"Sóng" liên tục từ Trung Quốc

Đơn cử, Tập đoàn Geleximco (Hà Nội) và thương hiệu xe năng lượng mới Omoda & Jaecoo (thuộc Tập đoàn Chery) ký hợp đồng liên doanh vào ngày 4/4/2024 để xây nhà máy tại Thái Bình vốn hơn 800 triệu USD, công suất 200.000 xe/năm.

Công ty sản xuất xe điện 2 bánh Yadea cũng của Trung Quốc đang gấp rút xây nhà máy thứ 2 tại Bắc Giang với công suất 2 triệu xe máy/năm, gấp 4 lần so với nhà máy đầu tiên đi vào hoạt động năm 2019 ở tỉnh này. Dự kiến 30% sản lượng nhà máy mới sẽ xuất đi Philippines, Thái Lan, Malaysia và Lào.

Tại Bà Rịa - Vũng Tàu ngày 30/3, Tập đoàn BOE Bắc Kinh nhận giấy chứng nhận đầu tư để xây nhà máy thiết bị đầu cuối thông minh tại Khu công nghiệp chuyên sâu Phú Mỹ 3. Với tổng đầu tư 277,5 triệu USD, BOE sẽ lắp ráp và sản xuất màn hình cho máy vi tính, tivi, bảng giá điện tử, bọ mạch… Dự kiến khi hoạt động năm 2026, BOE sẽ tuyển dụng hàng ngàn lao động.

Đây là dự án đầu tư thứ 2 tại Việt Nam của BOE sau dự án sản xuất tương tự tại tỉnh Đồng Nai được đưa vào khai thác năm 2019.

Bên cạnh đó, Công ty TNHH Electronic Tripod Việt Nam (công ty con của nhà sản xuất đồ điện tử, thiết bị máy móc, thiết bị y tế Tripod từ Đài Loan - Trung Quốc) cũng nhận giấy chứng nhận đăng ký đầu tư dự án "Nhà máy Electronic Tripod Việt Nam" tại KCN Châu Đức, huyện Châu Đức, tỉnh BR-VT với tổng vốn đầu tư 250 triệu USD.

"Ông lớn" điện tử Goertek từ Trung Quốc đang tích cực mở rộng đầu tư tại Việt Nam. Goertek là một trong những nhà cung cấp lớn của "táo khuyết" Apple và Goertek Vina, công ty con của Goertek với các nhà máy sản xuất tại Bắc Ninh, hiện nay đang tuyển thêm 1.000 công nhân sản xuất linh kiện điện tử.

Năm 2013, Goertek đầu tư vào Bắc Ninh bằng việc thành lập Goertek Vina tại Khu công nghiệp Quế Võ. Qua 10 năm, tập đoàn không ngừng phát triển và mở rộng tại Bắc Ninh với 3 dự án, tổng vốn đầu tư đăng ký là 905 triệu USD tính đến năm 2023, theo số liệu của tỉnh.

Cụ thể, Goertek Vina có vốn đầu tư 60 triệu USD; Goertek Technology Vina vốn đầu tư 565 triệu USD. Tháng 3/2023, tập đoàn tiếp tục đầu tư thêm 1 dự án tại Khu công nghiệp Nam Sơn- Hạp Lĩnh (Bắc Ninh) với tổng vốn 280 triệu USD.

Đầu năm 2024, thông tin từ tập đoàn Goertek cho thấy họ chuẩn bị bỏ ra 280 triệu USD nữa để thành lập một công ty con tại Việt Nam nhằm đáp ứng nhu cầu "mở rộng kinh doanh và hoạt động lâu dài"…

Dự án mới sẽ sản xuất các sản phẩm điện tử tiêu dùng, từ AirPods và đồng hồ thông minh đến thiết bị thực tế ảo và thực tế tăng cường. Theo hồ sơ được gửi tới Sở giao dịch chứng khoán Thâm Quyến nơi Goertek được niêm yết, dự án này sẽ đáp ứng cả kế hoạch phát triển trong tương lai của Goertek.

Tại tỉnh Bắc Giang gần Bắc Ninh, tập đoàn công nghệ Trung Quốc Luxshare-ICT (cũng là nhà cung cấp của Apple) đang có nhu cầu tới 47.300 lao động mới cho các nhà máy của Luxshare ở Khu công nghiệp Quang Châu và KCN Vân Trung, theo Cổng thông tin điện tử tỉnh Bắc Giang.

Tại Đại hội đồng cổ đông thường niên ngày 28/3/2024, ông Lương Thanh Tùng, Phó Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Gelex trả lời cổ đông rằng BYD, tập đoàn sản xuất xe điện số 1 Trung Quốc, đã quyết định chọn Khu công nghiệp Phú Hà (tỉnh Phú Thọ) của công ty Viglacera – thành viên của Gelex – để nghiên cứu xây dựng nhà máy "khủng" trên diện tích 100ha.

Về quy mô 100ha là 1km2. Để dễ hình dung, giả sử lô đất này là hình vuông, thì mỗi cạnh của nó dài tới 1km.

Tại cuộc gặp với Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà vào tháng 5/2023 ở Hà Nội, Chủ tịch Tập đoàn BYD, ông Wang Chuanfu, nêu dự định của BYD sẽ xây nhà máy đầu tiên tại Việt Nam. Đến nay, theo lời Chủ tịch HĐQT của Gelex, địa điểm được chọn là KCN Phú Hà ở Phú Thọ.

Thống kê của Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH & ĐT) cho thấy nếu tính các dự án FDI mới, Trung Quốc đã vượt qua các nước mạnh khác như Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore… Quý 1/2024, Trung Quốc chiếm 27,8% trong số 644 dự án mới được cấp phép.

Tăng sức ép lên doanh nghiệp Hàn Quốc

Từ Samsung, LG, Hyundai, SK Group, Hyosung hay Lotte và CJ đến Hana Micron (sản xuất chip bán dẫn), các công ty Hàn Quốc từ lâu đã dẫn đầu về FDI tại Việt Nam, góp phần đưa Việt Nam trở thành trung tâm sản xuất quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu của họ.

Năm 2023, Hàn Quốc đứng thứ 4 về FDI vào Việt Nam, xếp sau Hồng Kông (Trung Quốc), Trung Quốc đại lục và Singapore. Tuy nhiên, tính luôn từ trước tới nay, cụ thể là ngày 20/3/2024 theo số liệu của Bộ KH & ĐT, tổng vốn FDI đăng ký từ Hàn Quốc vào Việt Nam đạt gần 86,9 tỷ USD, chiếm 18,3% tổng vốn FDI, cách khá xa vị trí thứ hai là Singapore với hơn 77,2 tỷ USD, tiếp theo lần lượt là Nhật Bản, Đài Loan (Trung Quốc), Hồng Kông (Trung Quốc).

Năm 2008, Samsung chính thức đổ vốn đầu tư vào Việt Nam năm 2008 với việc xây dựng nhà máy sản xuất điện thoại di động tại Bắc Ninh, kéo theo làn sóng đầu tư của các doanh nghiệp Hàn Quốc khác. Từ số vốn 670 triệu USD đầu tư ban đầu, đến nay Samsung đã bơm tới 22 tỷ USD vào Việt Nam nhưng vẫn chưa dừng lại.

Cần chú ý rằng các doanh nghiệp Hàn Quốc hiện nay đang bị các công ty Trung Quốc cạnh tranh mạnh mẽ tại Việt Nam. Đây là nhận xét của ông Kim Hyong-mo, Trưởng đại diện Phòng Thương mại và Công nghiệp Hàn Quốc (KCCI) tại Hà Nội, trên báo Nikkei của Nhật Bản ngày 4/4/2024.

Với câu hỏi liệu các công ty Hàn Quốc có chuyển sang các nước khác như Ấn Độ hay không, ông Kim trả lời: "Xét đến bối cảnh nhiều công ty Hàn Quốc chuyển từ Trung Quốc sang Việt Nam vì chi phí lao động rẻ hơn, việc chi phí lao động ở Việt Nam sẽ tăng là điều khó tránh khỏi. Các nhà đầu cũng có nhu cầu tìm kiếm các địa điểm đầu tư thay thế cho Việt Nam, nhưng sẽ không dễ tìm được".

Ông Kim nhấn mạnh rằng các công ty thành viên KCCI mà ông nói chuyện gần đây không cân nhắc việc rút khỏi Việt Nam hoặc dừng các kế hoạch đầu tư.

Ông giải thích: "Vì các công ty Hàn Quốc đã khẳng định vững chắc vị thế của mình thông qua thương mại, đầu tư và tiếp tục hoạt động sản xuất tại Việt Nam".

×