Ông Minh, cựu Chủ tịch Công ty Sản xuất - Xuất nhập khẩu Bình Dương (Công ty SX – XNK) sẽ hầu tòa tại Hà Nội từ 15/8, kéo dài dự kiến trong 20 ngày. Cùng vụ án, có 13 bị cáo là cựu lãnh đạo, cán bộ thuộc Bình Dương, gồm cả Trần Văn Nam, Phạm Văn Cành – lần lượt là cựu Bí thư và Phó bí thư Tỉnh ủy; Trần Thanh Liêm, Nguyễn Thanh Trúc – cựu Chủ tịch và Phó chủ tịch UBND tỉnh…

14 bị cáo khác là người của các doanh nghiệp bị xác định đồng phạm với Nguyễn Văn Minh trong 2 vụ "thâu tóm" đất công và 1 vụ tham ô tài sản. Số này gồm cả Nguyễn Thục Anh, Nguyễn Đại Dương – con gái và con rể ông Minh.

Theo cáo trạng, Công ty SX – XNK Bình Dương do Trần Văn Minh làm Chủ tịch là doanh nghiệp vốn Nhà nước. Ngoài ra, Minh và người thân còn lập các công ty "sân sau" gồm Tân Thành; Công ty TNHH Phát Triển; Công ty Đầu tư - Xây dựng Tân Phú.

Sai phạm đầu tiên trong vụ án bắt đầu năm 2011, Công ty SX-XNK Bình Dương xin được giao 2 mảnh đất tại Khu liên hợp tỉnh gồm 43ha đất xây khu dân cư Tân Phú và 145ha để xây sân golf, nghỉ dưỡng.

Sang năm, hồ sơ đến cơ quan thuế và bị can Lê Văn Trang, nguyên Cục trưởng Cục Thuế cùng thuộc cấp đã đề xuất đơn giá gần 52.000 đồng/m2 theo quy định từ năm 2006. Bị cáo Trần Văn Nam, khi đó là Phó chủ tịch UBND tỉnh đã phê duyệt mức giá này.

Viện kiểm sát cho rằng, ông Nam và nhóm bị cáo tại Văn phòng UBND tỉnh, Cục thuế Bình Dương biết rõ lấy quy định của năm 2006 để áp cho năm 2012 là sai nhưng vẫn làm. Hành vi này gây thiệt hại 761 tỷ đồng.

 Sai phạm tiếp theo, cũng là đầu tiên của Nguyễn Văn Minh xảy ra tại khu 43ha từ năm 2015, khi Công ty SX-XNK Bình Dương bắt đầu phải cổ phần hóa. Tỉnh ủy lúc đó ra văn bản yêu cầu chuyển khu đất 43ha nói trên về Cty Impco (ban đầu là công ty con của SX – XNK nhưng từ năm 2016 trực thuộc Tỉnh ủy). 

Tuy nhiên, các bị can trong vụ làm ngược lại với "động cơ chiếm đoạt, hưởng lợi từ các khu đất". Nguyễn Văn Minh thống nhất với con rể Nguyễn Đại Dương cùng các đồng phạm bán trái phép bằng cách mang đất đi góp vốn liên doanh tại Cty Tân Phú. Liên doanh này do Công ty SX – XNK Bình Dương góp 60 tỷ đồng vào Tân Phú tương ứng 30% cổ phần; Công ty Âu Lạc của Dương góp 70% còn lại.

Sau đó, Nguyễn Văn Minh bán khu đất này cho Cty Tân Phú với giá 250 tỷ đồng. Tiếp đên, Công ty SX – XNK cũng bán nốt 30% cổ phần của mình tại Tân Phú cho Công ty Âu Lạc với giá 161 tỷ đồng.

Như vậy, Công ty Âu Lạc của Dương "thâu tóm" 43ha đất nhà nước với chi phí 411 tỷ đồng. Tài sản này sau đó được bán cho Cty Kim Oanh của bà Đặng Thị Kim Oanh (SN 1970, ở TP.HCM).

Cơ quan tố tụng cáo buộc, giá trị khu 43ha tại thời điểm khởi tố vụ án năm 2019 là 1.335 tỷ đồng nên các bị can gây thiệt hại 984 tỷ đồng (1.335 tỷ trừ 411 tỷ Âu Lạc đã trả).

Sai phạm thứ 2 xảy ra tại khu 145ha, cáo trạng xác định Nguyễn Văn Minh và và đồng phạm cũng tìm cách thâu tóm bằng cách mang đi liên doanh, góp vốn vào Công ty Tân Thành – doanh nghiệp của chính ông Minh.

Tỉnh ủy yêu cầu khu đất phải để lại Công ty SX – XNK sử dụng sau khi cổ phần hóa nhưng Minh đưa cả 145ha từ "tài sản đang dùng" vào danh mục "tài sản chờ thanh lý" để không xác định giá trị quyền sử dụng đất.

Khu đất sau đó được góp vốn vào Công ty Tân Thành nhưng chi được xác định giá trị là 139 tỷ đồng. Tân Thành còn đưa thêm cho Công ty SX – XNK 303 tỷ đồng theo chỉ đạo của Minh. Tổng cộng, khu đất được chuyển từ nhà nước sang tư nhân với giá khoảng 442 tỷ đồng.

Năm 2017, Kiểm toán Nhà nước kiến nghị khu đất 145ha nói trên phải được xác định giá trị khi Công ty SX – XNK cổ phần hóa. Tuy nhiên, nhóm bị cáo tại doanh nghiệp này không thực hiện việc xác định giá đất còn nhóm bị cáo trong chính quyền tỉnh, gồm Trần Thanh Liêm – Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương ra văn bản phê duyệt giá trị Công ty SX – XNK là hơn 4.346 tỷ đồng, không bao gồm khu đất 145ha.

Cựu Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương, ông Trần Thanh Liêm. Ảnh: CTTBD.

Như vậy, khu đất 145ha bị thất thoát, gây thiệt hại hơn 4.030 tỷ đồng. Viện kiểm sát đánh giá, bị cáo Minh dùng cách mang đất đi góp vốn để tạo điều kiện cho 2 công ty "sân sau" của mình hưởng lợi trên giá trị tăng thêm.

Với hành vi tham ô tài sản, sai phạm thứ 3 của ông Minh, cơ quan tố tụng cáo buộc sau khi không đưa 145ha vào giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hoá, vị này chỉ đạo hoàn tất thủ tục để thay đổi quyền sử dụng đất từ Công ty SX-XNK Bình Dương sang tên Cty Tân Thành.

Như vậy, Công ty Tân Thành có tổng giá trị hơn 783 tỷ đồng, tương ứng hơn 16.000 đồng/cổ phần và Nguyễn Văn Minh biết rõ điều này.

Cáo trạng thể hiện, ông Minh cần tiền để giải quyết "các vấn đề tài chính cá nhân" nên năm 2018 đã chỉ đạo Công ty SX – XNK mua cổ phần của Công ty Tân Thành. Tuy nhiên, giá mua bán thay vì 16.000 đồng/cổ như thực tế được nâng lên thành hơn 105.000 đồng/cổ.

Qua đây, nhóm Nguyễn Văn Minh tham ô hơn 815 tỷ đồng của Công ty SX – XNK, trong đó bị cáo này trực tiếp chiếm hưởng hơn 163 tỷ đồng. Viện kiểm sát đánh giá, ông Minh phạm tội với vai trò chủ mưu, vừa "tích cực thực hiện tội phạm", vừa chỉ đạo người khác phạm tội.

×