Liên quan đến việc Mỹ gắn mác "thao túng tiền tệ" đối với Việt Nam, mới đây, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc một lần nữa nhấn mạnh quan điểm Việt Nam không thao túng tiền tệ như kết luận của Bộ Tài chính Mỹ mới đây. Thay vào đó, chính sách điều hành tiền tệ của Việt Nam là để ổn định kinh tế vĩ mô, không phải hạ giá tiền tệ để có lợi thế thương mại không công bằng.

Quan điểm này của Chính phủ Việt Nam cũng từng được cả Bộ Ngoại giao và Ngân hàng Nhà nước khẳng định. Theo giải thích của Ngân hàng Nhà nước, thặng dư thương mại song phương với Mỹ và thặng dư cán cân vãng lai là kết quả của hàng loạt các yếu tố liên quan tới các đặc thù của kinh tế Việt Nam. 

Việc Ngân hàng Nhà nước mua ngoại tệ can thiệp thời gian qua là để đảm bảo hoạt động thông suốt của thị trường ngoại tệ, trong bối cảnh nguồn cung ngoại tệ dồi dào. Động thái này đã góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, đồng thời củng cố Dự trữ ngoại hối Nhà nước vốn đang ở mức thấp so với các nước trong khu vực, nhằm tăng cường an ninh tài chính tiền tệ quốc gia.

Cáo buộc mang tính áp đặt 

Trở lại với các tiêu chí được Mỹ xác định "Thao túng tiền tệ" với một quốc gia khi đáp ứng 3 tiêu chí, gồm: Thặng dư thương mại hàng hóa song phương với Mỹ ít nhất 20 tỷ USD; Thặng dư cán cân vãng lai tương đương ít nhất 2% GDP; Can thiệp một chiều và kéo dài trên thị trường ngoại tệ, thể hiện qua việc mua ròng ngoại tệ trong ít nhất 6 tháng trên giai đoạn 12 tháng với tổng lượng ngoại tệ mua ròng tương đương ít nhất 2% GDP trong giai đoạn 12 tháng.

Nhận định về vấn đề này, Chuyên gia Tài chính - Ngân hàng, TS. Nguyễn Trí Hiếu cho rằng việc Việt Nam nằm trong danh sách này chỉ là do các yếu tố nội tại của nền kinh tế thỏa mãn với các tiêu chí đánh giá. Đó là lí do đến thời điểm hiện tại Mỹ vẫn chưa  có động thái tiếp theo.

Theo ông Hiếu, các chính sách điều hành kinh tế của nước Mỹ dưới triều đại Tổng thống Donald Trump luôn đi theo khẩu hiệu "Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại" và chủ trương "Nước Mỹ trước tiên". Do vậy, Mỹ tập trung nhắm vào Trung Quốc với cáo buộc lạm dụng nước Mỹ để làm giàu khi sản xuất các hàng hóa giá rẻ để bán vào nước, khiến các công xưởng trong nước phải đóng cửa, người dân bị mất việc làm.

Trong bối cảnh đó, Mỹ đã triển khai các biện pháp bao gồm công cụ liệt Trung Quốc và một số nước có quan hệ thương mại lớn với Mỹ vào danh sách các quốc gia thao túng tiền tệ. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, trước đó, Hoa Kỳ cũng từng dán nhãn Trung Quốc thao túng tiền tệ nhưng sau một năm họ đã gỡ bỏ nhằm thương lượng, giải quyết vấn đề chiến tranh thương mại.

"Như vậy, việc cáo buộc một quốc gia thao túng tiền tệ của Mỹ mang tính chất chính trị nhiều hơn là kinh tế", ông Hiếu cho hay.

Sớm có chính sách ưu đãi với DN Mỹ

Bên cạnh đó, vị Chuyên gia này cũng đánh giá thêm, sự "giằng co" chiếc ghế Tổng thống Mỹ tác động rất nhiều vào chính sách điều hành Hoa Kỳ trong những năm tiếp theo, và phần nào đó sẽ quyết định biện pháp trừng phạt từ phía chính quyền Mỹ đối với các quốc gia bị gắn mác thao túng tiền tệ, trong đó có Việt Nam.

Trường hợp ông Trump tái đắc cử Tổng thống, Chính phủ Mỹ có thể sử dụng cáo buộc này để buộc Việt Nam đưa ra các giải pháp nhượng bộ như tăng cường nhập khẩu hàng hóa từ Mỹ và tránh để tiền đồng mất giá so với USD. Tuy nhiên, viễn cảnh này là khó xảy ra.

Trường hợp đảng Dân chủ lên nắm quyền, thái độ của Chính phủ Mỹ đối với Việt Nam sẽ thay đổi. Mặc dù không rút lại cáo buộc thao túng tiền tệ nhưng có thể Chính phủ mới sẽ không đưa ra các biện pháp trừng phạt như tăng thuế nhập khẩu hàng hóa từ Việt Nam vào Mỹ.

"Theo tôi, nếu ông Joe Biden trở thành Tổng thống Mỹ, với chính sách ôn hòa của Chính phủ mới, Việt Nam sẽ không gặp nhiều rủi ro liên quan đến việc bị gắn mác thao túng tiền tệ", ông Hiếu nhấn mạnh.

Đề xuất tháo gỡ cho vấn đề này, TS. Nguyễn Trí Hiếu bày tỏ quan điểm rằng, hiện nay Chính phủ Việt Nam đã nhiều lần lên tiếng bác bỏ các cáo buộc thao túng tiền tệ của Mỹ, đặc biệt là việc sử dụng tỷ giá để tạo lợi thế cạnh tranh thương mại quốc tế không công bằng. Phía Mỹ cũng đã ghi nhận ý kiến của Việt Nam và thực tế, trong tháng 10, ngoại trưởng Mỹ đã đến thăm Việt Nam.

Bên cạnh biện pháp đàm phán, Việt Nam cũng cần thu hẹp thặng dư thương mại với Mỹ thông qua tăng cường mua hàng hóa từ nước này. Đồng thời, Việt Nam cũng nên có những chính sách ưu đãi về ngoại thương và ngoại giao cho các doanh nghiệp, nhà đầu tư đến từ Mỹ.

×