Bình luận
0
Một ngày đầu tháng 10, chúng tôi có dịp theo chân đoàn khách từ TP Đà Lạt (Lâm Đồng) đổ đèo Ngoạn Mục để khám phá những cảnh đẹp xứ biển tỉnh Ninh Thuận.
Ngang qua các xã miền núi ở Ninh Thuận, chúng tôi được chiêm ngắm những hàng me xanh ngát trải dài từ Quảng Sơn, Đồng Mé (huyện Ninh Sơn) xuống đến tận TP. Phan Rang - Tháp Chàm và đi đâu chúng tôi cũng thấy cây me. Có thể nói, không nơi đâu nhiều cây me như vùng đất tỉnh Ninh Thuận.
Hàng me trên tuyến đường vào ga Tháp Chàm ở Ninh Thuận. Ảnh: Đức Cường
Đoàn chúng tôi dừng chân ngang Đồng Mé, xã Mỹ Sơn (huyện Ninh Sơn) để nghỉ mát dưới bóng me cổ thụ bên đường. Nơi đây, đâu đâu cũng thấp thoáng bóng dáng cây me phủ bóng mát rượi dưới hiên nhà. Nhìn những trái me non lủng lẳng trên cành mà ai nấy đều mê mẩn thèm đến độ "ứa nước miếng".
Thấy chúng tôi tò mò ngắm cảnh, tự sướng bên góc me, ông Nguyễn Ngọc Khánh (75 tuổi) người dân địa phương cho hay, trước đây khu này nhà ai cũng có trồng cây me nhưng từ khi mở rộng tuyến Quốc lộ 27 thì người ta đã chặt hạ đi nhiều.
Cũng theo ông Khánh, xưa kia vùng này được gọi là Đồng Me vì có rất nhiều cây me. Thời điểm người Pháp đóng quân ở đây thường đọc trại đi là Đồng Mé (me => mé) rồi gọi vậy cho đến bây giờ. Ngày nay ở đây vẫn còn rất nhiều cây me dọc hai bên Quốc lộ 27 và trong các đường làng, ngõ xóm.
"Cây me dễ trồng nên nhiều người trồng để tạo bóng mát. Đến mùa me chín người dân hái trái để làm mứt, nấu canh chua hoặc bóc vỏ bán trái me chín cho thương lái…", ông Khánh cho hay.
Góc me cổ thụ hàng trăm năm tuổi ở làng Chăm Thành Ý, TP. Phan Rang - Tháp Chàm. Ảnh: Đức Cường
Cũng theo ông Khánh, Ninh Thuận như "tiểu sa mạc" thiếu mưa, thừa nắng nên ngoài xương rồng và một số loại cây gai như xương rồng, thì cây me là loài có sức sống mãnh liệt nhất.
"Cây me chịu hạn rất tốt, không cần tưới cây cũng phát triển được, cành dai ít gãy đổ. Me ít bị sâu bệnh, tán dày cho bóng mát. Gỗ me làm thớt thì số 1, than củi từ cây me dùng riêng cho phụ nữ khi mới sinh để xông, hơ theo truyền thống bởi lửa than me lâu tàn và khi cháy thì không nổ. Có năm, giá trái me chín bán cho thương lái cao 20.000 đồng/kg, giúp nhiều gia đình có điều kiện vượt khó vươn lên…", ông Khánh nói.
Cũng theo ông Khánh, từ Đồng Mé ngược lên hướng xã Quảng Sơn (huyện Ninh Sơn) cũng có rất nhiều cây me. Nơi đây nổi tiếng với việc sinh sống và làm giàu từ 3M đó là "Mía – Mỳ – Me". Đến mùa me, thì người già, phụ nữ, trẻ con rủ nhau ra vườn hái me làm mứt, nấu canh. Me chín bán cho thương lái đưa đi tiêu thụ khắp cả nước và xuất sang cả Trung Quốc.
Xuôi theo Quốc lộ 27 đến TP. Phan Rang – Tháp Chàm, chúng tôi ghé tham quan tháp Chăm cổ PôKlong Garai ở phường Đô Vinh và tìm hiểu cuộc sống người Chăm ở làng Thành Ý, xã Thành Hải, TP. Phan Rang – Tháp Chàm (Ninh Thuận).
Cây me cao hơn 20 mét ở làng Chăm Thành Ý, TP. Phan Rang-Tháp Chàm. Ảnh: Đức Cường
Đến làng chăm Thành Ý, chúng tôi cảm nhận được sức sống nông thôn mới lan tỏa khắp vùng. Đường làng, ngõ xóm bê tông láng mượt và sạch đẹp. Ngay gần cổng làng có cây me cổ thụ cao hơn 20 mét tỏa bóng xanh mát cả một vùng.
Theo quan sát của chúng tôi, "cụ" mẹ làng Chăm Thành Ý có đường kính khoảng 2 mét, vừa vòng tay khoảng 4 – 5 người ôm. Dưới góc me được xây bậc bê tông láng mượt để người dân thực hiện các nghi lễ cúng bái.
Ông Châu Kim Mỹ (70 tuổi), trưởng thôn Thành Ý cho hay, không ai biết cây me có từ bao giờ. "Thời ông nội tôi kể lại cây này có từ thời xa xưa, từ khi ông còn nhỏ đã thấy cây me như vậy rồi. Bây giờ cây me này được coi là cây linh thiên, cây may mắn và sức khỏe cho người dân trong làng. Nó gắn liền với nhiều thế hệ của 9 tộc họ người Chăm làng Thành Ý….", ông Mỹ cho hay.
Cây me là nơi linh thiêng để người Chăm làng Thành Ý thực hiện các nghi lễ. Ảnh: Đức Cường
Cũng theo ông Châu Kim Mỹ, bất kỳ gia đình người Chăm nào trong làng có con gái mang thai sắp đến ngày sinh nở sẽ mổ gà, mang trầu cau và rượu tới gốc me để cúng. Việc này nhằm cầu may mắn, mẹ tròn con vuông.
Ngoài ra, mỗi một đứa bé trong làng, khi sinh ra phải được đem đến dưới gốc cây me để trình họ hàng và cầu một đời bình an. Người chết trước khi đi chôn hay đem hài cốt đi thiêu, cũng được cúng dưới bóng cây me này để mong siêu thoát và cầu mong người ở lại mọi sự an lành.
Hiện nay, tại các mộ Kut (nghĩa trang của dòng tộc người Chăm) hay ngoài đồng… gần như chỗ nào cũng thấp thoáng bóng me. Đặc biệt, tại 2 tháp Chăm cổ nổi tiếng nhất Ninh Thuận là tháp PôKlong Garai ở TP. Phan Rang – Tháp Chàm hay tháp Pô Rô Mê ở huyện Ninh Phước đều có cây me "canh cửa".
Hàng trăm người quy tụ dưới bóng me ở tháp Chăm PoKlong Garai để thờ cúng hằng năm. Ảnh: Đức Cường
Tại hai tháp này, những bóng me vẫn tỏa bóng mát rượi để các bà, các mẹ, chú bác người Chăm thực hiện các nghi lễ thờ cúng trong các dịp lễ hội truyền thống nổi tiếng của người Chăm.
Về đến Làng Chăm Bàu Trúc ở Thị trấn Phước Dân (huyện Ninh Phước), đoàn khách chúng tôi được tham quan làng gốm Chăm truyền thống và thưởng thức nhiều món ngon mới lạ ở miền nắng gió. Đặc biệt là những món ăn của người Chăm được chế biến từ nguyên liệu trái me, lá me.
Cây me "canh cửa" tại tháp Chăm Pô Rô Mê ở huyện Ninh Phước. Ảnh: Đức Cường
Theo ông Đàng Thanh Tâm ở làng Chăm Bàu Trúc cho biết, người Chăm sử dụng me vào ẩm thực cũng giống với các món ăn của người Kinh, nhưng có phần đa dạng và độc đáo hơn.
Chỉ tay về mâm cơm đã chuẩn bị tươm tất, ông Tâm hào hứng "quảng cáo" những món ngon như: cơm trộn lá me, mắm me, muối me…đặc biệt nhất là món canh thịt dê nấu lá me thường được người Chăm Bàni cúng và đãi khách trong các dịp lễ.
Để nấu được món canh thịt dê lá me, phải chuẩn bị các nguyên liệu như: gạo rang vàng, rau rừng, lá me non, thịt dê, cà dĩa. Món này có thể ăn kèm thêm thân chuối non xát mỏng và một ít rau rừng.
Món canh thịt dê mấu lá me của người Chăm. Ảnh: Thanh Sơn
Canh thịt dê lá me khi thưởng thức có vị chua nhẹ, thịt dê mềm, nước canh hơi sệt có vị béo bởi gạo rang. Theo người Chăm, ở xứ nắng nóng nên mỗi nhà thường dùng lá me non để chế biến món ăn giúp thanh nhiệt, tăng sức đề kháng cơ thể.
Cùng với canh thịt dê nấu lá me, đoàn khách chúng tôi còn được thưởng thức món cơm trộn lá me có một không hai bởi độ lạ mắt và vị thơm ngon lạ thường.
Đây là món ăn chế biến khá nhanh gọn, cơm trắng để nguội được người Chăm trộn với mắm nêm giã trái me non, thêm ớt, hành cùng với lá dẹp, ngọn xoài non, lá dông, lá chùm ruột, lá me non rồi mang ra thưởng thức…
Món cơm trộn của người Chăm. Ảnh: Thanh Sơn
Theo anh bạn người Chăm giới thiệu, người Chăm còn chế biến nhiều món khác từ cây me mang hương vị đặc sắc có một không hai như: Trái me kho với cá sặc, cá rô, cá lòng tong kho với nước mắm cùng với các gia vị như đường, ớt, tiêu, nghệ, hành tím,… tất cả đều có vị thơm ngon, vị chua đặc trưng của cây me xứ nắng gió Ninh Thuận.
Trao đổi với PV Dân Việt, nhà thơ, nhà nghiên cứu văn hóa Chăm Inrasara (tên thật là Phú Trạm) cho biết, cây me có lá và trái là những nguyên liệu chính trong nhiều món ăn của người Chăm. Đây cũng là nét độc đáo tạo nên văn hóa ẩm thực từ xưa đến nay của người Chăm.
Ngoài ra, theo quan niệm của người Chăm xưa thì ma quỷ thường trú ngụ ở trong các loại cây lá to, tán to. Vì thế, tại các làng Chăm rất ít khi trồng cây tạo bóng mát. Nếu có, thì người Chăm chủ yếu chỉ trồng cây me, vì cây me vừa phục vụ đời sống vừa lá nhỏ nên ma quỷ ít trú ngụ.
Cây me có hai loại, cây me ta và cây me tây. Cây me có tên khoa học là Tamarindus Indica, thuộc họ đậu.
Đây là loại cây thuộc giống nhiệt đới, có nguồn gốc từ Châu Phi. Hiện nay, cây thường được trồng rộng rãi ở nhiều khu vực châu Mỹ Latinh, châu Á để làm cảnh hoặc trồng công nghiệp dọc 2 bên đường. Ở Việt Nam, cây me được trồng nhiều ở các tỉnh Nam Trung Bộ, đặc biệt là Ninh Thuận.
Me chua là cây thân gỗ lớn, chiều cao lên đến 20m, phần thân sẽ có 2 phần gồm có lớp dác gỗ màu ánh vàng và lõi gỗ cứng màu đỏ sẫm với cành lá xum xuê. Hoa me thường mọc thành từng chùm có màu vàng, cụm hoa mọc với trục kéo dài và có nhiều cuống nhỏ. Mỗi cuống nhỏ chứa một hoa, giống như hoa cây đậu lupin.
Quả me khi non có màu xanh, vị chua gắt, thịt me cứng, khi chín quả chuyển sang màu nâu và vị chua dịu hơn. Nhiều người rất thích dùng quả me xanh để chế biến các món canh chua cho gia đình, làm mứt hay làm nước trái cây.
Lá cây me có dạng lá kép lông chim với 10 đến 40 lá chét nhỏ. Hoa của chúng thường mọc cành chùm, ở mỗi cành sẽ có cuống hoa với cánh hoa có màu vàng xanh.
Tình trạng ôtô dừng đỗ dàn hàng 2, hàng 3, chiếm dụng cả lòng đường lẫn vỉa hè phía trước khu đô thị Kim Văn - Kim Lũ (phường Định Công, Hà Nội) khá nghiêm trọng, gây cản trở giao thông và bức xúc cho rất nhiều người dân tham gia giao thông.
Chia sẻ
Cả nước có 74.248 cán bộ, công chức nghỉ hưu, nghỉ thôi việc từ chủ trương sắp xếp bộ máy được nhận tiền hoặc được trình phê duyệt để nhận tiền trợ cấp.
Chia sẻ
VFF ra quyết định, Trường Tươi Bình Phước hết hy vọng lên V.League; M.U sẵn sàng chi đậm để mua Sesko; Rafael Leao muốn đầu quân cho Bayern Munich; Los Angeles FC theo đuổi Son Heung-min; Vì sao vợ Cunha sớm sinh con thứ hai?
Chia sẻ
Chia sẻ
Từ niềm đam mê hoa hồng, chị Hà Thị Nhâm ở thôn Tổng Tàng, xã Tân Kỳ, tỉnh Thái Nguyên đã nghiên cứu, chế biến thành công nhiều sản phẩm làm đẹp và chăm sóc sức khỏe từ loài hoa này. Không chỉ làm giàu cho bản thân, chị còn giúp nhiều hộ dân trong thôn thoát nghèo bằng cách hướng dẫn trồng và chế biến sâu hoa hồng theo hướng hàng hóa.
Chia sẻ
Quân đội Nga đang bao vây thành công Krasnoarmeysk, vì vậy khả năng hệ thống phòng thủ của thành phố này sẽ sụp đổ trong vòng vài tuần tới, chuyên gia quân sự và nhà phân tích chính trị người Anh Alexander Mercuris nhận định trên YouTube.
Chia sẻ
CTCP Nam Việt - Navico (mã: ANV) ghi nhận doanh thu 1.726 tỷ đồng và 333 tỷ đồng lợi nhuận ròng trong quý II/2025, mức cao nhất từ trước đến nay.
Chia sẻ
Lãnh đạo phường An Bình, TP Cần Thơ (trước sáp nhập là xã Mỹ Khánh, huyện Phong Điền, TP Cần Thơ) đã chỉ đạo cho tháo dỡ, trả lại hiện trạng ban đầu đối với đập tràn tại ngã 3 cầu sắt rạch ông Đề. Đập tràn này sau khi xây dựng đã bị người dân địa phương sống phía dưới nguồn nước phản ứng, cho rằng đây là nguyên nhân chính gây ô nhiễm, bốc mùi hôi thối.
Chia sẻ
Tối qua, 24/7, Tiến sĩ Lê Y Linh đã đại diện gia đình nhạc sĩ Hoàng Vân phát biểu cảm tưởng trong buổi nhận bằng Di sản tư liệu thế giới từ UNESCO.
Chia sẻ
Vào khoảng 2h sáng 25/7 tại Km571+800 quốc lộ 1A (thuộc TDP Đông Trinh, phường Sông Trí) đã xảy ra vụ tai nạn giao thông hết sức nghiêm trọng khiến 9 người chết, nhiều người bị thương.
Chia sẻ
Phản ánh tới Báo Dân Việt, nhiều cư dân tại chung cư CT2C (khu đô thị Nghĩa Đô, phường Nghĩa Đô, TP. Hà Nội) cho biết đã gửi đơn tới cơ quan chức năng, đề nghị làm rõ hàng loạt vấn đề liên quan đến Ban quản trị tòa nhà. Đáng chú ý là vướng mắc về chủ sở hữu tầng hầm để xe ô tô.
Chia sẻ
Giữa cuộc phân tranh Trịnh – Nguyễn kéo dài hơn nửa thế kỷ, có một kỳ nhân không cần cầm gươm ra trận nhưng khiến chiến cuộc rơi vào thế giằng co suốt 50 năm. Đó là Đào Duy Từ – kẻ sĩ xuất thân con hát, người đã dựng nên phòng tuyến Lũy Thầy trấn giữ miền Nam, lấy mưu lược thay vũ khí, lấy trí tuệ xây thành lũy chặn bước quân địch.
Chia sẻ
Tiền đạo cao kều Kyle Hudlin – người được ví như “Peter Crouch của Thép xanh Nam Định” – đã nổ súng, cho thấy khả năng tận dụng chiều cao và không chiến ấn tượng.
Chia sẻ
Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh yêu cầu phường Thanh Liệt kiểm tra thông tin phản ánh và xử lý nghiêm về vi phạm trật tự xây dựng tại cụm công nghiệp làng nghề Tân Triều.
Chia sẻ
Sau khi cấy vụ lúa mùa cũng là lúc người dân các xã vùng cao của tỉnh Lào Cai như Mù Cang Chải, Lao Chải, Khao Mang, Nậm Có… thả thêm lứa cá chép bản địa để cá lúa cộng sinh, cùng nhau sinh trưởng và phát triển. Đây là tri thức canh tác truyền thống được đồng bào Mông nơi đây duy trì từ nhiều đời nay.
Chia sẻ
Bị mèo cào nhưng gia đình chủ quan không đưa trẻ đi tiêm vaccine phòng bệnh dại. Chỉ ít lâu, bé sốt, sợ nước, khó thở, co giật và không qua khỏi.
Chia sẻ
Nhằm hỗ trợ người dân Hà Nội chuyển đổi sang xe điện, lễ ký kết thỏa thuận hé mở nhiều ưu đãi "sốc" như cho vay trả góp (chính sách riêng từng ngân hàng) lên tới 70-90% giá xe, thời hạn vay lên tới 8 năm, lãi suất thấp hơn mặt bằng tới 3-4% trong 3 năm đầu; VinFast tặng 10% giá xe và 100% lệ phí trước bạ cho xe máy điện.
Chia sẻ
Tại Công ty Tài chính Cổ phần Điện lực (EVNFinance), tài chính toàn diện không chỉ là một chính sách định hướng mà còn là kim chỉ nam trong thiết kế sản phẩm, dịch vụ và triển khai hoạt động kinh doanh, nhằm hướng tới trở thành một công ty tài chính tổng hợp bền vững.
Chia sẻ
Cơn lũ lịch sử lên quá nhanh, người dân xã Mỹ Lý, Nghệ An chỉ kịp chạy thoát thân. Nước lũ rút đi, người dân trở về, nhà và toàn bộ tài sản đã bị cuốn trôi. Bỗng chốc trắng tay chỉ sau một cơn lũ, người dân xã Mỹ Lý khóc ròng bên dòng sông Nậm Nơn.
Chia sẻ
TP Huế sẽ trồng khoảng 70 ha rừng thay thế, loài cây được ưu tiên sử dụng để trồng là cây gỗ quý khi trưởng thành có thể cao hơn 30m. Đó là cây lim xanh.
Chia sẻ
Giá USD hôm nay 25/7 phục hồi nhẹ so với sáng qua. Hiện, thị trường đang theo dõi sát sao thông tin chuyến thăm "bất thường" của Tổng thống Donald Trump đến trụ sở Fed và bày tỏ lo ngại về tính độc lập của Fed. Điều này được dự báo có thể gây ra biến động trên thị trường đồng USD và trái phiếu.
Chia sẻ
Vòng đàm phán thứ ba giữa Nga và Ukraine đã không đạt được đột phá đáng kể do sự gian dối và thiếu quyết đoán của chính quyền Kiev, theo Strategic Culture.
Chia sẻ
Cây cảnh này nở hàng ngàn bông hoa trắng muốt tựa như những chiếc cối xay gió nhỏ nhắn, nhẹ nhàng đung đưa trong gió, tỏa ra hương thơm tươi mát, thanh tao.
Chia sẻ
Vào rạng sáng ngày 25/7, một vụ lật xe khách nghiêm trọng đã xảy ra trên quốc lộ 1 (đoạn qua phường Sông Trí, tỉnh Hà Tĩnh) khiến 9 người trên xe tử vong.
Chia sẻ
U23 Việt Nam sẽ có trận bán kết được dự đoán rất khó khăn trước U23 Philippines tại giải vô địch U23 Đông Nam Á 2025, nhưng thầy trò HLV Kim Sang-sik có đủ thực lực và tự tin để giành chiến thắng.
Chia sẻ
Giá xăng dầu hôm nay ngày 25/7: Trên các trang giao dịch dầu thô thế giới giá dầu bất ngờ tăng mạnh sau nhiều phiên lao dốc.
Chia sẻ
Tổng Thư ký Liên hợp quốc kêu gọi Thái Lan-Campuchia thể hiện kiềm chế tối đa và giải quyết mọi vấn đề thông qua đối thoại trên tinh thần láng giềng hữu nghị nhằm tìm kiếm giải pháp lâu dài.
Chia sẻ
Nguyễn Xuân Son đang điều trị chấn thương tại Brazil với sự hỗ trợ chuyên môn từ CLB cũ Vitoria. Dù chưa thể ấn định ngày tái xuất, các chuyên gia lạc quan về tiến trình hồi phục.
Chia sẻ
Bảo hiểm Bảo Việt khẳng định năng lực quản trị theo chuẩn quốc tế với xếp hạng tín nhiệm đánh giá năng lực tài chính ở mức B++ (Tốt) từ AM Best, và xếp hạng ở mức cao nhất aaa.VN (Xuất sắc) theo Thang điểm quốc gia Việt Nam. Kết quả này là minh chứng cho nền tảng tài chính vững mạnh và chiến lược phát triển bền vững mà doanh nghiệp kiên định theo đuổi trong 60 năm qua.
Chia sẻ
Quảng Ninh thí điểm 5 khu đất làm nhà ở thương mại theo hướng linh hoạt, không thu hồi đất mà cho phép doanh nghiệp thỏa thuận chuyển nhượng quyền sử dụng đất.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Đức Cường 
