Theo kế hoạch, sáng nay (19/2), Quốc hội sẽ họp phiên bế mạc và tiến hành biểu quyết thông qua hai Nghị quyết, trong đó có Nghị quyết về bổ sung kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025, đặt mục tiêu tăng trưởng GDP từ 8% trở lên.

Theo tờ trình Chính phủ trình Quốc hội, quy mô GDP năm 2025 khoảng trên 500 tỷ USD, GDP bình quân đầu người khoảng trên 5.000 USD. Tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân khoảng 4,5-5%.

Trường hợp cần thiết cho phép điều chỉnh bội chi ngân sách nhà nước lên mức khoảng 4-4,5% GDP để huy động nguồn lực cho đầu tư phát triển; nợ công, nợ Chính phủ, nợ nước ngoài có thể đến ngưỡng hoặc vượt ngưỡng cảnh báo khoảng 5% GDP.

Dám chấp nhận để tạo không gian cho điều hành

Ông Vũ Sỹ Cường, Giảng viên cao cấp Học viện Tài chính (Bộ Tài chính) cho rằng, việc cho phép điều chỉnh bội chi ngân sách nhà nước lên mức khoảng 4-4,5% GDP để huy động nguồn lực cho đầu tư phát triển; nợ công, nợ Chính phủ, nợ nước ngoài có thể đến ngưỡng hoặc vượt ngưỡng cảnh báo khoảng 5% GDP, cho thấy Chính phủ "dám chấp nhận để tạo thêm không gian cho điều hành".

Theo ông Cường, mục tiêu tăng trưởng GDP 8% là một thách thức lớn, bởi trong nhiều thập kỷ qua, Việt Nam hiếm khi đạt được con số này. Tuy nhiên, ông cho rằng điều này không phải là không thể đạt được nếu có những thay đổi quyết liệt trong chính sách, đặc biệt là tăng cường đầu tư công.

"Ngay từ năm 2021, tôi đã nhiều lần nêu quan điểm rằng chúng ta còn dư địa về tài khóa, dù không quá lớn nhưng vẫn có. Nếu tính theo GDP mới, nợ công của Việt Nam còn cách xa ngưỡng 50% (chỉ hơn 30%); nghĩa vụ trả nợ trực tiếp cao nhưng chưa vượt ngưỡng. Do đó, nếu muốn tạo ra bứt phá với mục tiêu GDP 8% – một chỉ tiêu thách thức vì trên thực tế, suốt mấy chục năm vừa qua, Việt Nam gần như chưa đạt được con số này – chúng ta cần có những thay đổi, và tôi rất đồng tình rằng một trong những thay đổi đó là phải có đầu tư công ở mức cao hơn", ông Cường nói.

Ông Cường đề xuất rằng đầu tư công cần tăng trưởng cao hơn so với giai đoạn trước. Cụ thể, thay vì duy trì mức tăng trưởng đầu tư công khoảng 15% như trước đây, chúng ta cần nâng lên khoảng 30% trong những năm tới. Tất nhiên, với nhu cầu đầu tư công cao như vậy, việc chấp nhận bội chi ngân sách ở mức cao hơn là điều cần thiết và có thể chấp nhận được. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý rằng vấn đề không nằm ở việc thiếu tiền, mà là khả năng giải ngân.

"Cái đáng lo là giải ngân, chứ không phải vấn đề tiền. Trên thực tế, có năm chúng ta có rất nhiều tiền nhưng không giải ngân được", PGS.TS Vũ Sỹ Cường nhấn mạnh.

Theo chuyên gia, ưu tiên đầu tư công hiện nay đã thay đổi đáng kể so với trước đây. Trước kia, nguồn vốn thường được phân bổ cho nhiều dự án, công trình nhỏ lẻ, dàn trải. Hiện tại, Chính phủ tập trung đầu tư vào các công trình lớn và trọng điểm như điện hạt nhân, đường sắt cao tốc và hạ tầng đô thị. Việc này nhằm tạo ra những đột phá quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội. Nếu các dự án này được triển khai và thực hiện đúng theo kỳ vọng, mục tiêu tăng trưởng đề ra hoàn toàn có thể đạt được.

Về lạm phát, ông Cường cho rằng đầu tư công lớn có thể gây áp lực tới lạm phát. Dù vậy, trong những năm qua, lạm phát của Việt Nam được kiểm soát dưới 4%, một con số không quá đáng lo ngại. Hơn nữa, Việt Nam có sự tự chủ tương đối về lương thực, thực phẩm, nên ngay cả khi xảy ra thiên tai, giá cả các mặt hàng này cũng không biến động quá lớn. Đây là lợi thế giúp chúng ta kiểm soát lạm phát trong bối cảnh tăng cường đầu tư công.

Nợ công và hiệu quả đầu tư

Ông Nguyễn Bá Hùng, chuyên gia Kinh tế trưởng ADB cũng đồng quan điểm cho rằng, mục tiêu tăng trưởng trên 8% năm 2025 là rất tham vọng và mang tính định hướng. Ông nhận thấy các biện pháp thúc đẩy tăng trưởng đang xem xét đi đúng hướng, đặc biệt trong bối cảnh động lực tăng trưởng những năm qua chủ yếu đến từ xuất nhập khẩu và đầu tư nước ngoài, trong khi doanh nghiệp nội địa và cầu nội địa còn gặp nhiều khó khăn.

"Bản thân đầu tư công cũng như các biện pháp tài khóa là biện pháp kích cầu. Tôi cho rằng, thời điểm này, các biện pháp kích cầu mạnh mẽ là bước đi phù hợp để làm nhu cầu nội địa mạnh hơn, từ đó doanh nghiệp nội địa có thêm lĩnh vực phát triển tốt hơn", ông Hùng nói.

Chuyên gia Kinh tế trưởng ADB nhấn mạnh rằng nợ công của Việt Nam "đang an toàn quá", do đó có dư địa để tăng chi tiêu và đầu tư công mà không gặp rủi ro về tài chính công. Việc Chính phủ đề xuất nâng cao đột biến đầu tư công từ 27 tỷ USD lên 36 tỷ USD là một biện pháp mạnh dạn, và nếu thực hiện được, sẽ có hiệu quả tích cực đối với tăng trưởng và ổn định vĩ mô.

Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo rằng đầu tư phải hiệu quả, đúng tiến độ, thậm chí tốt hơn tiến độ, để đảm bảo tăng trưởng GDP nhanh và nợ công bền vững.

"Sợ nhất là đầu tư mạnh nhưng chậm quá, tức là không có hiệu quả, làm cho phần tiền đầu tư đọng lại, khiến nợ công xấu đi. Bản thân số nợ công tăng không phải xấu. Điều quan trọng là nợ công phải được sử dụng hiệu quả để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Khi kinh tế tăng trưởng nhanh, tỷ lệ nợ trên GDP ở mức cân bằng hơn", ông Hùng lưu ý.

×