Cấm chặt phá cây, ai vi phạm sẽ bị phê bình, kiểm điểm và nêu tên trong cuộc họp thôn

Từ bao đời nay, người dân thôn Hòa Mỹ, xã Nhơn Phúc (TX.An Nhơn, tỉnh Bình Định) chung tay giữ gìn hàng chục cây kơ nia cổ thụ có tuổi đời gần 100 năm.

Thôn Hòa Mỹ hiện còn khoảng 30 cây Kơ nia với tuổi đời gần 100 năm. Người dân trong thôn xem đây là "báu vật" của làng.

Vườn Kơ nia nằm trong khuôn viên của nhà văn hóa thôn Hòa Mỹ, nơi trước đây có tục danh là rừng cấm. 

Kơ nia là loại cây mang đặc trưng của vùng núi rừng Tây Nguyên, nhưng lại bén rễ ở vùng đất Nhơn Phúc. Chính vì thế, bà con trong thôn xem đây là biểu tượng của quê hương.

Cây Kơ nia ở Hòa Mỹ được người dân chung tay bảo vệ, nhờ đó mà đến nay, vườn kơ nia này không bị xâm hại.

Gốc Kơ nia cổ thụ phải ba đến bốn người lớn mới ôm xuể. Để bảo vệ những cây Kơ nia quý hiếm, khoảng 20 năm trở lại đây, người dân thôn Hòa Mỹ có một quy luật bất thành văn là không được chặt phá cây. 

Ai vi phạm sẽ bị phê bình, kiểm điểm và nêu tên trong các cuộc họp thôn. Người lớn truyền lại cho lớp trẻ, phải giữ gìn cây kơ nia như một báu vật của làng.

Theo ông Nguyễn Văn Cửu (65 tuổi, thôn Hòa Mỹ, xã Nhơn Phúc) cho biết, từ nhỏ ông đã thấy rừng Kơ nia cao lớn án ngữ nơi đây. Thuở sơ khai, rừng Kơ nia có tới cả trăm cây lớn nhỏ. Có những cây cao tới hàng chục mét, đường kính gốc lớn phải 2 đến 3 người ôm mới xuể. Ở địa phương, người dân thường gọi là cây cầy.

Dân địa phương xem như là báu vật, quyết không cho bất kỳ ai xâm hại

Mỗi độ cây Kơ nia cho quả, bọn trẻ trong thôn thường rủ nhau trèo lên hái những quả chín vàng tươi trên ngọn, rồi dùng lực đập thật mạnh lấy phần nhân bên trong để ăn. Nhân có vị bùi, béo như hạt điều, hạt mắc ca.

"Những người lớn tuổi hơn thì dạo quanh gốc, nhặt những hạt rụng xuống đất đem về chôn trong vườn nhà cho tróc hết phần vỏ, lấy hạt rửa phơi khô dùng dần", ông Cửu nhớ lại.

Từ ngày xưa, người dân thôn Hòa Mỹ đã xem rừng Kơ nia là khu "rừng cấm", bất kể ai cũng không được xâm hại. Và cho đến tận bây giờ người dân thôn Hòa Mỹ vẫn giữ quy luật bất thành văn là không được chặt phá cây.

Toàn thôn Hòa Mỹ có 3 khu vực có cây Kơ nia mọc. Tuy nhiên, nhiều nhất phải kể đến khu vực nhà văn hóa thôn, trước đây là khu đình làng.

Trải qua quá trình thời gian, sự tàn phá của thiên tai, nhân tai, số lượng cây Kơ nia cũng có phần bị giảm sút đáng kể. Theo thống kê, hiện nay chỉ còn khoảng hơn 30 cây.

Thân cây cổ thụ, cây Kơ nia cổ thụ sần sùi, có kích thước rất lớn. Ảnh: QN.

Ông Phan Văn Thiệt - Trưởng Ban công tác Mặt trận thôn Hòa Mỹ cho biết, hiếm có nơi nào trên địa bàn tỉnh có rừng cây Kơ nia như thế này nên nó đã trở thành một nét độc đáo, được dân địa phương xem như là báu vật, quyết không cho bất kỳ ai xâm hại.

Rừng cây Kơ nia không chỉ có giá trị về mặt sinh thái, mà còn mang ý nghĩa văn hóa, tâm linh sâu sắc đối với người dân nơi đây. Chính quyền địa phương, người dân ra sức bảo tồn, phát triển rừng cây, nhằm gìn giữ báu vật thiên nhiên quý giá này cho các thế hệ mai sau.

Ông Lê Thanh Loan - Phó Chủ tịch UBND xã Nhơn Phúc cho rằng, người dân địa phương luôn là chủ thể, cánh tay nối dài trong việc bảo vệ, chăm sóc và phát huy giá trị của rừng cây Kơ nia.

Địa phương cũng thấy được những giá trị hiếm có của rừng cây, qua đó luôn tăng cường tuyên truyền, quán triệt để người dân nhận thức rõ hơn về tầm quan trọng của rừng Kơ nia. 

Đây không những được ví như lá phổi xanh cho thôn Hòa Mỹ mà còn là loại dược liệu quý, bởi theo y học, một số bộ phận của cây được sử dụng làm thuốc.

"Địa phương sẽ lập hồ sơ đề nghị cơ quan chức năng công nhận rừng Kơ nia là Rừng cây di sản Việt Nam và có định hướng phát triển mạnh loại hình du lịch cộng đồng tại địa phương gắn liền với rừng cây Kơ nia", ông Loan cho hay.

×