Đăng nhập/ Đăng ký
| 
Bình luận
0
Theo các nhà khảo cổ, dọc tuyến đường tỉnh 293 (còn gọi đường tâm linh Tây Yên Tử) có nhiều bản làng cổ xuất hiện chí ít từ thời Trần (thế kỷ XIII-XIV), hậu Lê (thế kỷ XV-XVIII) và rõ nét dấu tích chùa chiền, đền miếu từ khoảng thế kỷ XVIII còn tồn tại đến ngày nay. Một trong những làng cổ thuộc vùng Mai Sưu (vừa chỉ riêng khu chợ Mai Sưu vừa chỉ chung vùng núi bốn xã Lục Sơn, Bình Sơn, Trường Sơn, Vô Tranh) là làng Nhân Lý.
Tên làng Nhân Lý có nghĩa gì? Chữ Nhân, “nhị nhân” là đạo nhân, nhân ái, nhân đức, nhân hậu, nhân tâm, nhân từ, yêu thương. Chữ Lý là làng, xóm, xóm làng, làng xóm, hàng xóm, nơi cư ngụ, nơi ở, quê nhà. Tên làng cổ Nhân Lý hàm nghĩa làng xóm nhân ái, khoan hòa.
Nghè Miễu ở làng Nhân Lý.
Làng Nhân Lý từng có ngôi chùa bề thế, sau bị quân Pháp đốt phá (năm 1948), nay là khu Trường THCS xã Trường Sơn. Từ nửa thế kỷ trước, phía dưới khu chùa cũ vẫn còn bềnh si, vũng chuôm chạy dài nửa cây số giữa cánh đồng Mai Sưu. Những cây si nước trải bao nhiêu đời, thân cây nối dài hàng trăm mét, rễ chùm cắm xuống lòng bềnh nước nối cả đôi bờ. Đình làng xưa với nhiều cột lim to nổi tiếng một vùng nhưng cũng bị quân Pháp càn quét, đốt phá năm 1948.
Lợi dụng địa hình dốc núi, dân làng ở dọc chân núi Dông (còn gọi dông Là, dông Xóm Làng) nối dài khoảng một cây số chia thành hai khu chính. Khu trên vẫn gọi chung là xóm Làng, phía dưới là xóm Uổng - Đồng Hang và một dộc đồng nhỏ. Biệt về bên kia góc núi có Hang Đá, xa xưa là nơi hang hổ quần tụ. Khoảng trăm năm về trước, nơi đây còn nhiều hổ. Mãi đến đầu thế kỷ trước mới có người phát nương trồng sắn, trồng chè rồi mở rộng thành xóm trại Chè Độ cuối làng.
Chủ nhân của làng Nhân Lý chủ yếu thuộc họ La và họ Nguyễn. Tương truyền cụ tổ họ La thuộc quân binh nhà Mạc, đến đầu thế kỷ XVII mới về đây khởi nghiệp, mở trường dạy học, làm thuốc, vỡ ruộng cày cấy. Bà con họ Nguyễn sinh sống lâu đời, một phần từ các xóm Chẳm, Chẽ nhập về. Trên thực tế, Nhân Lý chỉ là một làng nhỏ nhưng do những tranh chấp quyền lực, đất đai nên từ đầu thế kỷ trước đã tách ra thành lập cả một đơn vị xã.
Sách Địa chí Bắc Giang - Từ điển xác định: “Xã trước Cách mạng Tháng Tám, thuộc tổng Vô Tranh, huyện Lục Ngạn. Số dân 92 người (1927); số đinh 30 người (1930); điền thổ 115 mẫu (1930). Xã này thành lập ngày 16/8/1911 trên cơ sở thôn Nhân Lý của xã Mai Sưu (theo Quyết định của Quyền Thống sứ Bắc Kỳ). Phần đất tương ứng với ngày nay thuộc xã Trường Sơn, huyện Lục Nam”, trong khi làng Nhân Lý chỉ cách khu chợ Mai Sưu chừng một cây số. Căn cứ theo một số thư tịch cổ, được biết chợ Mai Sưu thành lập thời Lê Trung hưng, từng nổi danh với đặc sản chè xanh, mộc nhĩ, nấm hương và khoai môn, hạt dẻ.
Phát triển cây dược liệu là một trong những thế mạnh của thôn Nhân Lý và xã Trường Sơn. Ảnh: HỮU TRÌNH.
Ngoài những phế tích đình, chùa mới được phục dựng, hiện ở làng Nhân Lý còn bốn ngôi miếu cổ. Lớn nhất có nghè Đức Ông ở xóm Làng, tương truyền đã tới 300 năm. Miếu thờ sơn thần thổ địa, điển hình cho lối thờ nhiên thần vùng miền núi (thần rừng, thần cây đa, cây gạo). Thứ hai là nghè Miễu ở giữa làng, bên gốc đa và cây gạo cổ thụ. Vào độ cuối xuân, hoa gạo nở đỏ trên nền trời xanh, đôi khi khẽ khàng buông từng bông xuống bờ cỏ. Bên cạnh có khu bềnh si, vài đời trước là khu ao của các cụ Đoàn, cụ Thiệu, cụ Tuyển, cụ Phác, cụ Thạc, nay đã lấp đầy thành vườn cây.
Tiếp theo có nghè Ao Lanh chủ yếu thờ thần thổ địa thuộc về xóm Uổng - Đồng Hang. Cuối cùng có nghè Là thuộc trại mới Chè Độ, trước đây gồm một gian nhà kẻ truyền, lợp ngói mũi bề thế. Nghè từng bị quân Pháp đốt phá và nay chỉ còn là miếu thờ nhỏ. Đã gọi là nghè, đền, miếu thì ở đâu cũng linh thiêng. Truyền rằng vào thời hợp tác xã, có ông ngỗ ngược lấy đá tảng nghè Đức Ông bị ốm liệt giường, sau phải mang trả và làm lễ tạ mới khỏi. Lại có người xẻ cây gỗ lim cổ bên nghè Là, sau cửa nhà lục đục cũng phải đem trả lại khúc gỗ. Chuyện tâm linh khó xét nhưng đã khiến mọi người biết kính cẩn tôn thờ đền miếu cha ông hơn.
Nói đến làng Nhân Lý cũng cần đặt trong tổng thể núi rừng chiến khu Mai Sưu thời chín năm kháng chiến chống thực dân Pháp, nơi từng là vùng tự do, nuôi dưỡng bộ đội (đặc biệt có Trung đoàn 98 vang danh với tên tuổi Trung đoàn trưởng Mạnh Hùng “hổ xám vùng Đông Bắc”), chở che đồng bào tản cư các tỉnh bạn, đồng thời cũng là nơi sơ tán của nhiều cơ quan Đảng, chính quyền tỉnh Quảng Hồng (Quảng Ninh) và Hải Phòng. Vào ngày 15/10/1948, quân Pháp bất ngờ nhảy dù nhằm bắt giữ các cơ quan đầu não, đánh phá căn cứ, truy sát khoảng 200 bộ đội, dân công và trên 100 đồng bào địa phương rồi đốt phá hầu hết nhà cửa, đình, chùa, đền, miếu.
Làng Nhân Lý cũng có người bị quân Pháp sát hại… Sang thời chống Mỹ, làng Nhân Lý không chỉ chi viện sức người cho tiền tuyến với lớp lớp thanh niên nhập ngũ, có tới 14 liệt sĩ, mà còn là một trong những địa chỉ tin cậy của Trung đoàn 568, đơn vị vừa tích cực huấn luyện, tuyển quân từ các tỉnh Bắc Giang, Hưng Yên, Thái Bình, Hải Phòng, Quảng Ninh thuộc Quân khu Tả ngạn, trực tiếp đưa quân chi viện cho các chiến trường cho đến ngày toàn thắng.
Gắn kết với vùng quê miền rừng Mai Sưu và tuyến đường tâm linh Tây Yên Tử, trải qua hàng trăm năm tồn tại, đến nay làng cổ Nhân Lý đã và đang phát triển ổn định, ngày càng thêm đầy đủ, giàu có, vững mạnh. Bà con trong làng chuyển mạnh từ chuyên canh trồng lúa nước sang trồng rừng, cây ăn quả, dược liệu với điểm nhấn sản phẩm trà hoa vàng của Hợp tác xã sản xuất cây dược liệu Lựu Chanh đã được Bộ Công Thương công nhận là sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp quốc gia năm 2021.
Từ một làng quê rừng núi non cao khép kín, lớp người trẻ tuổi đã và đang mở rộng tầm nhìn, vươn rộng ra các vùng miền trong nước và nước ngoài, nâng tầm kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp, đáp ứng năng lực lao động kỹ thuật trong các công ty, doanh nghiệp đòi hỏi trình độ cao, từng bước hòa nhập đời sống hiện đại.
Theo Cổng Thông tin điện tử tỉnh Phú Yên, trong khuôn khổ chương trình quảng bá địa phương Việt Nam tại Cộng hòa Séc, Vương quốc Bỉ và Liên bang Thụy Sĩ, ngày 3/6 (giờ địa phương), đoàn công tác tỉnh Phú Yên đã có buổi làm việc với chính quyền tỉnh Karlovy Vary, Cộng hòa Séc.
Năm nay, những cành vải Bắc Giang đỏ rực, dáng cong mềm, quả sai trĩu được nhiều chị em "săn lùng" để đặt vào bình gốm, bình thủy tinh... làm đồ trang trí.
Chia sẻ
Nghệ sĩ Nhân dân Nguyễn Thị Hiển là một tên tuổi múa của làng múa Việt Nam. Bà có tới 9 học trò được phong danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân, 30 người được phong Nghệ sĩ Ưu tú.
Chia sẻ
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Kon Tum Nguyễn Hữu Tháp nêu rõ những nội dung Sở NN&MT chưa làm đúng chỉ đạo; đồng thời yêu cầu nếu quy trình cấp chưa đảm bảo, thì dừng hiệu lực Giấy xác nhận cấp mã số vùng trồng đã cấp cho Công ty cổ phần rượu sâm Ngọc linh Kon Tum.
Chia sẻ
Ngành nuôi trồng thủy sản ở ĐBSCL đang hướng đến đa dạng hóa đối tượng nuôi, nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất, giá trị sản phẩm. Trước giờ sáp nhập, tại các tỉnh Sóc Trăng, Trà Vinh, An Giang, Đồng Tháp, Cần Thơ... nông dân đã, đang nghiên cứu phát triển, nuôi thành công các loài cá đặc sản, như: Cá dáo, cá dứa, cá bông lau... để nâng cao thu nhập, phát triển bền vững.
Chia sẻ
Cảnh sát xác định người “khỏa thân”, đuổi theo cô gái trên đường Hoàng Hoa Thám, Hà Nội, là một thanh niên sinh năm 1997. Người này có tiền sử “rối loạn hành vi kiểm soát”.
Chia sẻ
Tiến hành kiểm tra thực tế vali xách tay của hành khách này, lực lượng chức năng phát hiện 48 chiếc điện thoại iPhone đã qua sử dụng được cất giấu nhưng không khai báo hải quan theo quy định. Toàn bộ số hàng hóa vi phạm đã bị lập biên bản, xử lý theo đúng trình tự pháp luật.
Chia sẻ
Nhiều hộ nông dân trên địa bàn xã Long Tân (huyện Long Đất, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu) đã cải tạo diện tích đất đồi, đất trũng trồng cây kém hiệu quả để chuyển sang trồng rau ngót, mang lại thu nhập gần một triệu đồng mỗi ngày.
Chia sẻ
Triệu Vân (? – 229), tự Tử Long, là người Thường Sơn. Ông là danh tướng vào giai đoạn cuối thời Đông Hán và thời Tam quốc, cũng là một trong số những nhân vật góp công không nhỏ vào sự thành lập của nhà Thục Hán.
Chia sẻ
Thống đốc Zaporozhye Evgeny Balitsky cho biết các gia đình xứng đáng được biết số phận của những người thân yêu của họ.
Chia sẻ
Lãi suất ngân hàng cao nhất hôm nay 8/6: Số ngân hàng áp dụng chính sách lãi suất ưu đãi cho người dưới 35 tuổi đang gia tăng.
Chia sẻ
Bồ Đào Nha vs Tây Ban Nha là trận chung kết UEFA Nations League 2024/2025 và thần đồng Lamine Yamal bên phía La Roja có thể tạo ấn tượng mạnh mẽ khi đối đầu với siêu sao Cristiano Ronaldo bên phía Seleccao.
Chia sẻ
Bệnh gan nhiễm mỡ liên quan đến rối loạn chuyển hóa (MAFLD) đang dần trở thành mối đe dọa sức khỏe cộng đồng tại Việt Nam, các chuyên gia cảnh báo rằng MAFLD có thể sớm thay thế viêm gan virus để trở thành "gương mặt chính" gây xơ gan và ung thư gan.
Chia sẻ
Sáng 8/6, ngay sau khi kết thúc bài thi cuối cùng môn Toán trong kỳ thi vào lớp 10 năm 2025 của Hà Nội, Sở GDĐT Hà Nội đã tổ chức Hội nghị thông tin về kết quả tổ chức kỳ thi.
Chia sẻ
Đạo diễn Trương Kỷ Trung mới đây đã đệ đơn kiện vợ cũ là bà Phàn Hinh Mạn và yêu cầu bồi thường 300.000 NDT vì tranh chấp kéo dài từ năm 2016.
Chia sẻ
Hãy tưởng tượng một CEO từng quyết định một thương vụ hàng chục triệu đô la trong một tuần, giờ đây phải chờ đợi hàng tháng trời để một đề án được phê duyệt. Sự “va chạm” này không chỉ gây ra sự chán nản, mà còn có thể làm triệt tiêu động lực đổi mới của chính những “đại bàng” được mời về.
Chia sẻ
Ông Trần Văn Cường, nông dân thôn Xuân Lâm, xã Triệu Nguyên (huyện Đakrông) là người đầu tiên ở tỉnh Quảng Trị trồng lạc đen xuất xứ từ Nam Phi, giá bán lạc đen gấp 4 lần lạc thường. Cùng với trồng tràm, trồng sâm Bố Chính, gia đình ông Cường đã "rời bến nghèo" sang "bờ khá giả".
Chia sẻ
Nhiều hộ dân trên tuyến đường tỉnh 826 qua huyện Cần Giuộc (Long An) bức xúc khi tuyến đường thi công ì ạch làm ảnh hưởng đến đời sống.
Chia sẻ
Một cảnh quay bất ngờ đã thay đổi cách nhìn của tôi về người giúp việc. Tìm hiểu cách mà họ có thể dạy dỗ trẻ con và tạo bầu không khí gia đình ấm áp.
Chia sẻ
Cố vấn quốc phòng Vương quốc Anh Fiona Hill tuyên bố trong cuộc phỏng vấn với Guardian rằng, Anh đang trong tình trạng chiến tranh với Nga.
Chia sẻ
Dù được nhắc đến một cách vô cùng khiêm tốn, thậm chí bị coi là nhân vật nền nhưng tình cảm và tấm chân tình mà Tăng Nhu dành cho Vi Tiểu Bảo lại khiến khán giả nhớ mãi.
Chia sẻ
HLV U19 nữ Việt Nam - ông Okiyama Masahiko tin rằng lứa cầu thủ trong tay mình sẽ giành ngôi vô địch giải U19 nữ Đông Nam Á 2025 diễn ra tại TP.HCM.
Chia sẻ
Không may gặp tai nạn khiến thang máy kẹp cổ khoảng 2,5 phút, thiếu niên 16 tuổi bị hôn mê sâu, suy tuần hoàn, suy hô hấp...
Chia sẻ
"Không thể để tình trạng khai thác vượt ranh giới, gây ô nhiễm môi trường tiếp diễn" – đó là chỉ đạo dứt khoát của Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Bình Định Nguyễn Tuấn Thanh tại cuộc họp về công tác quản lý khoáng sản trên địa bàn tỉnh.
Chia sẻ
HLV U19 nữ Thái Lan – Nuengrutai Srathongvian nhắc lại nỗi đau của ĐT nữ Việt Nam khi thất bại 1-2 trước người Thái ở trận play-off đến World Cup trên sân Thống năm 2014.
Chia sẻ
Giá cau tươi tại Đắk Lắk, Đắk Nông trong năm 2024 tăng mạnh, có thời điểm lên tới 80.000–90.000 đồng/kg, kéo theo giá cau giống cũng tăng vọt. Nhiều buồng cau giống được bán với giá hơn 15 triệu đồng, cao gấp nhiều lần so với những năm trước.
Chia sẻ
Tiền vệ Trần Thanh Sơn là cầu thủ trưởng thành từ lò đào tạo Hoàng Anh Gia Lai – Arsenal JMG, sau lứa Công Phượng, Xuân Trường, Văn Toàn, Tuấn Anh…
Chia sẻ
3 doanh nghiệp, hộ kinh doanh trên địa bàn TP.Đà Nẵng bị xử phạt gần 400 triệu đồng vì vi phạm trên lĩnh vực môi trường và an toàn thực phẩm.
Chia sẻ
Người mẫu Hàn Quốc Kim Jong Suk qua đời đột ngột ở tuổi 29, khi sự nghiệp đang trong giai đoạn phát triển. Gia đình bác bỏ các tin đồn liên quan đến hành vi bạo hành bạn gái.
Chia sẻ
Thời gian công bố điểm thi vào lớp 10 năm 2025 của 63 tỉnh thành được Báo Dân Việt cập nhật nhanh nhất. Đến thời điểm hiện tại đã có hai tỉnh công bố điểm thi.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Nguyễn Hữu Sơn 
