Nghệ thuật tác chiến của quân ta trong Chiến dịch Ba Gia được thể hiện như thế nào?

Mục tiêu của chiến dịch là nhằm tiêu diệt một bộ phận quan trọng của Sư đoàn 25 ngụy, làm tan rã phần lớn lực lượng bảo an, dân vệ, mở rộng vùng giải phóng, trọng điểm là vùng Tây Sơn Tịnh (Quảng Ngãi), hỗ trợ phong trào đấu tranh chính trị ở địa phương, giữ vững tuyến hành lang nối liền miền núi với đồng bằng Trung Trung Bộ.

Chiến dịch Ba Gia diễn ra từ ngày 28/5 đến 20/7/1965. Kết quả, ta đã tiêu diệt gọn một chiến đoàn ngụy, tiêu diệt 850 tên, bắt sống 387 tên, 476 tên ra hàng, phá hủy 15 xe quân sự, bắn rơi 18 máy bay, thu 873 súng các loại, giải phóng 29 xã thuộc 6 huyện. Thắng lợi của chiến dịch đã giải quyết thành công nhiều nội dung về nghệ thuật quân sự. Cụ thể:

Thứ nhất, nghệ thuật vận dụng cách đánh linh hoạt, sáng tạo. Sau khi trinh sát nắm kỹ lực lượng địch ở khu vực Quảng Ngãi, trong đó có Trung đoàn 51 (Sư đoàn 25) và một số đơn vị binh chủng, lực lượng bảo an..., Bộ tư lệnh chiến dịch xác định cách đánh điểm, diệt viện, lấy tiêu diệt địch ngoài công sự là chính, đánh điểm nhỏ để câu viện lớn buộc địch phải phản ứng dây chuyền, lấy đánh quân viện bằng đường bộ là chủ yếu, đồng thời sẵn sàng đánh quân viện đổ bộ đường không. Hướng tiến công chủ yếu nhằm vào quân địch ở Bắc sông Trà Khúc; khu vực diệt địch chủ yếu ở vùng Tây Sơn Tịnh, trọng điểm là khu vực Ba Gia. Với chiến thuật khêu ngòi, tạo thế, dụ địch, mục tiêu đánh trận then chốt mở màn chiến dịch là lực lượng Tiểu đoàn 1 (Trung đoàn 51) và địch từ căn cứ Ba Gia ra ứng cứu, chi viện tại núi Khỉ, núi Tròn.

Thứ hai, nghệ thuật bố trí đội hình, tổ chức sử dụng lực lượng hợp lý. Trên cơ sở phân tích địa hình, quy luật hoạt động của địch, khả năng tác chiến của ta, Bộ tư lệnh Chiến dịch chủ trương tổ chức đội hình, sử dụng lực lượng tiến công trên nhiều hướng, hình thành thế bao vây, chia cắt, cô lập, tạo thế trận có lợi nhất đánh trận then chốt quyết định, tiêu diệt lực lượng chủ lực địch, hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ chiến dịch đề ra. Trên hướng tiến công chủ yếu, ta sử dụng Trung đoàn Bộ binh 1 (gồm 3 tiểu đoàn và một tiểu đoàn trợ chiến) được tăng cường Tiểu đoàn 45 và 2 đại đội sơn pháo 75mm, một đại đội súng máy phòng không 12,7mm, thực hiện nhiệm vụ phá ấp chiến lược và tiêu diệt quân chủ lực địch tại khu vực trọng điểm từ phía Tây đường sắt đến đường Ba Gia đi Sơn Hà.

Hướng tiến công thứ yếu (Nam sông Trà Khúc), ta sử dụng Tiểu đoàn 83 bộ đội địa phương tỉnh Quảng Ngãi phối hợp với LLVT, dân quân, du kích các huyện Nghĩa Hành, Tư Nghĩa, tổ chức bao vây, chia cắt, phối hợp cùng Tiểu đoàn 45 tiêu diệt Tiểu đoàn 39 biệt động quân và giam chân Tiểu đoàn 37 biệt động quân (lực lượng dự bị của chiến đoàn ngụy) ở Nam thị xã Quảng Ngãi, không cho chúng cơ động, ứng cứu giải tỏa, chi viện cho cánh chủ yếu khi bị ta tiến công. Trên hướng phối hợp, ta bố trí Tiểu đoàn 48 bộ đội địa phương ở phía Đông Quốc lộ 1 ngăn chặn không cho địch cơ động từ Bình Sơn xuống khu vực Ba Gia, Phước Lộc.

Thứ ba, nghệ thuật tác chiến khêu ngòi, lừa, dụ, điều địch, từng bước diệt viện. Với phương châm đánh tiêu diệt, đánh điểm để diệt viện chủ yếu trên đường bộ; kết hợp đánh nhỏ, đánh vừa, chiến đấu dài ngày, ta thực hiện khêu ngòi nhỏ diệt viện nhỏ, buộc địch phải cứu viện lớn và sa vào thế trận ta đã chuẩn bị sẵn để diệt viện lớn, thực tiễn diễn biến chiến dịch đã chứng minh. Đêm 28 rạng 29/5-/1965, ta sử dụng một trung đội bộ đội địa phương huyện Sơn Tịnh tập kích vào trung đội dân vệ ở thôn Lộc Thọ, xã Tịnh Sơn. Sau khi nghi binh dụ địch, gần trưa 29/5, địch điều Tiểu đoàn 1, Trung đoàn 51 ra ngoài khu vực núi Khỉ, núi Tròn và lọt vào trận địa phục kích của ta, phần lớn đội hình địch đi đầu bị diệt gọn, số còn lại ở đồn Ba Gia mỏng, yếu, hoảng loạn, kêu cứu viện. Ta tiếp tục uy hiếp, buộc địch phải tổ chức một chiến đoàn (gồm 3 tiểu đoàn và một chi đoàn thiết giáp) hành quân ứng cứu, giải tỏa. Sau khi điều nhử địch vào thế trận đã chuẩn bị sẵn, trong hai ngày 30 và 31/5, ta thực hành vận động tiến công, phục kích, tập kích tại điểm cao 47, đồi Mã Tổ, Chóp Nón, diệt gọn chiến đoàn của địch...

Thứ tư, nghệ thuật tạo lập thế trận bí mật, bất ngờ. Chiến dịch Ba Gia diễn ra trên địa bàn nhỏ hẹp, nằm sâu trong vùng địch, 4 mặt là đồn bốt, chi khu, quận lỵ và tay sai chỉ điểm. Vì vậy, để tạo lập được thế trận bí mật, đội hình chiến dịch không bị chia tách và hạn chế thương vong khi hỏa lực địch đánh phá, Bộ tư lệnh Chiến dịch đã chủ động xây dựng cơ sở cách mạng vững chắc, kết hợp với sự giúp đỡ tích cực của nhân dân, tổ chức bố trí đội hình chiến đấu bảo đảm bí mật, linh hoạt, vững chắc. Do đó, khi ta chọn Tiểu đoàn 1, Trung đoàn 51 ngụy để đánh trận khêu ngòi, buộc địch phải điều động Tiểu đoàn 39 biệt động quân đánh vu hồi và địch đã trúng kế của ta. Các lực lượng chiến dịch nhanh chóng chuyển từ phục kích sang vận động tiến công, tiêu diệt địch, giành thắng lợi.

Thắng lợi của Chiến dịch Ba Gia đánh dấu sự phát triển của nghệ thuật quân sự trong giai đoạn đầu của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, góp phần làm phá sản chiến lược “chiến tranh đặc biệt” của đế quốc Mỹ. Thành công về nghệ thuật quân sự trong chiến dịch không chỉ góp phần làm phong phú kho tàng lý luận quân sự mà còn có ý nghĩa nghiên cứu, phát triển, vận dụng vào thực tiễn huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu của các đơn vị hiện nay.

×