Một ông nông dân Hà Nam nhập linh khí quân vương, khoác long bào đi cày ruộng tại Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn

Sáng 4/2 (mùng 7 tháng giêng năm Ất Tỵ) tại xã Tiên Sơn (TX.Duy Tiên, tỉnh Hà Nam) đã diễn ra Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn năm 2025.

Dự lễ có bà Bùi Thị Thơm, Phó Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương Hội Nông dân Việt Nam cùng đại diện lãnh đạo tỉnh Hà Nam, một số địa phương trong, ngoài tỉnh và hàng nghìn người dân, du khách.

Ghi nhận trong sáng 4/2, hàng nghìn người đã đổ về đi Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn. Để đảm bảo công tác an ninh trật tự, lực lượng chức năng đã phân luồng từ xa tránh gây ùm tắc.

Theo sử sách ghi chép lại, lễ hội bắt nguồn từ khi vua Lê Đại Hành về chân núi Đọi làm Lễ Tịch điền (cày ruộng) đầu tiên trong lịch sử Việt Nam vào mùa Xuân năm Đinh Hợi, niên hiệu Thiên Phúc thứ 7 (tức năm 987).

Khi cày ruộng Tịch điền ở Đọi Sơn, vua bắt được chum vàng. Năm 988, nhà vua cày ruộng ở Bàn Hải bắt được chum bạc, vì thế những thửa ruộng này sau được gọi là Kim Điền, Ngân Điền.

Kể từ đó, Tịch điền trở thành một mỹ tục được các triều đại về sau thực hiện trang trọng, thành kính như Lý, Trần, hậu Lê. Đặc biệt, đến triều Nguyễn, lễ Tịch điền có nhiều "niêm luật" cụ thể, được tổ chức quy mô, do bộ Lễ chủ trì.

Sau nhiều thời gian dài gián đoạn, từ năm 2009 phong tục tốt đẹp này được phục hồi lại bài bản và duy trì cho đến nay.

Màn trống hội của đội trống làng Đọi Tam.

Lễ hội Tịch điền của Hà Nam được tổ chức hàng năm, đã trở thành nét đẹp trong sinh hoạt văn hóa cộng đồng bởi đây là một lễ hội giàu tính nhân văn, khuyến nông, thể hiện lòng biết ơn các bậc tiền nhân trong việc khai phá, mở mang ruộng đồng, đề cao tinh thần gần dân, trọng nhà nông, nghề nông...

Mở hội, các đoàn rước cờ, kiệu... tiến về khu ruộng trước đây vua Lê Đại Hành đã đi cày đầu năm để khuyến khích người dân trồng lúa, chăm lo nông nghiệp.

Sau đó đến màn trống hội của đội trống làng Đọi Tam và nghi lễ bái yết thần nông cầu cho một năm mới mùa màng bội thu do nghệ nhân Phạm Trí Khang thực hiện.

Sau lễ dâng hương lên đàn tế Thần Nông linh vị Vua Lê và các vị phúc thần, ông Nguyễn Ngọc An (75 tuổi) thực hiện nghi lễ nhập linh khí quân vương, đeo mặt nạ, khoác long bào bước xuống đi những sá cày đầu tiên mở hội Tịch điền. Phía sau, hàng chục thôn nữ đi theo gieo hạt giống.

Chia sẻ với PV Dân Việt, cụ Nguyễn Ngọc An cho biết, đây là lần thứ 6 ông vinh dự đóng vai vua Lê Đại Hành tại Tịch điền.

Ông nông dân Hà Nam-Nguyễn Ngọc An (75 tuổi) đeo mặt nạ nhập linh khí quân vương, khoác long bào thực hiện nghi lễ vua Lê Đại Hành đi cày ruộng với những sá cày đầu tiên.

"Khi được lựa chọn đóng vai vua Lê Đại Hành tôi cũng hết sức bất ngờ và lo lắng. Tôi vẫn nhớ như in lần đầu được gọi tên để khoác long bào cày ruộng, hồi hộp lắm. 

Được sự động viên của các đồng chí cán bộ lãnh đạo xã và qua tìm hiểu, học hỏi thêm để điều chỉnh dáng đi, phong thái… Xuân năm 2019, lần đầu tiên tôi đảm nhận đóng vai vua trong Lễ hội Tịch điền.

Đêm trước ngày diễn ra hội tôi trằn trọc và lo lắng. Dù đã được tập duyệt nhiều lần trước đó, bản thân tôi cũng không lạ lẫm với con trâu, cái cày, thế nhưng tâm trạng bồn chồn là điều không thể tránh khỏi.

Khi lễ hội kết thúc, nhận được lời khen, động viên cùng sự ủng hộ của mọi người tôi thấy phấn khởi, tự hào và vững tin hơn. Tính từ năm 2019 đến nay tôi đã 6 năm đóng vai vua đi cày”.

Có mặt tại lễ hội, bà Lê Thanh Nhàn (60 tuổi, người dân Hà Nam) cho biết, bản thân và gia đình rất lấy làm từ hào khi được sinh ra và lớn lên tại mảnh đất Duy Tiên.

"Lễ hội Tịch điền được phục dựng, người dân chúng tôi vui, phấn khởi và tự hào lắm. Từ 2009 đến nay, năm nào tôi cũng có mặt để chứng kiến Lễ Tịch điền. Đối với những người nông dân, lễ hội là dịp chúng tôi mong cầu mưa thuận gió hòa, động viên nhau chăm chỉ làm ăn trên chính đồng đất quê hương, để có cuộc sống ấm no, sung túc", bà Nhàn nói.

Ông Mai Thanh Nam (50 tuổi, người dân Hà Nam) cho biết, nhà ông có trâu được chọn tại lễ hội nên gia đình lấy làm vinh dự. "Mỗi năm lễ hội, chúng tôi chỉ mong cầu mùa màng bội thu, đời sống nông dân ngày càng ấm no, hạnh phúc".

Vượt hàng chục km, nhiều nông dân  tại Hưng Yên, Nam Định và Hà Nội cũng đã có mặt từ sớm để chứng kiến Lễ Tịch điền.

"Mỗi năm lễ hội diễn ra, là thêm một lần nhắc nhở chúng ta nhìn nhận đầy đủ hơn đến sự phát triển nông nghiệp", nông dân Nguyễn Văn Hiếu (Nam Định) chia sẻ.

Trong không gian lễ hội, Ban tổ chức cũng bố trí nhiều gian hàng phục vụ nhân dân và du khách tham quan, mua sắm các mặt hàng nông sản, sản phẩm công nghiệp nông thôn và OCOP của Hà Nam; tham gia nhiều trò chơi dân gian truyền thống trong 3 ngày diễn ra lễ hội (từ mùng 5 - 7 tháng Giêng).

×