Tương tự, gia đình ông Nguyễn Văn Bằng (52 tuổi) cũng ở thôn Khê Ngoại 2 đã sinh sống trên mảnh đất rộng 226m2 (72m2 diện tích đất ở, 152m2 là đất vườn) vốn là đất ông cha để lại từ nhiều đời nay. Theo phương án đền bù, gia đình ông Bằng được trả khoảng 18 triệu đồng/m2 đất ở, còn giá đất vườn là 1 triệu đồng/m2. "Với phương án bồi thường này, dự kiến gia đình tôi vẫn phải bù thêm tiền để mua một suất tái định cư, chưa tính đến việc phải bỏ ra cả trăm triệu, thậm chí tiền tỉ để xây lại nhà mới", ông Bằng nói.

Thiệt thòi vì nhà đang ở được xác định nguồn gốc là đất vườn

Ngõ 12 của thôn Hạ, xã Cự Khê (huyện Thanh Oai) mang đặc trưng những con ngõ ở Hà Nội. Dài, hẹp và sâu hun hút. Chỉ có điều khác biệt là diện tích các nhà ở đây đều rất rộng, trung bình từ 300-700m2, đa phần là đất nông nghiệp, trồng cây lâu năm. Đó cũng chính là lý do khi con ngõ nhỏ này nằm trọn trong phạm vi thu hồi đất để xây dựng đường Vành đai 4, người dân vướng vào không ít lo âu, trăn trở.

Nhà bà Lê Thị Ngân ở cuối ngõ. Diện tích đất từ đời cha ông để lại cho bà là 316m2, hiện có 3 hộ đang sinh sống trên mảnh đất này. Tuy nhiên, cũng giống đa phần các hộ trong ngõ, diện tích này của gia đình bà chỉ được cấp giấy chứng nhận là đất trồng cây lâu năm, đồng nghĩa với  mức giá bồi thường 1 triệu đồng/m2, tính cả tài sản trên đất thì số tiền bà nhận được chỉ khoảng 870 triệu đồng. Và với những hộ không có diện tích đất ở bị thu hồi như gia đình bà sẽ không được bố trí suất tái định cư.

Tương tự bà Ngân, bà Phạm Thị Đạo khi nhận được thông tin về dự án đường Vành đai 4, bà đã rất đồng thuận bàn giao mặt bằng, hoàn toàn nhất trí với chủ trương thực hiện xây dựng tuyến đường này. Thế nhưng, theo thông báo dự thảo phương án bồi thường, gia đình bà được bồi thường theo giá đất vườn chỉ hơn 1 triệu đồng/m2, không có suất tái định cư. Với mức đền bù hiện tại là 1,1 tỉ đồng cho mảnh đất 700m2, gia đình bà Đạo hoang mang không biết thời gian tới sẽ sinh sống tại đâu.

Bà Đạo cho hay, mảnh đất 700m2 là đất ông cha để lại từ nhiều đời nay. Đây hiện là nơi sinh sống của 3 hộ gia đình (gồm gia đình bà, gia đình con trai cả, gia đình con trai thứ). Năm 2017, gia đình bà được UBND huyện Thanh Oai cấp sổ đất vườn (mục đích sử dụng trên giấy tờ pháp lý là đất trồng cây lâu năm). 

"Mức đền bù với đất trồng cây lâu năm với những trường hợp như nhà tôi là hơn 1 triệu đồng/m2 cũng không sát với thực tế, bởi giá đất hiện tại đối với thửa đất khác cùng vị trí, cùng nguồn gốc là hơn 20 triệu đồng/m2. Như vậy, mảnh đất trồng cây lâu năm 700m2 nhà tôi, sẽ có giá khoảng 14 tỉ đồng", bà Đạo phân trần.

Nghịch lý: Giá nhà tái định cư quá cao, tiền đền bù không đủ mua

Cũng là cư dân trong ngõ 12, nhưng nhà ông Phạm Văn Tôn lại có chút khác biệt. Gia đình ông đang sinh sống trong ngôi nhà mái bằng 30m2. "Theo bản đồ cắm mốc, dự án chỉ lấy vào đất của gia đình tôi 3m2, nhưng với 27m2 còn lại tôi không đủ điều kiện để cấp sổ đỏ". Trong trường hợp Dự án thu hồi cả 30m2 đất ông Tôn vẫn không khỏi lo lắng khi chuyển đến khu tái định cư, ông sẽ phải bỏ tiền túi để mua thêm 20m2 đất… vì lý do thửa đất ở khu tái định cư có diện tích nhỏ nhất 50m2. Trong khi giá bồi thường đất giữa "nơi đi – nơi đến" đang có sự chênh lệch quá lớn.

Ông Tôn phân tích, theo mức giá bồi thường mà UBND huyện Thanh Oai dự kiến áp dụng đang là 29,5 triệu đồng/m2. Với 30m2, tổng số tiền ông được nhận bồi thường là 885 triệu đồng. Tuy nhiên, giá đất tại khu tái định cư đang được UBND huyện Thanh Oai phê duyệt dao động từ 52,3-61,3 triệu đồng/m2, chênh gấp đôi so với đền bù, "như thế thì quá thiệt thòi cho người dân chúng tôi".

"Chúng tôi vẫn biết sẽ không có bất cứ sự công bằng tuyệt đối nào, nhưng ngoài an cư chúng tôi mong muốn được an lòng để tiếp tục tin tưởng, chấp hành đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, mong muốn ấy chúng tôi thiết nghĩ không hề lớn lao, to tát gì", ông Tôn chia sẻ.

(còn tiếp)