm và bạn bè tới một Tesgüinadas, mời uống Tesgüino cùng các loại giải khát và đồ ăn khác. Sau đó khách được mời sẽ vui vẻ chung tay giúp đỡ chủ "tiệc" cày cấy, gieo hạt hoặc làm cỏ.

Bộ lạc Tarahumara tăng cường giao lưu, gắn kết cộng đồng và tình cảm qua hoạt động của các Tesgüinadas. (Ảnh: mediateca.inah.gob.mx)

Các lần tổ chức Tesgüinadas giống như những bữa tiệc lớn, rất náo nhiệt với các hoạt động nhảy múa, đánh trống, thổi sáo, chơi đàn guitar, đàn violin… Tesgüinadas thường được tổ chức liên tiếp tại các Rancho, thu hút cư dân bộ lạc Tarahumara tới giải trí và kết thêm bạn bè.

Do các cuộc hôn nhân của bộ lạc Tarahumara chủ yếu là sắp đặt, nên đàn ông trẻ thường kết hôn nhiều lần cho tới khi tìm được người bạn đời tương thích thì hôn nhân mới ổn định.

Trong các Tesgüinadas, "vai trò" tôn giáo của loại đồ uống "thần thánh" Tesgüino (bia lên men làm bằng ngô kết hợp với một số thảo mộc) rất quan trọng. Đồ uống Tesgüino mang một giá trị biểu tượng đặc trưng cho nền văn hóa của bộ lạc Tarahumara, nó được các thế hệ cư dân bộ lạc Tarahumara uống quanh năm từ xưa tới nay, có lẽ cũng bởi thế mà họ được mệnh danh là "Những người khỏe nhất hành tinh".

Uống Tesgüino giao lưu tại một Tesgüinadas. (Ảnh: larednoticias)

Tesgüino được tin là thức uống vừa có tác dụng nuôi dưỡng cơ thể vừa giúp hưng phấn tinh thần. Bởi thế sau khi từ các Tesgüinadas trở về, những người đàn ông Tarahumara ân ái với vợ nhiều hơn.

Do các cuộc hôn nhân của bộ lạc Tarahumara chủ yếu là sắp đặt, nên đàn ông trẻ thường kết hôn nhiều lần cho tới khi tìm được người bạn đời tương thích thì hôn nhân mới ổn định. Phụ nữ Tarahumara thường là người chủ động khi bắt đầu một mối quan hệ. Chế độ đa thê có xảy ra nhưng hiếm.

Hình ảnh rất đẹp của một phụ nữ bộ lạc Tarahumara mặc váy ao truyền thống, đang trên đường chạy đua tại thị trấn Urique. (Ảnh: edsonjnovaes.wordpress)

Tesgüino được bộ lạc Tarahumara tin rằng có thể liên kết thế giới tự nhiên với Thần Thánh, vì họ được Thần Onorúame (vị Thần đã sáng tạo và cai quản thế giới, theo đức tin của bộ lạc Tarahumara) dạy cách làm Tesgüino với mục tiêu thỏa mãn "bản chất" con người.

Nói cách khác, Tesgüino là loại đồ uống có cồn nhưng không hoặc ít gây say, giúp cư dân Tarahumara tôn vinh cả hạnh phúc riêng và sức mạnh chung của bộ lạc.

Trước khi uống một Olla (bình bằng đất nung) Tesgüino, người Tarahumara phải dâng lên Thần Onorúame. Tương tự như thế trong các nghi thức chữa bệnh, một Olla Tesgüino cũng phải được đặt trước Thánh giá cho tới khi nghi lễ kết thúc.

Ông Miguel Manuel Parra, một nông dân người Tarahumara còn cho biết thêm rằng thức uống Tesgüino cũng được sử dụng trong các dịp sinh nhật, chữa bệnh cho người ốm và cả cho đất trồng. Sở dĩ như vậy vì Tesgüino có tác dụng thúc đẩy các năng lượng quan trọng tiếp tục lưu thông theo cả nghĩa bóng và nghĩa đen.

Làm Tesgüino theo cách truyền thống cổ xưa. (Ảnh: sourgrapage.blogspot)

Tuy không phải trải qua nghi lễ trưởng thành như nhiều bộ lạc khác, nhưng từ tuổi 14 trở đi các cậu bé của bộ lạc Tarahumara mới lần đầu tiên được uống Tesgüino. Trước đó các cậu được lắng nghe một bài giáo huấn ngắn về trách nhiệm của người đàn ông trưởng thành, nghi thức này đôi khi kéo dài tới 48 giờ…

Vũ điệu Awílachi thường được các cư dân bộ lạc Tarahumara biểu diễn mỗi dịp lễ hội. (Ảnh: etnias.mx)

×