Trong hai thập niên trở lại đây, đặc biệt là kể từ khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 09 (năm 2011) và Trung ương ban hành Nghị quyết 10 (năm 2017) về phát triển kinh tế tư nhân, khu vực kinh tế quan trọng này đã trỗi dậy mạnh mẽ, trở thành một trong những trụ cột quan trọng hàng đầu của nền kinh tế và ngày càng thể hiện là động lực quan trọng nhất để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế đất nước.

Tuy nhiên, "bầu sữa" nhà nước nặng gánh vô cùng khi mà phải dành đến 65-70 % nguồn thu từ ngân sách để nuôi bộ máy tổ chức, chính quyền và chi thường xuyên. Sẽ rất khó có điều kiện để phát triển kinh tế xã hội khi chúng ta chỉ dành có 30-35 % cho đầu tư phát triển đất nước. Đó là điều đã và đang cản trở sức phát triển của một đất nước với cả trăm triệu dân vốn đầy tiềm năng...

40 năm đất nước ta thực hiện sự nghiệp Đổi mới, như Tổng Bí thư Tô Lâm vừa có bài viết mới đây thì "tốc độ tăng trưởng kinh tế của Việt Nam luôn cao gấp đôi mức trung bình của các quốc gia đang phát triển, bất chấp những biến động kinh tế toàn cầu. Từ một nền kinh tế nghèo nàn, phụ thuộc vào viện trợ quốc tế, Việt Nam đã không ngừng bứt phá mạnh mẽ để trở thành nền kinh tế lớn thứ 24 thế giới tính theo sức mua tương đương (PPP)”.

Tuy nhiên, để tăng tốc vượt bậc về kinh tế, chúng ta vẫn còn những hạn cế, hạn chế này gần như đều do chủ quan. Đó là ngân sách thu được phải nuôi một bộ máy hành chính quá đồ sộ.

Tôi còn nhớ, vào tháng 6/2018, khi tôi đã nghỉ hưu được 2 năm, đang đi du lịch ở nước ngoài thì hay tin từ các đồng nghiệp ở tờ báo tôi từng làm đã nhắn cho tôi: Bác Phạm Minh Chính (đương kim Thủ tướng Chính phủ, khi đó là Trưởng Ban Tổ chức Trung ương – NV) gọi xuống báo nói rằng không liên lạc được với anh.

Tôi cũng hồi hộp không hiểu có việc gì. Khi về đến biên giới Việt Nam - Campuchia, tôi đã nhắn cho ông. Ông bảo ngắn gọn: "Anh cứ về Hà Nội đi đã rồi bố trí lên cơ quan tôi, có chút việc công tôi muốn nhờ anh!".

Có lẽ ông cũng là người được Bộ Chính trị phân công chủ trì soạn thảo Nghị quyết và triển khai nên ông muốn gặp để bàn với tôi, gợi ý cho tôi, một nhà báo lâu năm để viết về đề tài tinh gọn bộ máy tổ chức, điều mà mấy năm đó ông đã từng đau đáu suy nghĩ, toan tính, khát vọng và tâm huyết.

Ông gợi ý đề tài để tôi xuống 4 địa phương khai thác, viết bài, mỗi tỉnh theo ông đều đã xuất hiện những nét hay, nét mới cần được nhân rộng để lan toả sang các địa phương. Ông nêu ví dụ cho tôi nếu như đi về Hà Tĩnh thì viết cho ông về mô hình tinh gọn bộ máy cấp thôn. Đi Quảng Ninh thì viết về mô hình thí điểm sau sáp nhập bộ máy cấp ban, phòng của huyện, tỉnh...

Tiếc rằng một chủ trương lớn ngày đó chưa được nhân rộng để cùng làm mà phải mãi đến bây giờ mới có thể triển khai một cách quyết liệt và đồng bộ theo chủ trương "vừa chạy vừa xếp hàng".

Hay một kỷ niệm khác cũng khiến tôi nhớ mãi. Đó là vào hồi những năm 1992 - 1993, trong đoàn công tác của Hội Nhà báo Việt Nam (gồm lãnh đạo các cơ quan báo chí) sang thăm Hàn Quốc, tôi đã hết sức ngỡ ngàng về tinh thần dân tộc của người Hàn khi họ có ý chí và lòng tự tôn dân tộc để quyết vượt lên nhanh chóng từ những năm 60 và 70 của thế kỷ trước trong một quyết tâm tăng tốc từ một quốc gia nghèo, bị chiến tranh như đất nước chúng ta.

Họ đã cho ra đời một số thương hiệu ô tô thuần nội để rồi đến những năm 70 của thế kỷ 20, Hàn Quốc đã bất ngờ trở thành một nước công nghiệp hiện đại với những thương hiệu xe ô tô mạnh trên thế giới. Họ chỉ dùng xe ô tô trong nước sản xuất cho dù năm đó, xe ô tô của Hàn Quốc cũng chưa thật nổi bật trên thị trường quốc tế... Và có lẽ nhờ tinh thần tự tôn dân tộc cao độ, ngành công nghiệp ô tô của người Hàn đã nhanh chóng có những bước phát triển vượt bậc.

Trong một lần đi dạo trong những gian hàng bán sách (tại sân Hội trường Ba Đình cũ) phục vụ các vị Đại biểu Quốc hội vào giữa những năm 90 của thế kỷ trước, tôi với vai trò là nhà báo theo dõi Quốc hội đã bất ngờ gặp Tổng Bí thư Đỗ Mười, khi đó cũng hay đi dạo tìm sách hay. Ông vốn rất thích đọc sách và thường coi từng cuốn sách trong kệ bày để kiếm cuốn nào lạ thì mua. 

Thấy tôi, ông vui vẻ thân mật vỗ mạnh vào vai tôi, sau đó quay sang hỏi chuyện. Ông hỏi tôi đã coi cuốn sách "Thế giới quả là rộng lớn và có rất nhiều việc phải làm" của nhà sáng lập tập đoàn Daewoo, ông Kim Woo Chung (cuốn sách thuộc hàng cực hót khi ấy, được xuất bản năm 1989 và đầu những năm 90 đã được dịch ra 17 thứ tiếng - NV).

Tôi trả lời là cháu đã đọc và thấy rất thú vị, cảm phục người Hàn... Vậy là ông mừng quá và rồi mở từng chương, say sưa kể từng phần của cuốn sách với một tinh thần phấn chấn đến lạ. Và tôi có cảm nhận, ông cụ rất tâm đắc với cuốn sách trên.

Quả thật, Tổng Bí thư Đỗ Mười đã rất quan tâm đến tinh thần và khát vọng của người Hàn khi họ muốn vươn mình trong một thế giới mới. Ông cũng nhắc đến tinh thần tự hào dân tộc của người Việt và cho rằng chúng ta cũng cần phải học người Hàn về lòng tự tôn dân tộc khi sử dụng sản phẩm tiêu dùng của người Việt, để sản xuất trong nước phát triển...

Và giờ đây, câu chuyện cổ tích về nền công nghiệp ô tô của Hàn Quốc năm nào đã được lặp lại ở ngay chính đất nước chúng ta, khi những dòng xe của VinFast liên tục ra đời chinh phục khách hàng trong và ngoài nước, không chỉ khẳng định năng lực, đẳng cấp của người Việt Nam trong lĩnh vực công nghiệp, công nghệ cao mà còn cho thấy sự ủng hộ của người tiêu dùng Việt Nam với dòng sản phẩm ô tô điện thông minh, thân thiện với môi trường. Việt Nam cũng chính thức trở thành một trong số ít quốc gia có thương hiệu xe điện vượt xe xăng dẫn đầu toàn thị trường.

Để kinh tế tư nhân trở thành lực lượng tiên phong trong kỷ nguyên mới, chúng ta cần có chính sách bình đẳng nhất định giữa các mô hình kinh tế . Đúng như Tổng Bí thư Tô Lâm đã viết: "Các chính sách ưu đãi, hỗ trợ của Chính phủ chưa thực sự hiệu quả và công bằng giữa các khu vực kinh tế và không dễ tiếp cận đối với kinh tế tư nhân”.

Ông cũng thẳng thắn nhìn nhận: “Những hạn chế phát triển của doanh nghiệp tư nhân xuất phát một phần từ những bất cập của hệ thống thể chế và chính sách kinh tế và môi trường kinh doanh. Những điểm nghẽn này không chỉ kìm hãm tốc độ tăng trưởng của khu vực kinh tế tư nhân, khiến tỷ trọng đóng góp của khu vực này trong GDP gần như không thay đổi trong hơn một thập kỷ qua, mà còn cản trở nền kinh tế nâng cao giá trị gia tăng…".

Chủ trương cùng lúc cải tổ bộ máy hành chính cồng kềnh lẫn đánh giá nghiêm túc vai trò quan trọng của kinh tế tư nhân của Đảng ta vào thời điểm này là hết sức chính xác và cần thiết, cũng chính là những vấn đề căn cốt nhất mà chúng ta cần giải quyết để tháo gỡ các điểm nghẽn đang cản trở sự phát triển lành mạnh của một quốc gia, giúp Việt Nam đủ sức vươn mình trong một kỷ nguyên mới dù cho còn đầy thử thách chông gai.

×